Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
657'liler Ailesi
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Okur Sözcüsü
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

	YÖNETEN: Abdullah MURADOĞLU

1 Haziran 1977'de Kara Kuvvetleri Komutanı Org. N. Kemal Ersun sürpriz şekilde emekli edildi. ABD kaynaklı bir haberdeki iddialar Şemdinli'yi gölgede bırakıyor.

Kara Kuvvetleri Komutanı Org. Yaşar Büyükanıt'ın Van Cumhuriyet Savcılığı tarafından hazırlanan Şemdinli İddianamesi'nde adının yer almasının bir benzeri 1977'de yaşandı. 1 Haziran'da dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı N. Kemal Ersun'un aniden emekli edilmesiyle ilgili ilginç iddialar ortaya atıldı. İddialar savcılık iddianamesi yerine Hürriyet gazetesinde yer alıyordu. Ağustos Askeri Şurası'na az zaman vardı. Türkiye 5 Haziran'da seçimlere hazırlanıyordu. Siyasal şiddet olayları artıyordu. Seçim gezilerinde olaylar çıkıyor , CHP lideri Ecevit'e yönelik saldırılar gerçekleşiyordu. 1 Mayıs 1977'de Taksim'deki 1 Mayıs kutlamalarında 30'un üzerinde kişi ölmüştü. İzmir'de CHP Lideri Bülent Ecevit'e yönelik bir suikast girişimi ortaya çıkarılmıştı. Başbakan Demirel, Ecevit'e gizlice mektup göndererek 2 Haziran'da Taksim'de yapacağı mitingte bir suikaste uğrayabileceği uyarısında bulunuyordu. Ersun'un emekli edilmesi aynı günlere denk düşüyordu.

DEMİREL-ÇANKAYA SÜRTÜŞMESİ

Ersun'un emekli edilmesi Ağustos Askeri Şurası'nda yapılacak üst komuta tayinlerini derinden etkiledi. Organerallik sıraları gelen Korg. Musa Öğün ve Korg. Recai Engin de emekli edilecekleri ortaya çıkmıştı. Kara Kuvvetleri'ne kimin getirileceği Başbakan Süleyman Demirel ile Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk arasında sürtüşme konusu oldu. Demirel, Genelkurmay Başkanı Semih Sancar'ın Org. Adnan Ersöz'ü Kara Kuvvetleri'ne önermesine sıcak bakmadı. Demirel, 3. Ordu Komutanı Ali Fethi Esener'i istiyordu. Cumhurbaşkanı Korutürk, Hükümet kararnamesini imzalamadı. Köşk ve Hükümet arasındaki sürtüşme, Esener'in 30 Ağustos'tan önce emekliliğini istemesiyle aşıldı. Ersöz de Esener de emekli oldu. İzmir'de emekliliği bekleyen Ege Ordu Komutanı Org. Kenan Evren aradan sıyrılarak KKK'na getirildi. Evren'e Genelkurmay Başkanlığı yolu açılıyordu.

İDDİALAR ŞEMDİNLİ'Yİ ARATIR

MGK Genel Sekreterliği de yapmış olan Org. Ersun hakkındaki iddialar, 12 Haziran 1977 tarihli Hürriyet'in New York'ta yayınlanan The Christian Science Monitor isimli bir günlük gazeteye dayanarak verdiği haberde yer aldı. Buna göre Org. Ersun bir darbe teşebbüsünün başındaydı. Teşebbüsü Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk ve Genelkurmay Başkanı Semih Sancar güçlükle önlemişti. Haberin başlığı "Amerikan gazetesine göre Türkiye'de bir darbe önlendi" idi. İddialara göre sivillerin de işbirliği ile olaylar ve çatışmalar çıkartılacak, resmi binalar işgal edilecek, seçim toplantıları engellenecek, çıkan çatışmalar sonucunda darbeciler idareye el koyacaktı. Ersun'a 200 kadar MHP yanlısı subay da destek veriyordu. Darbeye destek veren Musa Öğün'ün Kontrgerilla ile ilişkisi vardı. Aynı habere göre bazı generaller ve subaylar nezaret altına alınmıştı.

MUSA ÖĞÜN PAŞA: BENİ YARGILAYIN

Genelkurmay Başkanlığı tarafından herhangi bir açıklama yapılmaması kafaları karıştırdı Üstelik 19 Temmuz tarihli Hürriyet'te Ağustos Şurası'yla ilgili bir haberde Musa Öğün'ün adı emekli edilecekler arasındaydı. Bu haber de yalanlanmamıştı. Kendisi hakkında tahkikat yapılmasını isteyen Öğün, Genelkurmay Başkanı hakkında suç duyurusunda bulundu. Öğün'e bir yazı ile cevap veren Genelkurmay Başkanı Sancar'a göre haber incelenmiş, haberin kaynağı bir Amerikan gazetesi olduğu için sonuç almak düşünülemezdi. Sancar'a göze gazeteciler bir gazetecilik oyunu oynuyordu. Ama bu oyuna gelinmemişti.

