|

ABD: 1969'da darbe olacaktı

ABD Dışişleri Bakanlığına ait, 1969-72 yıllarını kapsayan arşiv belgeleri Türkiye'nin 1969'da darbenin eşiğinden döndüğünü açığa çıkardı. Belgelere göre 1969'da meclis, Celal Bayar'ın siyaset yasağını kaldırsaydı ordu darbe yapacaktı.

Washington
00:00 - 17/02/2008 Pazar
Güncelleme: 00:13 - 17/02/2008 Pazar
Yeni Şafak
ABD: 1969'da darbe olacaktı
ABD: 1969'da darbe olacaktı

ABD Dışişleri Bakanlığının gizliliği kaldırılan, 1969-1972 yıllarına ait arşivlerinin Türkiye'ye ilişkin belgelerinde, Türk ordusunun 1969'da darbe hazırlığında olduğu ifade edildi. Belgelerde “Ordu'nun, Mayıs 1969'da Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın siyasi haklarının iadesini öngören bir anayasa değişikliğinin Senato'da kabulü durumunda yönetime el koymayı planladığı” ileri sürüldü. Arşivlerin Türkiye bölümünde, ağırlıkla dönemin ABD Başkanı Richard Nixon, Ulusal Güvenlik Danışmanı Henry Kissinger gibi isimlerin kendi aralarındaki yazışmaları ve görüşmelerine ait notlar yer alıyor. 19 Mayıs 1969 tarihli “istihbarat telgrafı”nda, “Genelkurmay Başkanlığının, 16 Mayıs'ta yaptığı toplantıda, Bayar ve diğer yasaklı politikacıların siyasi haklarının geri verilmesini öngören anayasa değişikliğinin 20 Mayıs için planlanan oturumda Senato tarafından kabulü durumunda, ülke yönetimine el koymayı kararlaştırdığı ve bu durumun, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Başbakan Süleyman Demirel'e iletildiği” kaydedildi.


Kıbrıs bölünürse bölünsün

Arşivlerin Kıbrıs'a ilişkin bölümünde de 1969-1972 yıllarına ilişkin gelişmeler verilirken, Yunanistan'daki Albaylar Cuntası'nın o zamanki lider Başpiskopos Makarios'u devirme çabaları ağırlıkla yer aldı. 11 Şubat 1972'de ABD Başkanının Ulusal Güvenlik Danışmanı Kissinger'in başkanlığında yapılan toplantıda, Rumların Çekoslovakya'dan 1,3 milyon dolar bedelinde hafif silahlar aldığı belirtilerek, Atina'nın Makarios'u devirme çabalarının yoğunlaştığı kaydedildi. Dışişleri Bakan Yardımcısı Joseph Sisco, “Yunanistan, Makarios'u uzaklaştırmaya çalışıyor. Bu yürümezse, doğrudan Yunan ve Türk müdahalesi ihtimali var. Bu da Enosis, adanın bölünmesi anlamına gelir” deyince Kissinger, “Bu bizi neden ilgilendirsin ki? Bu büyük bir felaket olmaz” dedi.





16 yıl önce