Kur'an'ı Kerim'in ardından Anadolu'da en çok okunan eser olma özelliği taşıyan Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri'nin en meşhur ve kapsamlı eseri Mârifetnâme, Erkam Yayınları tarafından tekrar okura sunuluyor. Cafer Durmuş ve merhum Kerim Kaya'nın çalışmaları sonucu, 3 cilt olarak, yayınlanan çalışma on yıllık bir sadeleştirme ve translite çalışmasının sonucunda ortaya çıktı. Kitap, müphem ya da muğlâk hiçbir satır bırakmadan, herkesin okuyup istifade edebileceği şekilde sade ve anlaşılır, ilim adamlarının asıl nüsha ile mukayese etmesine imkân verecek kadar şeffaf bir şekilde yeniden oluşturulmuş. Ayrıca çalışma, metinde geçen ve atıfta bulunan bütün âyet-i kerîmelerin âyet ve sûre numaralarını belirterek, hadis-i şeriflerden tespit edilebilenlerin kaynağını dipnotlarla göstererek, ıstılahların muhafazasına dikkat ederek Mârifetnâme'yi genişletip okunmayı ve anlamayı kolay hale getirmiş.
“Mârifetnâme'nin Yeniden Doğuşu” adı verilen çalışmadaki amaçlarının eserin başka dillere çevrilerek neşrine kapı açmasını sağlamak olduğunu vurguluyor Cafer Durmuş. Büyük bir özveri ve emeğin halesi olan çalışma, ilim, fen, insan üçgeninde dünya ve öteki âlem hakkında birçok bilgiyi, düşünceyi, felsefeyi, 1700'lü yılların imkânlarıyla yazılmış müthiş bir eser olarak bugün yine ve yeni baskısıyla, insanlığa güzel bir armağan olarak raflardan evlerimize taşımamıza vesile oluyor.
Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri 18 Mayıs 1703 yılında Erzurum'un ilçesi olan Hasankale'de (şimdiki adı Pasinler) doğmuş, küçük yaşlarında annesini ve babasını kaybederek amcasının yanında büyümüştür. Hocası Şeyh İsmail Fakîrullah Hazretleri'nden ilim öğrenen ve etkilenen Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri hocasının vefatı üzerine imam hatiplik yapmaya başlar. 1747 yılında İstanbul'a gelip Sultan l. Mahmud'un özel ilgi ve iltifatını görmüştür. Saray kütüphanesinde çalışma imkânı bulan Hazret bu vesile ile 1757 yılında Mârifetnâme'yi 53 yaşında iken tamamlamıştır. Kendi ifadesine göre bu eseri yazmak için 400 kitaptan faydalanmıştır. Bütün eserleri arasında en fazla tanınmış, istifade edilmiş olan Mârifetnâme'yi oğlu Ahmed Naimî için yazmıştır. En ücra köylerde raflarda görülen, Erzurum ve çevresinin bir zamanlar kısmen ezbere bilindiği rivayet edilen, halkın mukaddes kitabı olmuştur Mârifetnâme. Bu büyük eser, merhum müellifinin nitelemesi ile faydalı ve güzel bir kitap olup, “kendini bilen Rabbini bilir” düsturu ile bina edilmiştir. Bir mukaddime, üç fen ve bir hatimden meydana gelmiştir bu büyük eser. İnsan, manevi ve maddi dünyaların farkında olmalı ve birçok konuda bilgiye sahip olmalıdır. Çünkü insan, diğer canlılardan farklıdır. Bu minvalde, yaşanılan âlemleri ve yaşanılacak öteki dünyayı öğrenmemiz ve fikir sahibi olmamız için kaleme almıştır Hazret bu çalışmasını.
