Eğitimci Murat Kutlu ve Volkan Dinçer'in hazırladığı Bilinmeyen Tarih kitabı geçtiğimiz günlerde Timaş Yayıncılık etiketiyle çıktı. Tarihe ilişkin birbirinden ilginç anekdotların aktarıldığı kitapta bugüne dek doğru bildiğimiz yanlışlar açıklanıyor. Tarihe tanıklık etmiş isimlerin lakaplarını sorgulayan, Kara Murat'ın neden kara olduğunu söyleyen, Tiryaki Hasan Paşa'nın tiryakisi olduğu maddeyi açıklayan kitap ayrıntıları üzerinden tarihin arka odasına keyifli bir yolculuk yapmayı sağlıyor. Yazarlar Murat Kutlu ve Volkan Dinçer ise kitaplarıyla birçok tarih severi şaşırtacaklarını söylüyor.
Murat Kutlu: Öğretmenlik yaptığımız için öğrencilerin ve tarih öğretmenlerinin derslerde hangi sıkıntılarla karşılaştığını biliyorduk. Bu sıkıntılar aslında sadece öğretmen ve öğrenciler ile sınırlı değildi. Bir örnek vermek gerekirse Osmanlı para birimi olan “kuruş” kelimesinin Osmanlıca bir tabir ya da Araplardan aldığımız bir para birimi olduğu düşünülür. Hâlbuki bunun Alman para birimi ”groshen” ten türemiş bir kelime olduğunu çok az insan biliyordu.
Volkan Dinçer: Ayrıca tarihte geçen birçok kavramın derslerde ya da günlük hayatta kullanıldığı halde anlamlarının ve nereden türediğinin bilinmediğini de fark ettik. Ben de bu duruma bir örnek vereyim. Hepimizin bildiği Sokullu Mehmet Paşanın Sokullu lakabı nereden geliyor? Ya da gerçek adı ne? İşte bu durum bizi böyle bir çalışmaya yapmaya yönlendirdi.
V. D: Bu kitabı yaklaşık iki buçuk yıllık bir sürede hazırladık Hazırlarken önce kitaba alacağımız kavramları belirledik. Kitabın amacını aşmaması için çok uç örneklere yer vermedik. Bazı maddeleri araştırırken ciddi kaynaklarda bile birbiri ile çelişen bilgilerin olduğunu gördük. Hatta internetin de çok da güvenilir olmadığını anladık. Bu noktada tarih meraklılarını da uyarmak isteriz.
M. K: Kavramları belirledikten sonra İstanbul'un çeşitli kütüphanelerinde epey bir vakit geçirdik. Aslında kitabı 6 -7 ayda bitirebileceğimizi düşünürken kaynak arama süreci ve bilimsel kaygılar nedeniyle kitabın hazırlanması iki buçuk seneyi buldu.
M. K: Hayır aslında bu noktada iddialı değiliz ancak yanlış bilinen birçok doğrunun aslını ortaya koymayı hedefledik. Örneklerle gidecek olursak: Selçuklu veziri Sadettin Köpek'in ismini eğitim hayatımız boyunca duymuşuzdur. Ancak bir çok kişi vezirin adının Sadettin olduğunu zanneder, halbuki vezirimizin adı Köpek'tir. Ayrıca adının yanlış bilinmesinin yanında burada geçen köpek kelimesinin hükümdara sadakatinden dolayı verildiği hep anlatılan bir yanlıştır.
V. D: İşte biz bunun gibi yanlış bilinen doğruları kitapta ortaya koymaya çalıştık. Ben de çok karşılaştığım bir örneği vermek istiyorum. Sümerlerin bulduğu Çivi yazısının çiviyle tabletlere yazıldığı bilinir. Aslında bununla bir ilgisi yoktur. Sembollerin çivi şekline benzemesinden dolayı bu ad verilmiştir. Bunun gibi birçok örneği kitapta vermeye çalıştık.
M. K: Kitabı hazırlarken birçok kaynaktan yararlandık. Bu kaynakları da kitabın sonuna kaynakça olarak koyduk. Bunun dışında faydalandığımız birçok makale, yüksek lisans ve doktora tezleri de oldu. Ancak bunları kaynakçaya koymadık.
V. D: Mukayeseli tarih anlayışına önem verdiğimiz için birçok kaynaktan teyit alarak titiz bir çalışma yaptık. Hatta birçok madde için yüz yüze görüştüğümüz akademisyenler oldu. İzlediğimiz bu yöntemin kitabın güvenilirliğini arttırdığını düşünüyoruz.
V. D: Tamamen öğrencilerden yola çıkarak bu kitabı hazırladığımızı söyleyemeyiz. Bizi böyle bir çalışmaya iten neden bu kadar merak edilen kavramların ayrıntılı bir şekilde verildiği derli toplu bir çalışmanın olmamasıdır.
M. K: Kitapta yer alan kavramların hem etimolojik karşılığının hem de anlamlarının verildiği derli toplu bir kaynak olması bu alanda var olan ihtiyacı bir nebze de olsa karşıladığı inancındayız.
M. K: Biz de bu çalışmayı yaparken tarihin arka bahçesinde dolaşır gibi olduk ve çok keyif aldık. Umarız kitabı okuyanlar da aynı keyfi alır. Bize okullar da anlatılan tarih ile derinlerdeki tarihin birbiri ile örtüşmeyen yönlerinin çok fazla olduğunu bir kez daha gördük. Tarih anlayışımız ile ilgili daha söylenecek çok şeyin olduğu hakikati bilinen bir gerçek.
M. K: Kitap tarihi gerçeklerin aslında ayrıntılarda gizli olduğunu ortaya koymanın hedefinde hazırlandı. Bu yönüyle kavramların, lakapların, unvanların, yer, şahıs, savaş ve antlaşma adlarının neden verildiği, ne anlama geldiği gibi hususlar ayrıntılarıyla ortaya konarak gerçeklere ulaşılmaya çalışıldı.
V. D: Bu ayrıntılara birkaç örnek vermek gerekirse; Ege Denizindeki On İki Ada, Minyatür kelimesi, Sovyet, Cebelitarık Boğazı, Endülüs, Aynalıkavak Kasrı ,Uzun Hasan, Zülfikar gibi bir çok kavram, yer ve şahıs adlarının anlamlarını okuyucular kitapta ayrıntılarıyla bulacaklardır.