Arap edebiyatının en önemli ilimlerinden biri olan ‘belâgat’ ve belâgat ilminin kurucusu olan el- Câhız’ın hayatını anlatan ‘el-Câhız ve Belâgat’ Etkileşim Yayınları’ndan çıktı. Semira Karuko’nun kaleme aldığı kitap, el-Câhız’ın belâgat ilmi üzerine ele aldığı ‘el-Beyan ve’t-Tebyîn’ eserini esas alarak, belâgat ilmi konusunda ortaya koyduğu esasları, Arap belâgatindeki yetkinliği, kendisinden sonra gelen belâgatçileri nasıl etkilediği üzerinde derlenmiş önemli bir kaynak. Çalışmada el-Câhız’ın belagat ilmi üzerine görüşlerini ele alınmadan önce, belâgat ilmini, tarih sürecindeki gelişimini üzerinde ayrıntılı bir şekilde duruluyor.
İslam dünyasının tanımış olduğu en büyük edebiyatçılardan biri el-Câhız’ın bütün eserleri hangi konuda yazılmış olursa olsun ilmilik özelliği yanında edebî bir damga taşıyor. Arapçaya edebî ve ilmî kıvraklığını veren ve onu büyük bir medeniyet dili hâline getiren yazarların başında geliyor. el-Câhız, Arap nesrine en mükemmel şeklini vermiş, Arap belâgatının, Arap şairlerinin ve edebiyatçılarının dillerinde dolaşan gelişigüzel/irticalî bir edebiyat değil, temelleri, kuralları ve ölçüleri olan bir sanat olduğunu ispat etmiştir.
Belâgat ilmi, Arap edebiyatında önemli bir konuma sahiptir. Önemini, Kur’ân-ı Kerim’in belâğî bir üslupla inmiş olmasından alır. Belâgat ilminin konusu, Kur’ân-ı Kerim’in kendisiyle indiği edebî sanatlardan alır. Belâgat ilminin tarihini inceleyen bir kimse, bu ilmin temellerinin tesisinde el-Câhız’ın oynadığı rolü göz ardı edemez. O, el-Beyan ve’t-Tebyîn eseriyle hem belâgat ilmin ilk eserinin yazarı olmakla ünlenmiş hem de belâgat ilminin kurucusu sayılıyor. Bu eserinde o, kendisinden önceki âlimlerin görüşlerini de açıklayarak beyânın tanımını yapmış, bu ilmin önem ve değerine dikkatleri çekmiş. Bununla birlikte o, Arapların bu sahadaki üstünlüklerini vurgulayarak onları diğer milletlerle kıyaslamıştır. Ona göre Allah (c.c.) Arapları, kendilerine beyân nimetini vermekle özel kılmıştır. Bu kıyasın neticesinde el-Câhız, beyânın, kendine has yöntem ve kuralları olan bir sanat olduğunu ispatlamıştır.
NAM SALAN BİR ESER
el-Câhız’ın tespit edilen 135 eseri vardır.En önemli ve eserleri ise Kitabu’l-Hayevân, Kitâbû’l-Buhalâ (Cimriler Kitabı) el-Beyân ve’t-Tebyîn kitaplarıdır. Arap dil özellikleri üzerinde duran ve Arapların şiir ve hitabetteki kabiliyetlerini ortaya koyan el-Câhız’ın, bu alandaki en önemli eseri olan el-Beyân ve’t- Tebyîn, aynı zamanda el-Câhız’ın en çok bilinen, en çok nâm salan ve en çok basılan kitabıdır.
el-Câhız’dan sonra gelen Belâgat çalışmalarını takip eden herkes şüphesiz el-Câhız’ın el-Beyân’ının birçok âlimi etkilediğini onların da bizlere edebiyat meselelerinde, belâgat ve beyân araştırmaları sahasında verimli ve faydalı olan sayısız eserler sunduklarını görüyoruz.
Kitabın künyesi:
El-Câhız ve Belâgat
Haz. Semira Karuko
Etkileşim Yayınları
2014
352 sayfa
#el Cahız
#belagat
#edebiyat
9 yıl önce
