Adalet Bakanlığı, Yargıtay ve Danıştay'a yeni üye ve daireler getiren tasarıdan sonra iki kurumla birlikte mahkemelerin de iş yükünü azaltacak düzenleme için harekete geçti. Yeni düzenleme, bazı hafif suçlar için "idari para cezası" öngörüyor. Böylece çok sayıda dosyanın mahkemelere ve yüksek yargıya taşınmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Adalet Bakanlığı, Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile Danıştay'ın üstlendiği dosyaların önemli bir bölümü, bölge idare mahkemelerinin yetkisine bırakılıyor. Düzenleme, 2010 yılı rakamları dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre tam 1 milyon 260 bine yakın dosyanın adliyelere gelişini önleyecek. Tasarıya göre, "Askerlik yoklama kaçağı ve bakaya" suçları "kabahat"e çevriliyor ve mahkemelerin görev alanı dışına çıkarılıyor. Bu suçlar için askerlik şubeleri, idari para cezası kesecek. İdari para cezası, ilgilinin nüfus kaydı itibariyle bağlı olduğu askerlik şubesi başkanlığınca verilecek. Bu yolla yaklaşık 100 bin dosyanın adliyelere gelmesi önlenecek.
İcra ve İflas Kanununda yapılan değişiklikle de disiplin ve tazyik hapsi gerektiren eylemlerde parasal bir sınır öngörülüyor. Bu sınır 16 yaşından büyükler için belirlenen brüt asgari ücret olarak belirleniyor. Bu önlemle de mahkemeler yaklaşık 300 bin dosyalık iş yükünden kurtarılıyor.
İcra suçları da mahkeme önüne gelmeyecek. Bu tür suçlar için de para cezası uygulanacak. Nafaka alacaklarına ilişkin takipler hariç, toplam alacak miktarı brüt asgari ücret tutarının altında kalan takiplerde kanunda öngörülen disiplin ve tazyik (ödemeye zorlayan) hapis cezası uygulanmayacak. Türkiye Cumhuriyeti sınırlarını pasaportsuz veya pasaport yerine geçecek. Bir belge olmadan terk eden veya buna teşebbüs edenlere yalnızca idari para cezası verilecek. Değişiklikle bu kişilere yalnızca 500 lira idari para cezası verilecek. Madde, "İdari para cezasına karar vermeye, ilgili kolluk birimi amiri yetkilidir' olarak değiştirildi.
Ağır ceza mahkemesi başkanlarının iş yükünü hafifletmek amacıyla da 'kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar'lara yapılacak itirazların başkan veya görevlendireceği üye tarafından da karara bağlanabilmesi öngörülüyor. Ayrıca cumhuriyet başsavcılıkları arasında 'yetki uyuşmazlıkları'nın önlenmesi için de 'çözüm mercii' belirlenmesi planlanıyor.
Ceza davalarında "davayı uzatma" amaçlı temyiz başvurularının engellenmesi amacıyla "harç" alınması usulü getiriliyor. Böylece, 2010 yılında bu kapsamda Yargıtay'a giden 270 bin, ağır ceza mahkemelerine giden 38 bin dosyanın önlenmesi planlanıyor. Ormanlarda ağaç kesenlere verilen “1 aydan 3 aya kadar hapis ve 5 bin liradan 30 bin liraya kadar ağır para cezası”, “250 liradan 2 bin liraya kadar idari para cezası” olarak değiştiriliyor. İdare mahkemelerinin verdiği ve temyiz için Danıştay'a gelen bazı kararlar, bölge idare mahkemelerine bırakılıyor. Bakanlıkların "imar planı" uygulamaları da Danıştay'a gitmeyecek. Bu dosyalar, idare mahkemelerinde görülecek. Belediyelerin ulaşım ve toplu taşımaya yönelik kararları da Danıştay'a gitmeyecek.
Tasarı ile Türk Medeni Kanunu'nun boşanma sebepleri arasında sayılan 'Terk' maddesinde değişiklik yapıldı. Buna göre, daha önce eşlerden birinin evi terk etmesi halinde davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hakim, yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi halinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunuyordu. Tasarı yasalaşırsa bu uyarıyı artık noterler de yapabilecek.
