|

Tüketici “devrimi"nden haberdar mı?

Tüketici hakları mevzuatlarımızı oluşturan kanunların tümünün altında dönemin başbakanı olarak Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın imzası olduğu için, kendisi ilk ‘Tüketici Odaklı Lider’ seçildi.

Yeni Şafak
04:00 - 28/07/2015 Salı
Güncelleme: 22:17 - 27/07/2015 Pazartesi
Yeni Şafak
Gündem
Gündem

Bayram Kısıklı


Türkiye Tüketicileri Koruma ve Eğitim (TÜKETİCİ) Vakfı Başkanı



İlk 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, Avrupa Birliğinin, Türkiye'den Gümrük Birliğine giriş bileti olarak istediği tüketici ve rekabet hukukunun kurulması şartı ile göstermelik olarak 1995'te çıkarıldı. Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri kuruldu ama yaptırım güçleri yoktu. İkinci 4822 sayılı kanunla değişik Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 2001 krizinde tüketim ve ödeme güçlerini kaybederek banka borçları altında inim inim inleyen milyonlarca tüketicinin banka borçlarını yeniden yapılandırmak amacıyla 3 Kasım 2002'de seçimleri kazanan AK Parti tarafından, yangını söndürmek için alelacele 2003'te çıkarıldı.



Avrupa Birliği Komisyonunca 10 Ekim 2011'de kabul edilen ve 22 Kasım 2011 günlü Resmi Gazetesinde yayımlanan AB Tüketici Hakları Direktifi ile Türkiye'de tüketicileri gerçek anlamda koruyacak yeni bir tüketici kanununun hazırlıklarına başlandı. Yoğun şikayet alınan sorunların dünyadaki çözümleri ile AB ülkelerinde tüketici sorunları ve çözümleri araştırıldı. AB Tüketici Hakları Direktifine göre, aslında üçüncü olan ama gerçekte Avrupa'daki gibi ilk kanun olan 6502 sayılı (Yeni) Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 28 Kasım 2013 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak 28 Mayıs 2014 günü yürürlüğe girdi. Yeni Tüketici Kanunu'nun mevzuatı 25. ve son uygulama yönetmeliğinin 28 Mayıs 2015 günü Resmi Gazetede yayımlanmasıyla tamamlandı ve tüketici devrimi başladı.



TÜKETİCİNİN KORUNMASINDA ÖNEMLİ DÖNEMLER


a-Erdoğan Öncesi Dönem: 1995-2002 İlk Tüketici Kanunu Tüketici Hakları

Alınan ürünlerde ayıp çıkarsa 15 gün içinde hak arama süresi tanındı. Kapıdan satış sözleşmelerinde 7 gün içinde cayma hakkı süresi verildi. Hak arama yeri olan Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerinin hiçbir yetkisi yoktu. “Alo 175” tüketici hattı kurulmamıştı. Enerji ve Bilgi Teknolojileri piyasalarında tüketici hakları mevzuatı yoktu. Bankacılık sektöründe finansal tüketici hakları bilinmiyordu. Hak aramak için şikayet etmek hem özel hem de kamu sektörünce iyi karşılanmıyordu. Kısaca Erdoğan öncesi dönemde göstermelik bir tüketici kanunu vardı.



b-Erdoğan'ın Yangın Söndürme Dönemi: 2003 İkinci Tüketici Kanunu Tüketici Hakları

2001 krizinde tüketim ve ödeme güçlerini kaybederek banka borçları altında inim inim inleyen milyonlarca tüketicinin banka borçları yeniden yapılandırıldı. Alınan ürünlerde ayıp çıkarsa hak arama süresi 30 güne çıkarıldı. Devre tatil sözleşmelerine 10 gün içinde cayma hakkı getirildi. Mesafeli (internet) sözleşmelere 7 gün içinde cayma hakkı getirildi. Hak arama yeri olan Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri, İcra ve İflas Kanunu yetkileriyle donatıldı. 500.- TL'lik sınırlı yaptırım gücü ile tüketicilerin hakları tazmin edilmeye başlandı. Ülkemizde ilk kez Tayyip Erdoğan ile yasal yaptırım gücü olan hak arama yoluyla tüketiciler Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerinde haklarını aramaya başladı.



c-Erdoğan'ın Ustalık Dönemi: Yeni Tüketici Kanunu ile başlayan Tüketici Devrimi

Tüketicilerimizin yalnız, zayıf, güçsüz, örgütsüz, bilgisiz, kandırılmış, alın teri parası alınmış, hatta hakarete uğramış ,mağdur ve mazlum boyutu Temel İlkeler ve Tüketici Sözleşmelerinde Haksız Şartlar yeniden düzenlenerek Yeni Tüketici Kanununa iyice yerleştirilmesi ile giderildi. 25 adet uygulama yönetmelikleriyle ve 28 Mayıs 2015 günü tamamlanan Yeni Tüketici Kanunu mevzuatı ile 78 milyon tüketicimizin günlük alışveriş ve ticari yaşamları ile adeta tüm ekonomik sistem, tüketicilerimizin daha hızlı hak arama yolları ve daha güçlü haklarla donatılmasıyla Avrupa'daki gibi yeniden düzenlendi.



Tüketici hakları mevzuatlarımızı oluşturan kanunların tümünün altında dönemin Başbakanı olarak Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın imzası olduğu için, kendisi ilk 'Tüketici Odaklı Lider' seçildi.



HAKLARINI BİLMEYEN TÜKETİCİ ÇOK


Almanya'daki gibi haklarla donatılmış AB Tüketici Hakları Direktifini ülkemizde yerleştiren Yeni Tüketici Kanunu ile güçsüz, hiçbir hakkı olmadığı için hak arama yolları olmayan ve sadece görevleri olan yurttaş yerine; güçlü, hak arama yolları ve haklarla donatılmış, soran, sorgulayan, hakkını arayan ve kendini ezdirmeyen vatandaş, demokratik sistemin özgür bir bireyi ve mutlu olması gereken tüketici dönemi başlamıştır.



Tüketicilerin, Yeni Tüketici Kanunu ile gelen yasal tüketici haklarını bilme ve öğrenme hakları vardır. Erdoğan'ın gerçekleştirdiği tüketici devrimi ile artık zayıf tüketici yoktur ama bilinçsiz, eğitimsiz, haklarını ve hak arama yollarını, akıllı alışveriş pratiklerini bilmeyen tüketici çok. Tüketici devrimi başladı ama devrimin getirdiği haklardan tüketicilerin haberi bulunmuyor. Mutlaka, bir bebeğin büyütülme süreci gibi, sahip oldukları yasal haklarla ilgili tüketicilerimiz sürekli bilgilendirilmeli, eğitilmeli ve bilinçlendirilmelidir.




#2001 krizi
#demokratik sistem
#Erdoğan
9 yıl önce