Yeni Safak Online...
T ü r k i y e ' n i n   B i r i k i m i

K Ü L T Ü R
Türk şiiri 'Garip' kaldı

Orhan Veli ve Oktay Rıfat'la birlikte şiirde 'Garip' akımını kuran ünlü şair Melih Cevdet Anday önceki akşam vefat etti. Anday, arkadaşlarına göre geleneksel damara en yakın olan şairdi.

Orhan Veli ve Oktay Rıfat ile birlikte Türk şiirinde "Garip Akımı"nın kurucuları arasında bulunan Melih Cevdet Anday vefat etti. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde 15 gündür tedavi görmekte olan ünlü şair 87 yaşındaydı.

Başbakan Abdullah Gül ve Kültür Bakanı Hüseyin Çelik, Türk edebiyatının duayenlerinden Melih Cevdet Anday'ın vefatı nedeniyle şairin ailesine ve yakınlarına başsağlığı diledi.

Garip akımının kurucularındandı

Garip hareketinin şairleri Melih Cevdet Anday, Orhan Veli ve Oktay Rifat'ın arkadaşlıkları ve ilk şiir çalışmaları öğrencilik yıllarına uzanır. Bu yıllarda bir duvar gazetesi hazırlayan üç arkadaş, yıllar sonra Türk şiirinde yepyeni bir soluk olan 'Garip Hareketi'ni başlattı. Şiirlerinde kafiye, lirizm gibi kaygılar gütmeksizin küçük insanların yaşamlarını konu edinen üç arkadaşın şiir tavrı, taraftar bulduğu kadar tepki de aldı. Hatta Garip Şiiri çeşitli edebiyatçılar tarafından 'şiir sayılmayarak' aday konusu edildi.

'Garip'ken değişti

Melih Cevdet Anday'ın ilk dönem şiirlerinin aksine 1938'den itibaren 'kendine has' şiirleriyle garip'liğinin ilk sinyallerini vermeye başladı. Anday, Geleneksel şiir anlayışı ile bağlarını tam olarak kesmemişti. Telgrafhane adlı kitabında yalınlaşmış bir dil kullanırken, zaman zaman ölçü ve uyak kullanmaktan da çekinmemişti.

1956'da yayımlanan Yanyana'daki şiirlerinde uyakların varlığı iyiden iyiye hissedilirken, Garip akımının peşine takılıp dergileri 'garip şiirlerle' dolduran genç şairlerden farklı olarak 'soyuta' yönelen Anday, 1963'te 'Kolları Bağlı Odysseus'ta konusunu mitolojiden alan, çok kolay anlaşılamayan, okumak için çaba isteyen şiirlerle çıktı okuyucularının karşısına.

Şiirlerinde, ilk dönemdeki yalınlıktan uzaklaşıp daha soyut bir anlatımı tercih eden şair, şiire yüklediği görevi düz yazılarıyla sürdürdü. Romanları ve tiyatro oyunlarında insanı, insanlar arası ilişkileri incelerken, şiirlerinde felsefenin sınırlarını zorlamayı tercih etti. Gerek şiirleri, gerek düz yazıları aralarında İngilizce, Fransızca, Rusça, Yunanca gibi dillerin bulunduğu çok sayıda dile çevreldi; oyunları ülkemizde yurt dışında defalarca sergilendi.

Şair, yazar, gazeteci, yönetici...

1915 yılında İstanbul'da doğan, Melih Cevdet Anday, Akşam, Tercüman, Büyük Gazete, Tanin ve Cumhuriyet gazetelerinde yazarlık, sanat sayfası editörlüğü yaptı, denemeler yazdı. İstanbul Belediye Konservatuvarı Tiyatro Bölümü fonetik-diksiyon öğretmenliğinden 1977'de emekli oldu. 1964-69 yılları arasında TRT Yönetim Kurulu'nda çalıştı. 1979'da UNESCO Genel Merkezi Kültür Müşaviri olarak Paris'e gitti. Hükümet değişince geri çağrıldı.

Anday'ın şiir, roman ve tiyatro oyunu olarak çok sayıda basılı eseri bulunuyor. ŞİİR KİTAPLARI: Garip (Orhan Veli ve Oktay Rifat'la birlikte), Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafhane, Yanyana, Kolları Bağlı Odysseus, Göçebe Denizin Üstünde, Teknenin Ölümü, Sözcükler - Bütün Şiirleri, Ölümsüzlük Ardında Gılgameş, Tanıdık Dünya, Güneşte, Yağmurun Altında. ROMANLARI: Aylaklar, Gizli Emir, İsa'nın Güncesi, Raziye. OYUNLARI: İçerdekiler, Mikado'nun Çöpleri, Dört Oyun. DENEME KİTAPLARI: Doğu-Batı, Konuşarak, Yeni Tanrılar, Sosyalist Bir Dünya, Dilimiz Üstüne Konuşmalar, Maddecilik ve Ülkücülük, Paris Yazıları.

