Türk edebiyatında bazen büyük kargaşalara, tartışmalara sebep olan kimin kim olduğunu tespit etmenin zorluğunu pek çok okur zaman zaman hissetmiştir. Bu zorluk içinde el yordamıyla ve fısıltılarla gerçeğe ulaşmayı hedefleyen okurları yanlış yollara sürüklemeyi seven, onu sürüklediği dehlizde nanik yaparak maskara konumuna düşüren, gerçek ismini açıkla(ya)mamanın verdiği keyifle cezadan, küfürden, hakaretlerden koruyan zırhını giyip yüzüne karanlığın maskesini takan "oyunbaz" yazar(lar)a karşı elimizde derde derman olacak nitelikte bir kılavuz var artık. Edebiyatımızda Müstear İsimler, Türk edebiyatının çeşitli alanlarında kalem oynatmış pek çok yazarın "saklı kimliğini", müstear isimlerini ortaya çıkaran kılavuz bir kitap.
Türk edebiyatında hemen hemen herkesin bildiği müstear adlar vardır. Bu adları öğrenmek için öyle çok fazla araştırma yapmanıza, metnin üslubundan yola çıkarak tahminler yürütmenize, olmadı bir dedektif tutup araştırmalar yaptırmanıza gerek yoktur. Dikkatli bir okur, sizin yolunuza rahatlıkla ışık tutabilir. Peyami Safa'nın eserlerini okuyup da onun gerçek isminden daha şöhretli Server Bedi müstearını kullandığını bilmeyen her halde çok azdır. Ama bazı müstearlar vardır ki, onları bilmek için özel bir ilgi, dikkat ve şansın gerekli olduğunu söylemeden geçemeyeceğim. Örnek mi istiyorsunuz, işte örnek: Bedii Nuri, Hafta, Mi-fa müstearları kime ait diye sorsam, öyle "herkes" bu derde çare olamaz. Bu eseri karıştırmadan da bunların Peyami Safa'nın çok az bilinen müstearları olduğunu kolay kolay öğrenemeyiz.
Edebiyatımızda Müstear İsimler kitabı "önsöz", "Türk edebiyatında müstear isim", "yazarların müstear isimleri" ve araştırmacıların kullanımını kolaylaştırmak amacıyla oluşturulan "dizin" bölümlerinden oluşuyor. Eserde 5208 yazarın müstear adı yer alıyor. Bir yazarın müstear adını bilmek önemli bir bilgidir. Ama bundan daha da önemlisi, bu müstear adın doğru bir kaynakçayla da aynı yazara ait olduğunu ispatlayabilmektir. Tahsin Yıldırım, tespit ettiği müstear adların kaynaklarını ilmî sorumluluk gereği dipnotlarda vermiş. Eserde müstear isimlerin nereden veya kimden alındığını gösteren 5534 dipnot bulunuyor. Bu yöntem, eserin nasıl bir niyetle hazırlandığını göstermesi bakımından önemli. Edebiyatımızda eser vermiş hiçbir yazarı gözden kaçırmak istemeyen bu çalışma, içerdiği yazar sayısı bakımından da şimdiye kadar bir araya getirilebilmiş en kapsamlı eser durumunda.
Peki, eserin hiç mi olumsuz yönü yok? Öncelikle kitabın kapağı hiç güzel yapılamamış. Böyle ciddi bir eser yayınlayan bir yayınevinin, prestij değeri olan bir kitabın kapağını daha da güzel tasarlaması umulurdu. Ayrıca eserin "indeks"i fazla işlevsel değil. Eseri baştan sona okumak hiç kolay olmadığından bu tür eserlerin indeksleri herkesin kolayca ulaşabileceği şekillerde düzenlenmelidir. İndekste bazı yazarların en bilinen isimleri yer almıyor. Bu sebepten ilk ismini bilemediğiniz bir yazarı indeksten bulmanız imkânsız. Örneğin, eserlerini Halikarnas Balıkçısı müstearıyla yayınlamış olan Cevat Şakir'in ne en çok bilinen müstearı bu indekste var, ne de en kolay akla gelebilecek gerçek ismi. Halikarnas Balıkçısı'na ulaşabilmeniz için yazarın ilk adı olan "Musa"yı mutlaka bilmeniz gerekiyor. Müstearlarla ilgili kaynakları gösteren dipnot bölümlerinde geçen isimler de maalesef indekse dâhil edilmemiş. Bu ufak eksiklikler umarım eserin bir sonraki baskısında tamamlanır da, böyle önemli bir eserden okurlar daha kolay faydalanabilirler. Edebiyatımızda Müstear İsimler, yıllar süren "titiz" bir çalışmanın ürünü.
Eski Türk Edebiyatı'nda en sık kullanılan takma adlardan biri de Arapçada "bilmem, bilinmez" anlamlarına gelen "laedri"ymiş. Takma ad kullanma geleneğinde dikkati çeken en önemli hususlardan biri erkek yazarların kadın isimlerini takma ad olarak tercih etmeleri. Ayşe Nesrin (Nahit Sırrı Örik), Vedia, Nesin, Ayşegül (Aziz Nesin), Jale Baysal (Tarık Buğra), Leyla Feride (Ahmet Rasim) ve Mübeccel Halit (Refik Halit Karay) buna örnek. Müstearları meşhur Necip Fazıl'ın kullandığı onlarca imzadan birkaçı şöyle: Kulak Misafiri, Bankacı, Pervasız, Dedektif, Dağların Çocuğu, Abidinin Kölesi, Adını Vermeyen Profesör. Yazarların kendilerine "müstear" olarak seçtikleri öyle imzalar var ki tabir yerindeyse tam bir eğlence. Örneğin bilinen adı da müstear olan Aziz Nesin'in Yazar Bazen, Filefil, Nane Yedibaş imzaları. Ahmet Rasim ise Gözlükçü, Baba Yaver, Şehir Mektupçusu, Şair-i Şiir gibi müstearları tercih etmiş. Nazım Hikmet genelde "imzasız"lıktan yola çıkarak müstear seçmiş: İmzasız, Adsız gibi.
