Tarih sayfalarında uzun yıllar imamlar ve kabileler ülkesi olarak kalan Umman'a, Hint Okyanusu kıyılarından bakıldığında bu ülkenin de tarih içinde anılmaya değer bir macerası olduğu anlaşılıyor.

Umman'ın tarihi, Batı merkezli tarih perspektifinden çok iyi görünmüyor. Tarihe, Hint Okyanusu kıyılarından bakıldığında, bu ülkenin de, tarih içinde anılmaya değer bir macerası olduğu anlaşılabiliyor.

Umman, yine de tarihin 'yazıldığı' büyük merkezlerden uzakta kalıyor. Bu özelliği, onu, tarih içinde uzun süre bir imamlar ve kabileler ülkesi olarak yaşamasını sağlıyor.

Batı sömürgeciliğinin keşif kolu niteliğindeki büyük deniz seyahatlerinin ardından, 15 ve 18. yüzyıllar arasında büyük bir sömürge imparatorluğu kuran Portakiz'e, Arap yarımadasının Hint Okyanusu'na bakan sahillerinde hakimiyet yolunu açıyor. Portekizliler'in Umman Denizi ve Hint Okyanusu'ndaki güçleri, Kanuni Sultan Süleyman devrindeki Osmanlı'nın dikkatinden kaçmıyor.

Osmanlı donanması Umman kıyılarında

Arap Yarımadası'nın batısını, Yavuz Sultan Selim döneminden itibaren yöneten Osmanlı, Umman'a 16. yüzyılda Hint Okyanusu'ndaki Portekiz etkinliğini önlemek maksadıyla, deniz yoluyla ulaşıyor. Piri Reis, Murat Reis ve Seydi Ali Reis, Umman açıklarında Portekiz donanmasıyla savaşlar yapıyor. Son olarak, Seydi Ali Reis, Portekiz donanmasını Umman'dan uzaklaştırmayı başarıyor, ancak Osmanlı Donanması, bölgede kalıcı olamıyor.

Portekizliler, Umman'ın sahil bölgelerini yaklaşık 150 yıl süreyle kontrol altında tutuyor. Bu dönemde, Umman'ın iç bölgelerindeki Nizwa kentini kendilerine başkent yapan Ummanlılar, Portekizliler'e karşı uzun süren savaşlar yapıyorlar. Sonunda, 1650 yılında İmam Seyf el-Ya'rubi, Maskat'ı geri alarak Umman'daki Portekiz hakimiyetine son veriyor.

İşte, Umman'ın ünlü kaleleri, daha çok bu dönemde inşa ediliyor. Umman'da, çoğu 16. ve 17. yüzyıllarda inşa edilmiş 400 civarında kale bulunduğu belirtiliyor. Küçük gözetleme kuleleriyle birlikte bu sayının 1000'e ulaştığı kaydediliyor. Bahla kentinde de, kenti çevreleyen bir surun kalıntıları yer alıyor. Kale ile birlikte bu surlar, UNESCO tarafından korumaya alınmış. Eski başkent Nizwa'daki kale, Cebrin'dekine göre daha geniş bir kompleks. 1660 yılında İmam Sultan bin Seyf bin Melik el-Ya'rubi tarafından inşa edilen Nizwa Kalesi, yanıbaşındaki çarşısı ve camisiyle birlikte, geleneksel şehirciliğe güzel bir örnek oluşturuyor.

İbadiye mezhebini duymuş muydunuz?

Ummanlılar, İslam'ı miladi 630 yılında, Peygamberimiz'in (s) Amr İbnül As başkanlığında bölgeye gönderdiği heyetle yapılan görüşmeler sonucunda kabul etmişler. Bugün, Umman nüfusunun yüzde 88'i Müslüman. Müslümanlar arasında en kalabalık grup, 'İbadi' mezhebine mensup. İbadileri, Sünniler ve Şiiler izliyor. Geri kalan nüfusun yüzde 6'sını Hindular yüzde 5'ini de Hristiyanlar oluşturuyor. İbadiler, Hz. Ali ile Muaviye ordusu arasındaki Sıffin Savaşı'nda ayrılan ve iki tarafa da dahil olmadıkları için mezhepler tarihi kitaplarında 'Harici' olarak adlandırılan bir mezhep. İbadiyye, Hariciyye'nin ılımlı bir kolu olarak kabul ediliyor. Umman'daki günlük hayatta, mezhep farklılıkları etkili değil. Farklı mezheplere mensup Ummanlılar, camilerde birlikte namaz kılıyor.