Melih Cevdet Anday eserleriyle çok sayıda ödül de aldı. ÖDÜLLERİ: Mikado'nun Çöpleri oyunuyla 1967-68 İlhan İskender Armağanı'nı, Gizli Emir romanıyla TRT 1970 Sanat Ödülleri Roman Armağanı'nı, Tarjel Vesaas'dan çevirdiği Buz Sarayı romanıyla TDK 1973 Çeviri Ödülü'nü kazandı. Teknenin Ölümü adlı şiir kitabıyla 1976 Yeditepe Şiir Armağanı'nı, Sözcükler adlı şiir kitabıyla 1978 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü'nü kazanan Anday, Ölümsüzlük Ardında Gılgamış adlı şiir kitabıyla da 1981 İş Bankası Büyük Ödülü'nü aldı.

 
DİONYSOS HEYKELİ TÜRKİYE'DE...
Kültür Bakanı Hüseyin Çelik, "Tüm imkanlarımızı seferber ederek, kültür varlıklarımızın ait oldukları topraklara dönmesini sağlayacağımızdan hiç kimsenin kuşkusu olmasın" dedi. İngiliz Yüksek Mahkemesi tarafından Türkiye'ye iadesine karar verilen, MÖ 2. Yüzyıl Helenistik Dönem'e ait şarap tanrısı Dionysos'u betimleyen bronz heykel, Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde basına tanıtıldı. Çelik, birçok uygarlığa beşiklik eden Anadolu topraklarında kazılarla ortaya çıkan kültür varlıklarının her çağda insanların ilgisini çektiğini söyledi. Bakanlığın 1980'den sonra eski eser kaçakçılığı ile sistemli bir mücadeleye giriştiğini anlatan Çelik, bu mücadele kapsamında "aidiyeti ve nerede olduğu belirlenen" 15 bin 122 taşınır kültür varlığı tespit edildiğini, bu eserlerden 14 bin 691'inin Türkiye'ye iadesinin sağlandığını söyledi.
Dünyanın şiiri bu kitaplarda
Gendaş Kültür Yayınları, dünya şiirinin önemli isimlerinin seçme şiirlerini "Dünya Şiir Mitosları" başlığı altında topluyor. Adnan Özer'in editörlüğünde çıkan kitaplar, Goethe'den Mahmut Derviş'e, Octavia Paz'dan Fuzuli'ye, Ruben Dario'dan Anna Ahmedova, Mayakovski'den Pablo Neruda ve Şeyh Galip'e kadar geniş bir şiir coğrafyasında geziniyor.
Titiz bir seçmenin ürünü olan kitaplar okura, küçük ebatları ile pratik bir kullanım sunuyor. İskender Pala, "Osmanlı söz bahçesinin gökkubbeyi çınlatacak en derunî ve artistik sesi" dediği Şeyh Galip'in ve "Puşkin, Dante, Shakespeare... Hepsi tarihi, milli ve edebi birer misyona sahiptir. Türk ulusu için Fuzûli işte odur" dediği Fuzûli'nin şiirlerini günümüz Türkçesine çeviriyor. 20. yüzyıl şiirinin en önemli adlarından, Nobel Edebiyat Ödüllü Şili'li şair ve diplomat Pablo Neruda'nın, Octavia Paz'ın ve Ruben Dario'nun şiirlerini Adnan Özer, Anna Ahmatova'nın şiirlerini Hande Özer, Vladimir Mayakovski'nin liro-epik yapıtı "Pantolonlu Bulut"da yer alan şiirlerini Azer Yaran, direnen bir halkın sancağı Filistinli ünlü şair Mahmut Derviş'in şiirlerini Lütfullah Bender günümüz Türkçesine çeviriyor. Alman şair, oyun yazarı, romancı Goethe'nin 1786-88 yılları arasında yaptığı İtalya gezisi izlenimlerini yazdığı "Roma Ağıtları" ise Arif Gelen ve Gültekin Emre'nin çevirisiyle çıkıyor. Bilgi tel: 0 212 512 33 86
30 Kasım 2002
Cumartesi
 
Künye
Temsilcilikler
ReklamTarifesi
AboneFormu
MesajFormu
Ana Sayfa | Gündem | Politika | Ekonomi | Dünya
Kültür | Spor | Yazarlar | Televizyon | Ramazan | Arşiv
Bilişim
| Aktüel | Dizi | Röportaj | Karikatür

Bu sitede yayınlanan tüm materyalin HER HAKKI MAHFUZDUR. Kaynak gösterilmeden çoğaltılamaz.
© ALL RIGHTS RESERVED