|

Almatı''da herkes taksici

Kazakistan''ın bağımsızlıktan sonraki ilk başkenti Almatı sürekli göç alan ve gelişen bir şehir. 2 milyonluk nüfusunun % 51''ini Kazaklar, %33''ünü Ruslar, % 6''sını Uygurların oluşturduğu Almatı''nın en ilgi çekici yanlarından birisi ise cadde üzerinde durup el kaldırdığınızda duran özel araçlardan fiyatta anlaşabilirseniz taksi hizmeti satın alabilmeniz.

Yasin Aktay
00:00 - 10/11/2013 Sunday
Güncelleme: 21:35 - 9/11/2013 Saturday
Yeni Şafak
Almatı''da  herkes taksici
Almatı''da herkes taksici

İbn Haldun kendini büyük hisseden devletlerin, büyüklüklerinin bir göstergesi olarak görkemli şehirler inşa etmeye meyletmelerinden bahseder. O yüzden şehirler bir bakıma onları inşa eden devletlerin hayatla ilgili medeniyet iddialarını da olduğu gibi yansıtır. Sovyetlerin şehircilik deneyimi Türkî Cumhuriyetlerine kendine özgü bir biçimde ve bütün Sovyet felsefesinin izleri sürülebilecek şekilde yansımıştır. Kazakistan''da bu şehircilik anlayışını yansıtan şehir Almatı''dır.

SOVYET İZLERİ TAŞIYOR

Ülkenin geri kalan bölgelerindeki şehirlerse genellikle bu gelişmeden pek nasiplenmemiştir. Almatı, Tanrı Dağları''nın bir uzantısı olan Kırgız Ala Dağları''nın Kazakistan''a bakan tarafının eteklerine kurulmuş bir şehir. Şehrin adının önce Alma / Almalık, sonra Alma Ata (Elma Atası) olduğu söyleniyor. Çağatay hanlarının yazlığı olarak kullanılan Almatı''nın modern tarihi Rus Çarlığı''nın 1854''te burada Verniy Kalesini inşa etmesiyle başlıyor. 1927''de ise şehir Kazak Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti''nin başkenti haline getiriliyor. Bugün Almatı şehri Almatı-1 ve Almatı-2 olmak üzere iki parçadan oluşuyor.

RÜŞVET ÇOK YAYGIN

Ülkenin para birimi tenge. 1 dolar yaklaşık 154 tenge, 1 Türk lirası ise yaklaşık 74 tenge ediyor. Benzinin litresi yaklaşık 100 tenge yani 1,5 Türk lirası. Ülkede asgari ücret 40000 tenge civarında. Bununla birlikte fiyatlar oldukça yüksek. Örneğin şehrin orta kesimlerinde ev kiraları 800-1000 dolar civarındayken daha muteber kabul edilen yüksek kesimlere doğru gidildikçe 1200-1500 dolar arasında değişmeye başlıyor. Kazanç ve harcamalar arasındaki bu uçurum ülkede rüşveti yaygınlaştırmış. Konuştuğumuz Kazaklar, bu durum sebebiyle aylık 80000 tenge kazanan birisinin 120000 dolarlık bir evde oturabildiğini ve bu durumun yadırganmadığını ifade ediyor.

YASAYLA FİNANS MERKEZİ

1997''ye kadar Kazakistan''ın başkenti olan Almatı, başkent Astana''ya taşındıktan sonra 1998''de geçirilen bir yasayla ülkenin bilimsel, kültürel, finansal ve endüstriyel merkezi ilan edilmiş. Kent nüfusunun % 51''ini Kazaklar, %33''ünü Ruslar, % 6''sını Uygurlar oluşturuyor. Almatı''nın gelişkin bir toplu taşıma ağı var. Almatı metrosu, Taşkent metrosundan sonra Orta Asya''nın ikinci metrosu olma özelliğine de sahip. Şehirler arası ulaşımda tren tercih ediliyor.

FİYATTA ANLAŞMANIZ YETERLİ

Şehrin en ilgi çekici yanlarından birisini taksi hizmeti oluşturuyor. Şöyle ki, Almatı da cadde üzerinde durup el kaldırdığınızda duran özel araçlara da nereye gideceğinizi söylüyorsunuz, fiyatta anlaşıldığı takdirde bu araçlardan taksi hizmeti satın alıyorsunuz. Bu çerçevede şehir içerisinde taksi ulaşımı için 500 tengeden fazla ödenmemesi öneriliyor. En uzak yer kabul edilen Almatı Havaalanı ise taksi ile yaklaşık 1500 tenge tutuyor. Şehirde resmi olarak taksi hizmeti veren araç sayısı oldukça az. Bu taksileri genellikle fiş almak isteyen kimseler tercih ediyor.

Şehrin merkez noktalarında Kazaklar için önemli isimlerin heykelleri yer alıyor. Bunlardan birisi 20.yüzyılın en büyük Kazak şairi kabul edilen Abay Kunanbay. Kunabay''ın ismi şehrin merkezi semtlerinden birisine de ad olmuş.

