İkinci el cep telefonu pazarı ve Elektronik Atık Yönetimi Sistemi hakkında bilgi veren Dursun, Bilgi ve Teknolojileri İletişim Kurumu (BTK) rakamları değerlendirilirken, Uluslararası Mobil Cihaz Kodu (IMEI) sayısının cihaz sayısı olarak algılandığını ve yanlış yorum yapıldığına dikkat çekti.
IMEI numarası taşıyan ve mobil iletişim ağı üzerinden hizmet veren, ancak cep telefonu olmayan cihazların da IMEI numaralarını BTK'ya kaydettirdiğini ve bu sayıların içinde yer aldığını, araç takip cihazları, modem, mobil POS cihazlarının da IMEI numarasının olduğunu ifade eden Dursun, BTK'nın yayımladığı rakamların gerçek cep telefonu sayısını ifade etmediğini ifade etti.
Bu cihazların üretim ve ithalat sayılarının her geçen yıl arttığını, daha sağlıklı değerlendirme yapılabilmesi için Mobil Cihaz Kayıt Sisteminde (MCKS) cihaz sınıflandırmasına gidilmesi ve buna göre kayıt altına almasının faydalı olacağını belirten Dursun, şöyle devam etti:
''Dolayısıyla bu veriye sahip olmadan ithal edilen cihaz sayıları üzerinde mukayeseye gitmek sağlıklı değil. Buna rağmen söz konusu hatayı göz ardı edip IMEI rakamlarını cep telefonu olarak değerlendirirsek 2011 ve 2012 yılları IMEI kayıtlarını karşılaştırırsak yüzde 35'lik bir düşüş görürüz. Akıllı cep telefonlarının düşüşte rol oynadığını düşünüyorum.
Akıllı cep telefonuna sahip tüketici, mevcut cihazını daha uzun süreli kullanıyor. Dolayısıyla akıllı cihazlarda ortalama kullanım süresi diğer cep telefonlara kıyasla daha uzun oluyor. Yine 2. elde değerlendirilen akıllı cep telefonları çok hızlı satılabilmektedir. Yeni cep telefonu almak isteyen tüketici, imkanları çerçevesinde 2. eldeki bu cihazlara yönelmektedir. Bu tablo 2012 yılında 2011 yılına göre daha etkili olmuştur.''
Dursun, 2011 ve 2012 yıllarında alt segmentlerdeki cep telefonu ithalatı ile akıllı cep telefonu ithalatının karşılaştırılması halinde alt segmentlerdeki cihaz ithalatının 2012 yılında düştüğünü ve akıllı cep telefonlarında ise ithalatın arttığını ifade ederek, ''2012 yılında 2011 yılına göre ithal edilen toplam cihaz sayısı düştü. Ancak toplam ithalat tutarı arttı'' dedi.
Cihaz pazarında yetkili dağıtıcıların, hatta üretici orijinli dağıtıcıların etkin paya sahip olduklarına dikkati çeken Dursun, üreticiler ve dağıtıcıların talebe göre esnek ve oldukça gelişmiş bir stok yönetimi stratejisi uyguladıklarını ifade etti.
Murat Dursun, kullanıcıya sunulan cihazların neredeyse tamamının ithal olduğunu ve bunun Türkiye'ye maliyetinin 2012 yılında yaklaşık 4 milyar lira olduğunu söyledi. Telekomünikasyonun, bilgi toplumunun kaldıracı ve ekonomiye katma değer sağlayan en önemli araçlardan birisi olduğuna işaret eden Dursun, şu değerlendirmelerde bulundu:
''Kullanılabilir durumdaki cep telefonlarımızı yeni cihazlarla değiştirip çekmecelerimizde kaderine terk ediyoruz. Atıl olan bu cihazlar zaten bir süre sonra atık cihaz oluyorlar. Süratle sektörümüze mahsus bir Elektronik Atık Yönetimi Sistemine kavuşmamız lazım. Mobil Telekomünikasyon sektörünün atık yönetimini diğer elektronik atıklardan ayrı yönetme zorunluluğumuz var. Genellikle yapılan düzenlemeler bu ayırımı gözetmeden yapılmakta ve sonuç doğurmamaktadır. Cep telefonu konusu ayrı ele alınmak zorundadır.''
''Başka hangi elektronik cihazınızı hem de kullanabilir durumdayken 2-2,5 yılda bir değiştiriyorsunuz?'' diyen Dursun, abone sayısının nüfusa oranına bakıldığında yeni abonelik hızının önemli ölçüde düştüğünü söyledi. Dolayısıyla ithal edilen cihazların değiştirme piyasasında değerlendirildiğine dikkati çeken Dursun, ''2012 yılı itibarıyla bu rakamın yaklaşık 8 milyon adet cihaz olduğu hesaplanmaktadır. Bunların 4 milyon adedi 2. el piyasasında satılmakta, diğer kısmı ise atıl hale gelmektedir. Burada bir gerçek daha karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde 2. el cep telefonu ticaretinin neredeyse tamamı kayıtdışıdır. Cep telefonları hiçbir belgeye dayanmadan alınıp satılmakta, mali belgeye dayanmamaktadır'' dedi.
Dursun, maliyeti aşağıya çekmek için cep telefonlarında 2. el ticareti ve Elektronik Atık Yönetimi Sisteminin birlikte değerlendirerek projelendirilmesi gerektiğini savundu.
Projenin hayata geçirilmesi için Maliye Bankalığı'nın atması gereken adımlar olduğunu söyleyen Dursun, ''Ülkemize yasal yollardan ithalatı yapılmış ve MCKS'de kayıtlı bulunan cep telefonlarının 2. el ticaretinde KDV oranı yüzde 1 olmalı. Cep telefonları ile ilgili Elektronik Atık Fonu oluşturulmalıdır'' değerlendirmesinde bulundu.
