|

Şii sünni çatışmasını ‘farklı’ okumak

Safevi Tarihi’nin en önemli kaynaklarından biri olan anonim eser Târîh-i Kızılbâşiyye, Dr. Şefaattin Deniz ve Hasan Asadi’nin gayretleriyle tıpkıbasımıyla birlikte Farsça aslından Türkçeye çevrildi. Kitap, Kızılbaşların siyasi ve askeri tarihine ilişkin çok önemli bilgiler içeriyor.

Yeni Şafak ve
20:06 - 16/03/2015 Pazartesi
Güncelleme: 18:08 - 16/03/2015 Pazartesi
Yeni Şafak

Safevî Tarihi’nin en önemli kaynaklarından biri olan Kızılbaşlığın Tarihi/Târîh-i Kızılbâşiyye, Bilge Kültür Sanat Yayınları tarafından yayın hayatımıza kazandırıldı. Dr. Şefaattin Deniz ve Hasan Asadi tarafından Farsçadan Türkçeye tercüme edilen eserde, Anadolu’dan kopup Safevî hanedanının hizmetine giren, İran’da hanlık ve beylik makamlarına erişen, Kızılbaş Türklerin siyasi ve askeri tarihi anlatılmaktadır. Hacim olarak küçük, fakat muhteva olarak çok kıymetli bilgileri içeren eserin müellifi belli olmamakla birlikte, Kızılbaş bir Türk olması kuvvetle muhtemeldir. Verdiği bilgilerden yola çıkılarak telif tarihinin 16. yüzyılın sonu veya 17. yüzyılın ilk yılları olduğu söylenebilir. Eser, tercüme, açıklayıcı notlar ve tıpkıbasımdan oluşmaktadır.  


BUGÜNKÜ ANADOLU’YU ANLAMAK

Bu kitabın en önemli özelliği, Osmanlı Devleti ile sorunlar yaşayan ve Anadolu’dan İran’a gidip Şah İsmail’in dergâhına giren; Şamlu, Rumlu, Bayramlu, Tekelü, Baharlu, Cakirlü, Karamanlu, Bayburtlu, Karacadağlu, Ustaclu, Zülkadirli, Ağaçeri, Çepni, Bayat ve Afşar gibi Türk boy ve oymakların tarihinin anlatılmasıdır. Bu boy ve oymakların Anadolu’yu terk edip gitmelerinin Anadolu’nun demografik yapısının değişimini önemli ölçüde etkilediği aşikardır. Esasında bu eser, bugünün Anadolusunu daha iyi anlamak için önemli bir anahtar vazifesi görmektedir. Kitapta mezkur boy ve oymakların Anadolu’nun neresinde yaşadıkları, önemli komutanları, Safevî Devleti içindeki fonksiyonları, hangi aktif görevlerde bulundukları, yaptıkları savaşları, gösterdikleri başarıları veya başarısızlıkları, kısaca onlar hakkında çok önemli biyografik bilgileri ihtiva etmektedir. Akkoyunlu, Karakoyunlu, Timurlu, Eyyûbî ve Memlûklar da bu kitapta!

Bu eser, Türk boy ve oymaklarını merkeze almakla beraber, Akkoyunlu ve Karakoyunlu padişahlarını da tek tek anlatmaktadır. Ayrıca, Safevîlerin sürekli mücadele halinde olduğu Şeybânîler karşısındaki zaferleri ile Yavuz Sultan Selim karşısındaki hezimetlerini de anlatmakta, zaman zaman Memlük ve Timurlulara da atıflar yapmaktadır.

SELAHADDİN EYYÛBÎ’YE ÖVGÜLER

Eser, İran coğrafyasının bir parçası olan Lor ve Kürt gibi başka unsurların tarihine de ışık tutmakta, Lorların menşei hakkındaki rivayetler anlatılırken alaycı bir yaklaşım sergilenmektedir. Yine bu eser, Kudüs’ü Haçlılardan kurtaran ve Sünni İslam dünyasının en önemli liderlerinden biri olan, merhum Âkif’in ifadesiyle “Şarkın en sevgili sultanı” Selahaddin’den de övgü ve sitayişle bahsetmektedir.


Son tahlilde bu eser, Şii-Sünni çatışmalarının yaşandığı bir zaman dilimini anlatmasına rağmen, Yavuz Sultan Selim hakkında söz konusu edilen binlerce Kızılbaş Türkü’nü katlettiği mevzuundan hiç bahsetmez. Eğer mevzu bahis edildiği boyutta bir katliam gerçekleşmiş olsaydı, Kızılbaş Türklerin anlatıldığı bu kitapta kendine yer bulmaması mümkün değildi. Bu eserin, en az araştırmacılar kadar, konuya meraklı okurların da ilgisini çekeceğine kuşku yoktur.    


Kitabın künyesi:

Kızılbaşlığın Tarihi

Târîh-i Kızılbâşiyye

Haz: Şefaattin Deniz-Hasan Asadi

Bilge Kültür Sanat Yayınları

2015

256 Sayfa
#Kızılbaşlığın Tarihi
#Târîh-i Kızılbâşiyye
#Şefaattin Deniz-Hasan Asadi
9 yıl önce