Herkesin istediğini yazabildiği, insanlara istediği gibi hakaret edebildiği bir alan internet. Hatta mahrem bilgiler ve fotoğraflar yayınlanabiliyor. Peki, eklenen hakaretleri kaldırtmak mümkün mü?
İnternet dünyasının bu açmazını fark eden ilk şirket Rubbit. 2 yıl önce ABD'de kurulan firma, 6 ay önce Türkiye'de faaliyete geçti. Şu anda Amerika'nın 40 eyaletindeki hukuk firmaları ve Kanada'daki 40 kişilik teknik ekiple faaliyette olan Rubbit'in satış müdürü Irmak Katmer, şirket kurmalarının gerekçesini ve çalışma şekillerini anlattı.
İlk olarak "Kız babaları, damat adaylarını Google'dan araştırıyor." haberleriyle kulak kesildik internet dünyasının marifetlerine. Bu durum aslında önemli bir sorunun da işaretiydi. Eğer kamuoyunda tanınan biriyseniz, internet dünyası size hiç beklemediğiniz sürprizler yapabilir. Sorgulanma damat adaylığı ile sınırlı kalmayıp işveren, iş yapacağınız kişiler, müşterileriniz sizi hemen Google'da arayıp hiç istemediğiniz bilgilere ulaşabilir.
İnsanlar, internete yöneldikçe orada itibarınızı sağlamak da hayati bir önem kazandı. Çok yakında şarkıcı Murat Boz, internetteki paylaşım sitesi Twitter'da hakarete uğradı. Bunu yargıya taşıdı ama sonuç alamadı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, bağlantı bilgilerinin ABD ile Türkiye arasında anlaşma olmamasından tespit edilemediği gerekçesiyle takipsizlik kararı verdi. Kullanıcısı tespit edilemediği için dış kaynaklı binlerce site, blog, onlarca sözlükte size hakaret eden kişilerin her an karşınıza çıkması normal hale geldi. Bazen hakaretle kalınmıyor, mahrem fotoğraflar da yayınlanabiliyor. Hele bir şirketin başında ya da ünlü bir sanatçı iseniz, bu durum fazlasıyla önem kazanıyor. Eski yöntemle hemen mahkemeye başvurup hakaret, tazminat davaları açabilirsiniz ama bu durum hakaret, iftiraların internette yayılmasını engellemiyor. Dış kaynaklı sitelerde bilgiler durmaya devam ediyor. İnternet dünyasındaki bu boşluğu tespit eden girişimciler yakın bir tarihte harekete geçmiş.
İnternet dünyasının bu açmazını fark eden ilk şirket Rubbit. 2 yıl önce ABD'de kurulan firma, 6 ay önce Türkiye'de faaliyete geçti. Şu anda Amerikaa'nın 40 eyaletindeki hukuk firmaları ve Kanada'daki 40 kişilik teknik ekiple faaliyette olan Rubbit'in satış müdürü Irmak Katmer, şirket kurmalarının gerekçesini ve çalışma şekilleri anlattı. Anahtar cümle "online itibar yönetimi".
Online itibar yönetiminin dünyada gelişen bir durum olduğunu ve Türkiye'de daha yeni gündeme geldiğini söyleyen Katmer, "Türkiye, bu alanda zaaflarının olduğu ortaya çıkmış bir ülke. İnternetteki istemediğiniz bilgiyi çıkartmanız çok zor." diyor. Ama bu çözümsüz değil. Türkiye'de internet aracılığıyla işlenen suçlar için ağır cezaların düzenlendiğini ifade eden Irmak, hapis cezası olsa bile sitelerin uzantılarının yurt dışında olması nedeniyle içerik çıkarılamadığını belirtiyor. Domainin, serverlerin orada olması nedeniyle ABD Lasvegas'ta şirketi kurduklarını söyleyen Katmer, daha sonra bunun yeterli olmadığını, Kaliforniya, New York gibi her eyalette alanının en uzmanı hukuk büroları ile faaliyette bulunmaya başladıklarını anlatıyor. Dünyada bu kadar geniş networka sahip olan sayılı şirketlerden, Türkiye'de ise ilk şirket olduklarını ifade eden Katmer, böyle bir Türk şirketi oldukları için gurur duyduklarını kaydediyor.
Bir hakaret ya da iftira olduğunda Türkiye'deki hukuki sürecin devam ettiğini ve ortalama bir yıl sürüdüğünü söyleyen Katmer, "Hukuki açıdan bir sonuç alınabiliyor ama bu sürede yanlış haberler, hakaret ve iftiralar yayılacaktır. Şu an Türkiye'de buna müdahale eden yok. Biz 48 saat içinde ilgili eyalette başvuru yapılarak karar aldırıyoruz. İftira ya da içerik ne ise, 48 saat içinde mücadele ediyoruz. Domain'i ABD'de olan sitede yayınlanan yazının oradaki yasalara göre hukuki durumunu tespit edip, oradaki adli makamlara başvuruyoruz. O domain sahibi şirkete durumu bildiriyoruz, kanuna aykırı bir olay olduğunu. O firmadan doğrudan hostingi kapattırıyoruz." diyor.
Facebook, Twitter, Google'un partner şirketi olduklarını ifade eden Katmer, müdahale edilen yayınların artık Google aramalarında da çıkmadığını söylüyor. Yoğun olarak global şirketlerle, holdinglerle çalışan Rubbit'in müdür Katmer, "İnternette en ufak bir karalayıcı haber çıkması milyarlar kaybettirebiliyor. Mesela, bu inşaat şirketi dolandırıcı diye bir sayfa yazılmış. Wordpress'te yayınlanmış. Wordpress en zor içerik çıkaran site. Biz de ilk kez wordpressten içerik çıkarttıran şirketiz." diyerek sürecin zorluğuna işaret ediyor.
