Otobüs ve kamyonlarda daha çok şehirlerarası yollarda akaryakıt yerine kullanılan 10 numara yağ, şehir içinde bulunan minibüslere de sıçradı. Araçlarda yakıt olarak kullanımı yasak olmasına rağmen minibüs depolarına yaklaşık 120 TL daha ucuza dolan 10 numara yağ İstanbul''un ortalık yerlerinde satılıyor.
Bu yerlerden biri de İstanbul Maltepe''de Emniyet Müdürlüğü''ne yaklaşık 1 kilometre mesafede. Oldukça işlek bir caddede gece hizmet veren 10 numara dolum istasyonuna, Pendik-Kadıköy, Zümrütevler-Maltepe, Gülsuyu-Maltepe ve Esenkent-Maltepe hatlarında faaliyet gösteren minibüsler rağbet gösteriyor. Akşam saatlerinde açılan ve yaklaşık 7-8 kişinin çalıştığı işyerinde minibüslerin bakımı yapılırken, yakıt olarak da 10 numara yağ araçların akaryakıt depolarına dolduruluyor.
İş yeri ilk müşteriyi akşam saat 9 gibi kabul ediyor. Sonrasında ise minibüsler ardı ardına yıkama yağlamaya giriş yapıyor. İşyerinde çalışan görevliler, gelen minibüsleri sıraya alıyor. Söz konusu yere sadece bakım için gelen minibüsler de bulunurken, gelen araçların birçoğu 10 numara yağ almak için burayı tercih ediyor. Bazı minibüsler ise 10 numara dolum istasyonunun 20 metre yanında bulunan bir benzin istasyonundan belli oranda deposunu dolduruyor. Daha sonra ise 10 numara yağ almak için yıkama-yağlamaya giriş yapıyor. Neredeyse her gece aynı sahnelerin yaşandığını ifade eden benzin istasyonundan bir görevli, bazı minibüsçülerin ise depolarının tamamını 10 numara yağ ile doldurduğunu iddia ediyor.
Pendik-Kadıköy minibüsünde kiralık bir araçta çalışan bir minibüs şoförü de şunları söylüyor:
''Yaklaşık 2 yıldır minibüs şoförlüğü yapıyorum. Daha önce başka bir yerden 10 numara yağ alıyorduk. Ancak şimdi 1 yıla yakın zamandır buradan yağ alıyoruz. Bir depo 4 teneke 10 numara yağ ile doluyor. Tenekesini de 30 liradan satıyorlar. Minibüsün deposu toplam 120 liraya doluyor. Eğer benzinlikten depoları doldurursak bu fiyat 240 lirayı geçiyor. Metronun tamamlanması ve otobüs sayılarının artmasıyla müşteri sayımız giderek azaldı. Yakın zamanda tren hattındaki çalışmalar da bitince işlerimiz iyice kötüye gidecek. Eğer 10 numara yağ kullanmazsak kâr edemeyiz.''
YASAL olmayan yolların ne amaçla olursa olsun tercih edilmemesi gerektiğini ifade eden Kartal Şoförler Odası Başkanvekili Ali Osman Boran, ''Söz konusu bölgede 10 numara yağ satışı yapan yerler olduğunu ben de biliyorum. Bize de bazı bilgiler geliyor. Ancak bu konuda bizim bir yaptırım gücümüz yok. Benim de Pendik-Kadıköy hattında minibüsüm bulunuyor. Araç sahipleri 10 numara yağ kullanmıyor. Kiralık araç kullanan bazı şoförler bunu yapabiliyor. Çünkü araç sahibinin haberi olmuyor. ''Ne de olsa kendi aracım değil'' deyip bazı şoförler bu yolu seçiyor. Para kazanamıyoruz deyipte 10 numara yağ kullanılması kesinlikle doğru değil'' dedi. Pendik-Kadıköy hattında 381 minibüsün faaliyet gösterdiğini söyleyen Boran, ''Gerekli görüşmeler tamamlanmak üzere. Yaklaşık 60-70 araç ara hatlara kaydırılacak. Bu şekilde az para kazanan esnaf biraz daha rahatlamış olacak'' diye konuştu.
BU işi otobüslerde yapıyor. 10 numara yağ kullanımının kesinlikle yanlış olduğuna vurgu yapan Pendik Minibüsçüler Derneği Başkanı Atilla Ağaoğlu, ''Şartlar biraz zorluyor bizi. Mazot çok pahalı ve yolcu sayıları düşüyor. Ancak sonuçta insan taşıyoruz. Ne olursa olsun bu yolların seçilmesi yanlış. Bunu denetleyecek birimler var. Bizim böyle bir yetkimiz yok. 10 numara yağ kullanımı yetkililer tarafından kesinlikle engellenmeli'' dedi. Pendik Şoförler Odası Başkanı Vehbi Bayraktar da, ''Biz bunu uzun yol otobüslerinin kullandığını duyuyorduk. Minibüslere kadar geldi. Yasa gereği 10 yaşını doldurmuş araçlar değiştiriliyor. Yeni arabalarda kullanılamıyor. Bu yüzden bir an önce eski araçlar değiştirilmeli'' ifadelerini kullandı.
10 numara yağ neden sakıncalı
10 numara yağ adı altında kullanılan değişik özellikte birçok ürün bulunuyor. Araçlarda akaryakıt olarak da kullanılan bu yağlar bazı işlemlerden geçirilerek inceltiliyor. Aslında makine aksamlarının yağlanması için kullanılan söz konusu yağın içine bazı parlayıcı ve yanıcı maddeler katılıyor. Bu şekilde ''10 numara yağ'' olarak adlandırılan yağlar akaryakıta dönüştürülüyor. Hiçbir denetim olmadan ve uzman olmayan kişiler tarafından yapılan bu işlemlerin tehlikeli olduğunu söyleyen uzmanlar, yağı inceltmek için kullanılan maddelerin yanıcı ve parlayıcı özellikte olduğunu belirtiyor. Uzmanlar, aniden yanan birçok otobüs ve kamyonun sorumlusunun 10 numara yağ olduğunu ifade ediyor. Araçlara da birçok zararı bulunan bu yağın, insan ve çevreyi de büyük ölçüde etkilediği biliniyor. Uzmanlar, araçların egzozundan çıkan gazın insanların akciğerlerine yapıştığını söylüyor.
381
Pendik-Kadıköy hattında çalışan minibüs sayısı
6
Bir aracın bir günde yaptığı sefer sayısı
350
Bir minibüsün bir günde taşıdığı yolcu sayısı
122 bin
Pendik-Kadıköy hattında bir günde taşınan yolcu sayısı
