Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Bugünkü Yeni Şafak
657'liler Ailesi
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
Hayat
Kültür-Sanat
Nar-ı Beyza
Okur Sözcüsü
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

	Rasim ÖZDENÖREN rozdenoren@yenisafak.com.tr

Mahkeme jürilerinin nasıl çalıştığına dair tam bir bilgim yok. Ama o jüri üyelerinin hukuk alanıyla ilişkilerinin aranmadığını biliyorum. Onlar, esnaf, serbest meslek sahibi vb. kimseler arasından seçiliyor. Dolayısıyla görülen dava hakkındaki kanaatlerinin de hukukî bir nitelik taşıması beklenmiyor.

Ancak son zamanlarda TV'lerde yayınlanan şarkıcı yarışmalarında jüri üyesi olarak yer alan zevatın müzikle bir biçimde ilişkisi aranıyor sanıyorum. Kimi organizatör, kimi menajer, kimi şarkıcı vb. Bu zevat, adayın icrasını değerlendiriyor. Neye göre? Meçhul…

Değerlendirmeye adayın kılık kıyafeti, sahnedeki duruşu da alınıyor. Bu da mümkündür. Eğer elimizdeki "çözüm anahtarı"nda bu kalemler yer alıyorsa, zorunludur da… Ancak adaylardan biri için dile getirilen bir değerlendirme kalemi, öteki için es geçiliyorsa, bu olmaz.

Değerlendirmeler esnasında işitir olduğumuz: "Benim içimdeki ışığı yakmadın" veya "senden bir elektrik almadım" veya "kendi içindeki ışığı yakmamışsın" türü cümlelerin neye tekabül ettiği meçhuldür (laf olsun torba dolsun…). Bunlar tümüyle keyfî laflar… (dikkat: öznel değil, keyfî…).

Değerlendirmenin nesnel olabilmesi için müzik tekniğine uygun terimlerin devreye girmesi gerekir.

Aslında, durum, edebiyat eleştirisi için de geçerlidir. Edebiyat eleştirisinde de, ele alınan ürünün neye dayanarak eleştirildiği daha baştan belli olmalıdır. Bir edebiyat ürünü eleştirilirken, beni etkiledi, beğendim veya tersi, beğenmedim gibi sözler geçerli sayılmaz. Beğenmenin veya beğenmemenin gerekçesi verilmelidir. Başka bir söyleyişle, eleştirmeci yargılarını temellendirmelidir.

Temellendirme nasıl olur? Öncelikle, eleştirmeci, ele aldığı eseri, hangi kıstasa göre değerlendirmekte olduğunu bilmelidir. Eleştirmeyi okuyan, eleştirmecinin, eleştiri konusu eseri neye göre değerlendirdiği hususunda fikir sahibi olmalıdır. Şöyle ki, değerlendirilen ürüne, gerçekçilik açısından mı yaklaşılmaktadır, bir roman söz konusuysa roman kişileri temsil ettiği tipe uygun davranışları, tutumları sergilemekte midir, betimlemeler işlevsel midir, davranışlar kişilik yapısıyla tutarlı mıdır, vs.? Psikolojik tahliller gerçeğe uygun mudur ve yerli yerinde midir? Örneğin derin düşüncelere dalmış olarak yürüdüğü söylenen kahramanın aynı zamanda gökyüzüne baktığı ileri sürülmekte midir?

Tekrar TV'lerdeki müzik eleştirisine dönersek.. bir şarkıyı veya türküyü seslendiren sanatçıya: "Senden bir elektrik alamadım" diyerek eleştiri yaptığını sanan jüri üyesi, acaba o amatör sanatçının ne yapmasını istemektedir? Bunu, bence kendisi de bilmiyor. Bilmediği için, ona muhatap olan kişinin bu sözden bir şey anlayarak gereğini yerine getirmesi mümkün değildir. Oysa, orada bir eleştiri alan kişinin (genelde amatör sanatçının), yapılan eleştiriden bir sonuca ulaşması gerekir. Aksi takdirde, afaki laflarla, üç beş laf salatasıyla bir yere varmanın imkânı elde edilemez.

Not: Hollanda'dan aldığım bir iletiyi, ilgililerin dikkatine sunmak istiyorum:

"Ben 26 yıldır Hollanda'da Türkçe öğretmeni olarak yaşıyorum. Ancak geçen yıl ağustos ayından itibaren anadil derslerini okullardan kaldırdılar. Artık o güzelim dilimizi gelecek kuşaklara öğretme imkânından hemen hemen uzağız. Ne sahip çıkanımız var, ne bir destekçimiz. Bize "Oralara entegre olun." diyenlere de halimizi izah edemiyoruz. Eğer bu konu ile, güçlü bir kalem olarak ilgilenirseniz, binlerce Türk'ü mutlu edersiniz. Tekrar saygılarımla, İ.Ethem Gövcecik, Middelveld 35 Druten, Hollanda."

Geri dön

Yazdır

Yukarı