KENAN EVREN'E RUSLAR SEVİNMİŞ

Ne Öğün yargılandı ne de Ersun Olayı'nın perde arkası aralandı. Evren'in Kara Kuvvetlerine atanmasıyla ilgili de dedikodular yayıldı. Buna göre Ruslar Evren'in atanmasını mennunlukla karşılamışlardı. İleride Evren'in Genelkurmay Başkanı olursa iki ülke arasındaki ilişkiler askeri sahalara yayılabilecekti. Bu iddialar yabancı diplomatlar için yayınlanan bültenlerde yer alıyordu. Evren 1976'de Genelkurmay II. Başkanı iken Moskova'ya gitmiş ve Evren Ruslar üzerinde iyi bir intiba bırakmıştı. İddialar böyleydi. Nato üyesi Türkiye'de Evren hakkındaki iddiaların hedefi belliydi. Birileri de Evren'in Genelkurmay Başkanı olmasını istemiyordu. Ankara'da siyaset ve ordu çevrelerinde bir dedikodu ve fesat kazanı kaynıyordu.

Ecevit, 'bu bir gasp ve işgaldir' dedi

1977'deki 30 Ağustos Kutlamaları'na, Askeri Şura'da yaşanan gelişmelerin gölgesi düştü. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk İstanbul'da olduğu gerekçesiyle törenlere katılmadı. Muhalefet Lideri Bülent Ecevit de Demirel'in ordunun geleneklerini dikkate almadığını belirterek, "Bu şartlar altında 30 Ağustos törenlerine gitmeye içim elvermedi " diyordu.

Törenlerde Genelkurmay Başkanı Org.Semih Sancar, Başbakan Demirel'i şeref trübününde boş duran Cumhurbaşkanlığı için ayrılan yere davet etti. Sancar'ın gönlü Başbakan'ın arkasında kalmasına razı olmamıştı. Demirel, Sancar'la birlikte tören kıtalarını selamladı. Ecevit, protokol kurallarının çiğnendiği gerekçesiyle sert açıklamalarda bulundu, "Bu bir gasp ve işgal olayıdır. Cumhurbaşkanı olmadığı zaman onu Senato Başkanı temsil eder. Atatürk 1938'deki 30 Ağustos törenlerine hastalığı nedeniyle katılamadığında onu TBMM Başkanı temsil etmişti" dedi.

DEMİREL EVREN'İ GETİRDİ, EVREN DEMİREL'İ GÖTÜRDÜ

Süleyman Demirel, 27 Mayıs deneyimi yüzünden ordudaki üst düzey atamalarda etkin bir rol oynadı. Amacı, askeri Kışla içinde tutabilmekti. Yankı dergisinde yer alan bilgilere göre 1966 Kasım'ında Genelkurmay Başkanı Cemal Tural ile Demirel ilişkileri gerginleşti. Çıktığı bir gezide Demirel yüzbinlerce halkın silahlandırılabileceğini, orduya karşı kullanılabileceğini ifade eden konuşmalar yaptı. Buna Tural da büyük birlikleri gösterişli bir şekilde gezerek cevap verdi. Aralık ayının başında Ankara'da bir darbe yapılacağı haberleri yurda yayıldı. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'dı. İnönü , Cumhurbaşkanını desteklediğini gösterip Sunay da, Demirel ile birleşince Tural'a demokrasiye bağlılık demeçleri vermek düşmüş, gerginlik geçici olarak kaldırılmıştı. Demirel, 1967'de Refik Tulga'yı Kara Kuvvetleri komutanlığına getirmedi.

Başbakan Süleyman Demirel 1968'de de generaller İrfan Tansel, Refik Yılmaz ve Necdet Uran'ı tasfiye etti. Tayinlerde Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay da çok etkiliydi. 1970'de ise atamalarda Milli Savunma Bakanı Ahmet Topaloğlu etkiliydi. Faruk Gürler Kara, Korg. Muhsin Batur Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na getirildi.12 Mart 1971'deki darbede bu komutanlar çok etkiliydi. Demirel, Topaloğlu'nun kazdığı kuyuya düşmüştü.

TAYİNLER YARAMADI

12 Mart deneyiminden sonra Demirel, İrfan Özaydınlı ve Turgut Sunalp paşaların kuvvet komutanlıklarına getirilmesini önledi. Demirel döneminde Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na Kenan Evren getirildi. Demirel 1980'deki askeri darbeyle Başbakanlıktan indirildiğinde Evren Genelkurmay Başkanı'ydı. Partisi kapatılan Demirel uzun yıllar yasaklı kaldı.