Teşekkür borcu

Ummanlılar, misafirperver ve sıcak insanlar. Bu, sözün gelişi bir misafirperverlik değil. Bahla'da resim çekmek için sokağa girdiğimde, evlerine davet ettiler. Bir kahve içirmeden bırakmadılar. İnsanlarla temas ettiğiniz her yerde, bir yakınlık görüyorsunuz. Öyleyse, teşekkür etmeliyiz. Önce, Umman'ın Ankara Büyükelçisi sayın Hamid el-Uyedi'ye. Umman Enformasyon Bakanlığı yetkililerine, özellikle de konuk gazetecilerle yakından ilgilenen Salih Hilal el-Halili'ye.

Umman'da, özellikle başkent Maskat'ta, modern yapılarda geleneği izleyen, bölgeye uygun bir mimari hassasiyetin korunduğunu söyleyebiliriz. Sultan Kabus Bin Sai'd'in sarayı ve Maskat sahillerindeki diğer binalar, gözü tırmalamıyor. Umman'daki camilerin birçoğu da yakın tarihlerde inşa edilmiş olmalarına rağmen görkemli ve güzel görünüyor.

Bahla yakınlarındaki Cami-i Kebir Umman camilerinin mimarisi hakkında fikir verebilecek güzel bir örnek.

Hısn-ı Cebrin, savunmanın estetiği

Maskat'a yaklaşık 230 kilometre mesafedeki Hısn-ı Cebrin, Umman'daki kalelerin en güzel örneklerinden biri. 1670 yılında, Ya'ruba hanedanı tarafından yaptırılmış. Çok iyi korunmuş ve restore edilmiş. İçinde, medresesi, mescidi, mükemmel bir mutfağı, gizli geçitleri, kuyusu, mahzenleri, zindanı, haremlik ve selamlığı, asker yatakhaneleri kısacası barınma ve savunma için düşünülebilecek her şey var. Ve bunların hepsi, mükemmel bir mimari incelikle inşa edilmiş. Kaleleri ziyarete gelen Alman turistler de,kale kapısındaki Ummanlılar'la birlikte poz verirken Hısn-ı Cebrin'in güzelliği karşısındaki hayranlıklarını gizlemiyorlar.

UMMAN'IN TESTİLERİ DE MEŞHUR

Umman'ın sıcak havasında, suları serin tutmak için toprak kaplar hala kullanılıyor. Toprak testilerde serinleyen sular, buzdolabında soğutulan sulara göre tabii ki daha sağlıklı oluyor. Nizwa toprağı, bölgede toprak kap ve süs eşyaları yapımı için en elverişli toprak. Bu sanat, Umman'da en çok bu bölgede icra ediliyor. Nizwa yakınlarında, hurma bahçelerinin ortasındaki bu alanda iki fırın bir de seramik atelyesi var. Nizwa toprağından yapılan fenerler, şamdanlar, saksılar, çömlekler, testiler ve biblolar turistlerin de ilgisini çekiyor.

Benzinin litresi 500 bin TL

Ekonomisinin en önemli girdisi petrol olan Umman'da, akaryakıt, çevredeki diğer petrol zengini ülkelere göre biraz pahalı ancak petrolü olmayan batılı ülkelere göre oldukça ucuz satılıyor. Umman'da, benzinin litresi 120 Bise (kuruş). Yani, benzin fiyatıyla karpuz fiyatı hemen hemen eşit. 8 litre benzin, 1 riyal ediyor. Bizim para birimimizle hesap edildiğinde, çok ucuz. Litresi yaklaşık 500 bin TL.