Ataları altın elbiseli adam

1969 yılında o zamanki Alma Ata şehrinin 50 km kadar doğusunda bulunan Issık Korganı adı verilen yerde garaj ve yol yapım çalışması esnasında tesadüfen bulunan bir zırh olan Altın Adam''ın bir Saka prens ya da prensesine ait olduğu tahmin ediliyor. M.Ö. 5. Yüzyıla tarihlenen Altın Adam, kendilerini Saka Türklerinin devamı sayan Kazaklar tarafından ataları olarak kabul edilmiş ve devletin resmi sembolü haline getirilmiş. Altın Adam Heykeli ise Jeltoksan Olayları''nın yaşandığı Özgürlük Meydanı adı verilen meydana dikilmiş. Kazakistan''ın bağımsızlığı sürecinde Jeltoksan Olayları oldukça önemli bir yerde duruyor. 1986''da 22 yıldır Kazakistan Komünist Partisi 1. Sekreteri olan Dinmuhammed Kunayev''in emekliye ayrılmasından sonra sekreterliğe Gorbaçev tarafından bir Rus olan Gennadiy Kolbin''in atanması üzerine Kazakistan''da karışıklıklar baş göstermiş. Kazak gençlerin Kazakistan Komünist Partisi merkez binasını işgal etmesi üzerine başlayan çatışmalarda SSCB bir gecede 70000 kadar Kızılordu mensubunu Almatı''ya taşımış. Jeltoksan Olayları sırasında çok sayıda Kazak gencin hayatını kaybettiği bu yerde bir yer altı alış-veriş merkezi yapılmış olması Jeltoksan Olayları''nı unutturma çabası olarak değerlendiriliyor.

Limuzin olmadan asla

Akşam saatlerinde şehri gezerken bir düğün dikkatimizi çekiyor. Kazak düğünlerinin nasıl prosedürleri olduğunu öğrenmek istediğimizde ilginç ayrıntılarla karşılaşıyoruz. Örneğin erkek tarafı düğünü gerçekleştirebilmek için kız tarafıyla arasındaki anlaşmaya göre en az bir tane olmak üzere limuzin kiralamak zorundaymış. Eğer kız tarafı isterse erkek tarafı kızın anne babası ve akrabalarını taşıyacak iki limuzin daha kiralamak zorunda kalıyor.

MERKEZDE CAMİ YOK

Almatı''da şehir merkezinde hiç cami bulunmuyor. Sovyetlerin yıkılmasının ardından dinle yeniden buluşan, İslam toplumlarının ayrılmaz bir parçası olan Kazaklar bu alanda çok eksikliklerinin olduğunu, özellikle gençleri yönlendirmede yetersiz kaldıklarını kendileri ifade ediyorlar.

Yumuşak güç Türk dizileri

Kazakistan''da da Türkiye daha çok Türk dizileriyle anılıyor. Muhteşem Yüzyıl dizisi 2012 yılında Kazakistan''da yayınlanan en iyi dizi seçilmiş. Halihazırda 40 adet Türk dizisi de çeşitli kanallarda gösterilmeye devam ediyor. Ancak bu ilişki biçiminin tek taraflı bir hal alması üzerine geçtiğimiz günlerde Kazak devlet televizyonu bir karar alarak ''yabancı menşeli'' dizi satın almayı durdurduklarını açıklamış. Almatı ekonomisinde Türkler oldukça önemli bir yer tutuyor. Özellikle hizmet ve turizm sektöründe faal olarak çalışan Türk girişimcilere yönelik 2000''li yılların başındaki olumsuz yargıların dağıldığını öğreniyoruz. Ülkede faaliyet gösteren en büyük beş inşaat firmasından üç tanesi Türkiye menşeli.

HER YERDE NARGİLE KAFE

Almatı''da eğlence sektörü oldukça gelişkin ve sektörün sürükleyicisi Türkiye''den gelen girişimciler. Bu çerçevede son yıllarda Almatı''da dönerin oldukça tutulduğunun altını çizmemiz gerekiyor. Şehirde dikkat çeken bir diğer ayrıntı ise nargile kafelerin fazlalığı. Nargile''nin Kazakçası ''galiyan''. Aslında kelime bu dile ve diğer Orta Asya dillerine Rusça''dan geçmiş.

Almatı''da turistlere hitap eden yerlerin başında Kök (Gök) Tepe geliyor. Şehrin tamamını görebileceğiniz Kök Tepe''ye Resbublika Sarayı''nın hemen yanından hareket eden teleferiklerle ulaşmak mümkün. Bu seyahate gidiş ve dönüş için 1000''er tenge ödemeniz gerekiyor. Küçük bir hayvanat bahçesinin de bulunduğu Kök Tepe''de en dikkat çeken şey ise Beatles Grubuna ait heykeller. Beatles''ın dünyayı kasıp kavurduğu günlerde Kazak gençler de Beatles''in Kazakistan''a gelmesini çok istemişler ancak o dönemin koşulları izin vermemiş. Kazak gençleri o yıllardaki isteğini ise Eduard Kazaryan adında bir heykeltıraş 2007 yılında mütecessim hale getirmiş.

Stratejik Düşünce Enstitüsü tarafından Başbakanlık Dil, Tarih ve Kültür Yüksek Kurumu, Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi Orta Asya Araştırma Enstitüsü ortaklığıyla düzenlenen Türkiye-Kazakistan İlişkilerinin Geleceği Uluslararası Sempozyumu için Kazakistan''ın Almatı şehrindeyiz.
10 years ago