Türkiye'nin TCK'sını, ABD'nin tekniğini bir arada kullanıyoruz
Türk Ceza Kanunu'nun, suçların cezalandırılması anlamında mükemmel olduğunu ifade eden Katmer, ABD'den teknik tarafı, Türkiye'nin de mevzuatını kullandıklarını aktarıyor. Katmer, yaşadıkları ilginç bir deneyimi de şöyle anlatıyor; "Büyük bir kurumun sahibi ve eşi aleyhine siteler açıldı. Fotoğraflar yayınlandı. Örgütlü bir şey olduğu belliydi. Araştırdık, Almanya'da bir kafenin IP'si çıktı. Interpol'le bağlantıya geçildi ve o kafenin güvenlik kameralarından bu kişi tespit edildi. O şahıs 2 sene hapis cezası aldı."
Bir başka örnek ise firmaların kendi aralarında rakip firmaya "gerilla reklamcılığı" yapması. Rakip otomotiv firma aleyhine 100'e yakın olumsuz yorum yapılmış. 1,5 yıldır sitede yayınlanıyor. Bunun gerçek olmadığını, tek noktadan yorum yapıldığını tespit edilince de bunlar çıkartırılabiliyor.
Katmer, 75 milyonluk Türkiye'de 38 milyon internet kullanıcısı olduğunu ve bunlardan 35 milyonunun Facebook'ta olduğunu söylüyor. Bu açıdan "online itibar yönetimi"nin önem kazandığını vurguluyor. Geçmişe yönelik link çıkartma işlemine "Housekeeping", geleceğe dönük izleme faaliyetine ise "Watchdog" dediklerini ve bu iki yöntemle çalıştıklarını anlatan katmer, "Geleceğe dönük uygulamada, şirketlerin başına bir izleyici (watchdog) koyuyoruz. Bunun için paket anlaşması yapılıyor. Hemen müdahale ediyoruz. Mesela 100 linklik paketlerimiz var. 1 sene boyunca koruma yapıyoruz." diyor. ABD şirketleri ile link başına haber çıkarttırmanın 500-1500 dolar arasında değiştiğini, kişisel çalışmaların ise ortalama bin dolar olduğunu ifade ediyor.
Siyasal bilgiler mezunu olan Mehmet Daban da, "online itibar koruma" yönteminin önemini keşfetmiş ve kısa süre önce "itibarkoru.com"u kurmuş. Daha önce internet aracılığıyla işlenen suçlarla ilgili hukukî açıdan şirketlere yardımcı olduklarını ifade eden Daban, "Türkiye'de ve dünyada internet kullanımının artması, hızlı etkileşim getirdi. Bu durum hem kişi hem de firma için olumsuz sonuçlar doğurabiliyor. Dilin kemiği yok, kişi internetin başına geçince istediğini söylüyor. Otokontrolsüz bir durum. Bunun da ilgililer tarafından takip edilmesi gerek. Biz onu yapıyoruz." diyor.
İki tür hizmetleri olduğunu söyleyen Daban, "Bir kişi ya da firma hakkında, sosyal ağlarda, paylaşım sitelerinde, haber sitelerinde hakaret, yanlış bilgi, iftira olduğunu tespit ettiğimiz konulara müdahale ediyoruz. Sosyal hayattaki itibar internetteki itibara bağlı bir şekilde. Geçmişte hakkında çıkmış olumsuz ifadeler, hakaretler oluyor. Bunlara müdahale ediyoruz. İkinci yöntem ise, olumsuz haberleri arka plana itip, olumluları ön plana çıkarıyoruz. Google aramada, olumlu bilgiler ilk sayfalarda yerini almış oluyor. Bu şekilde itibarınız da korunuyor." diyor.
Ünlü isimlerin ya da iş hayatında, politikada kariyer yapmak isteyenlerin doğru algılanabilmek için sosyal medya yönetimini kendilerine bıraktığını belirten Daban, "Bu işi yaparken çok hızlı olmalısınız. Kendi geliştirdiğimiz yazılımımız var. Facebook, Twitter ve sözlüklerde detaylı arama yapıyoruz. Editör ve uzman arkadaşlar çıkan sonuçları kişi ya da firmaya bildiriyor. Sonucu analiz ediyoruz. Müşterinin talebine göre ne yapılacağına karar veriyoruz. Biz daha çok sanal âlemde olumlu haberleri ön plana çıkarıyoruz." diyor.
Hakarete uğrayan kişilere hukukî süreç konusunda bilgilendirdiklerini anlatan Daban, bu sitelerin Türkiye temsilcileri ya da avukatları ile irtibata geçip internet sayfasından çıkarttırdıklarını kaydediyor. Çıkarma olmazsa bu kez dava açılması yoluna gidiliyor. Daban, "İnternet dünyası çok önemli oldu. Mesela yakın zamanda Demi Moore'un kocası yazdığı bir şeyden dolayı zor durumda kalınca Twitter hesabının yönetimini profesyonel bir firmaya devretti. Ya onlara yazdırıyor ya da yazarken danışıyor. Türkiye'de de bu durum gelişiyor sanatçılar, bürokratlar arasında." tespitinde bulunuyor. Link başına anlaşma yaptıklarını, işlerine bir nevi sosyal medya danışmanlığı da denilebileceğini ifade ediyor. Sosyal medya ve hukuk firmalarının da yazılımlarını talep ettiklerini aktarıyor.
