Türkiye'yi 10 saat karanlığa götüren süreçte, üretim azlığı ve fazlalığının oluşturduğu dengesizlik sistemde bölünme oluşturdu. Ortaya çıkan salınım nedeniyle Bulgaristan hattı kesildi. Aynı saatlerde Bolu-Çankırı hattı ile Adana'da iki hatta meydana gelen arızalar da tetikleyici oldu.
Türkiye tarihinde bir ilkin yaşandığı İran'dan aldığı elektrik sayesinde kesintinin olmadığı Van ili hariç, kalan 80 ilin yaklaşık 10 saat karanlıkta kalmasına neden olan elektrik kesintisi süreci netleşti. Yeni Şafak Gazetesi'ne bilgi veren Enerji Bakanlığı yetkilileri, durumun tamamen teknik nedenle oluştuğunu belirttiler.
10 saatlik kesintinin sebeplerini aktaran yetkililer, “Önceki gün sosyal medyada gelişen söylentilerin hiçbiri doğru değildi. Buradaki olay çok farklıydı. Bir taraftan İzmir ağırlıklı bölgede izole kalındı. O bölgede üretim fazlası vardı. Üniteler üretim fazlasından dolayı devreden çıkıyor. Oradan beslenen geri kalan bölgelerin bir kısımda da üretim yetersizliği ortaya çıkıyor. Dolayısıyla sistemde yaşanan böyle bir bölünme ile birlikte sistemde ayrıca bir salınım oluşuyor. Oluşan bu salım da tüketimin yoğun olduğu İzmir bölgesinde santrallerin bir kaçının devre dışı kalmasına neden oluyor” tespiti yaptılar.
Aynı saatlerde Bolu-Çankırı hattında da arıza oluştuğunu kaydeden yetkililer, iki hat arızasının da Adana'da ortaya çıktığını belirlediklerini söylediler. Adana'daki iki hattın oradaki birkaç üniteyi servis dışı bıraktığını belirten yetkililer, “Hem santrallere aşırı yük, hem de hat arızaları incelemeye alındı. Adana'daki arızanın oradaki üniteleri servis dışı bırakması da incelenecek. Tüm bu arızaların istasyon bazında, bara bazındaki değerlerinin dataları toplanıp, değerlendirilecek. Ancak, hat arızalarının oluşmasında temel nedenlerinin başında bazı iletim hatlarında yağmurlar nedeniyle oluşan aşırı şarjdan dolayı açma meydana gelebiliyor. Bunlar olabilen arızalardır” dedi. ANKARA
Yaşanılanların önümüzdeki günlerde tekrarlamaması için de arızanın yaşandığı Ege ağırlıklı bölgelerdeki üretimin kısılması gerekeceğini kaydeden yetkililer, “Barajlı santrallerin su gelirleri fazla olduğu için o bölgedeki fazla üretim kısılması gerekecek. Üretimin kısılmasındaki yöntemde ise o bölgedeki termik santrallerin üretimlerinin kısılması ile çözüm geliştirilecek" tespiti yaptılar.
Yaşananların bununla da kalmadığını anlatan yetkililer, santrallerin devreden çıkması üzerine Bulgaristan sisteminden de kopulduğunu kaydettiler. Türkiye'nin bir miktar elektriği Bulgaristan'dan aldığını hatırlatan yetkililer, “Üretim santrallerinin devre dışı kalması ile Bulgaristan'dan gelen enerjinin kesilmesi, üretim-tüketim dengesini bozuyor. Bu bozulma da düşük frekans oluşturunca, yük atma diye tabir ettiğimiz farklı santrallerin otomatik devreye alınması başlıyor. Ancak, yük atmalar da sistemin devreye girmesine yeterli olmuyor. Çünkü yük atmaları voltaj problemi çıkarıyor" dediler.
Bin santral kendini akımdan korudu
Bisen Elektrik İcra Kurulu Başkanı Mesut Alparslan: "Elektrik saniyede 300 bin kilometre hızla ilerler. Bu ışık hızını ifade eder. Türkiye'de 1000'e yakın santral var. Bu santraller kendi kafasına göre çalışmıyor. Bu santrallerde arz ve tüketimini kontrol eden TEİAŞ'ın altında çalışan bir kurum var. Bu kurum bütün düzeni bir orkestra şefi gibi yönetiyor. Buradaki pilot inisiyatif kullanamadı herhalde. Pilot arızayla frekans bozukluğuna sebep oldu. O anda şebekede doğru frekans yakalayamazsanız ve dalgalanmış bir akım oluşturursanız bu sefer Avrupa kendisini korur. Bizim Avrupa ile anlaşmamızda Bulgaristan ve Yunanistan enterconnect hattımızdaki taahhütümüz olan 50 hertz seviyesinin bozulmaması gerekir. Bunların buçuklarla ifade edilebilecek (49,5-50,5) toleransları vardır. Frekans bozukluğunun Avrupa'ya gitmemesi için sistem devre dışı kalmıştır. Domino etkisiyle bin santral kendisini kapattı.
