Ev sahibi olmak için krediye başvuranlar yüksek faize teslim oldu. Kredi için gayrimenkulü teminat gösteren vatandaşların, bankalardan kullandığı konut kredileri 100 milyar lirayı aştı. Ancak Merkez Bankası''nın yüzde 8.25''de tuttuğu faiz, bankalara ödenen masraflar ve yıllık yüzde 20''ye ulaşan borç yükü, ödemeleri zorlaştırdı. Son üç ayda geri dönmeyen krediler de artışa geçti. Bu yıl mayıs ayında 615 milyon lira olan çevrilemeyen konut kredileri, ağustos ayında 17 milyon liralık artışla 632 milyon liraya yükseldi. Bankaların ellerinde ise binlerce konut, iş yeri ve arazi kaldı.
Merkez Bankası''nın haftalık bilançosuna göre, mevduat bankalarının kullandırdığı konut kredileri geçen yıl ekim ayında bu yana 12.3 milyar TL''lik artışla 110.2 milyar TL''ye ulaştı. Bunun 6.07 milyon lirasını kalkınma ve yatırım, 538 milyon 760 bin lirasını katılım bankaları kullandırdı. Taşıt kredileri ise aynı dönemde 1.5 milyar TL''lik azalışla 6.3 milyar liraya geriledi. Öte yandan Risk Merkezi verileri ise son üç ayda konutta batık tutarının artışa geçtiğini gösterdi.
Buna göre, bu yıl ocak ayında tasfiye olunacak konut kredileri 650.8 milyon lira oldu. Bu tutar şubatta 642.3, martta 631.2, nisanda 623, mayısta 615.8 milyon liraya kadar düştü. Kırılım noktası da burada başladı. Yılbaşından itibaren azalarak giden batık krediler, bir sonraki ay olan haziranda 629.06, temmuzda 629.3, ağustos ayında 632.3 milyon liraya yükseldi. İnşaat kredilerinde ise batık rakamı 3.7 milyar liraya ulaştı.
Emlakta ödenemeyen kredilerdeki artış ipotekli konut satışlarına da yansıdı. Türkiye İstatistik Kurumu''nun verilerine göre, bu yıl eylülde Türkiye ipotekli konut satışları geçen yıla göre yüzde 14 artış gösterdi. İpotekli 43 bin 144 konut satıldı. Toplam satışlar içinde ipotekli konut payı yüzde 37,3 oldu.
Konut sahibi olmak için bankaların yolunu tutan vatandaşlar vade sonunda yüklü bir borçla karşılaşıyor. Örneğin bir bankanın 1.05 kredi faizini ele alalım. Bu hesapla aylık kredi faizinin 2 bin 255 TL olması gerekir. Ancak en düşük 3 bin 600, en yüksek 14 bin TL''ye ulaşan masraflar dahil edildiğinde, aylık taksit 2 bin 400 TL''ye ulaşıyor. Bu da aylık yüzde 1.28 faiz anlamı taşıyor. Böylelikle 100 bin TL''lik 120 ay vadeli bir kredi geri ödemesi 196 bin liraya kadar çıkıyor. Sonuç, ana para kadar bir tutarın bankalara faiz olarak ödendiğini gösteriyor.
