irlikte konuşmak kadar, birlikte susmayı tercih ettiğinizde de büyük üretimler yapabileceğiniz çok yönlü bir sanatçı Hasan Aycın. İsmet Özel, Aycın'ın ilk albümü Bocurgat'a yazdığı takrizde 'Anlamaya çalışmayın, sezgi gücünüzü harekete geçirmeye uğraşın' demişti. Hasan Aycın çizgisi için çeyrek yüz yıl önce sarf edilen bu sözler hala anlamını koruyor. Farklı yayın organlarında yayınladığı çizgilerini yeni albümü Sarp Geçit'te bir araya getiren Aycın'la, sadece ismini Beled Suresi'nden alan albümü etrafında değil, aynı zamanda Sarp Geçit'te ne yana düştüğümüzü de konuştuk.
Doğru anlaşılma isteği diyelim. Bana has olduğunu da sanmıyorum bu durumun, kimse yanlış anlaşılmak istemez çünkü. Eserlerime beni kimlik sahibi kılan değerler dünyasından isimler seçmeyi yeğliyorum. Kimi dostlarımın yardımları da oluyor tabii. İlk albümün ismi 'Bocurgat' İsmet Özel'in, 'Gece Yürüyüşü' İlhan Kutluer'in teklifidir mesela. Çoğu da Cemal Şakar'ın teklifidir. Hattâ bu albümün ismi 'Sarp Yokuş'tu, Cemal'in teklifiyle baskı öncesi değiştirdim.
O yirmi iki çizgi içinde biri hariç. Arada bir ağlayan vav çizgisi var, onda not yok. Olmasının gereği de yok, oldukça sarih çünkü. Bir âyet-i kerimedir: Vallahü ğafûru'r-rahîm. Vavın formunun anne karnında ceninin pozisyonundan mülhem olduğu söylenir, ya da tıpkı cenin gibi Allah'ın her lûtfuna muhtaç olan insana benzetilir. İnsanı simgeler yani. O çizgide vav ağlayarak Allah gafur ve rahimdir, diyor. Sevgili Kadir Canatan'la müşterek bir çalışmamız var süren, o Kur'an-ı Kerîmin her sûresi için bir makale yazıyor ben de çiziyorum. Karıştırılmasın diye her çizginin başına sûre ismini yazıyorum. İlk on çizgi onlardan oluşuyor. Sonra bahsini ettiğim vav çizgisi ve tasavvufta kelimat-ı kudsiye tesmiye olunan on bir kelime için birer çizgi yer alıyor. İlim İrfan dergisi için Sadettin Acar'ın isteğiyle çalıştım ve yine karıştırılmasın diye onların da isimlerini yazdım.
Galiba yapım gereği ben her tür iddialı duruma temkinli yaklaşıyorum. Çünkü Allah'ın kime ne yeteneği verdiğini bilmem mümkün değil. Ama kendimden bildiğim şudur ki, nasıl yaratmasaydı var olmayacak idiysem, yaratıp bu yeteneği vermemiş olsaydı çizemeyecektim de. Mademki bu yeteneği O verdi, öyleyse O'nun hakkını üstün tutarak, O'nun rızasını gözeterek, O'nun uyarılarına uyarak hünerimi göstermeliyim. Benim çizerliğim böyle olmalı. Denilirse ki karikatür batı sanatıdır, kuralını kaidesini ecnebiler koymuşlar, onlara uymak lazım. Derim ki ben ne yaptığıma ve yaptığımın hesabını nasıl vereceğime bakarım. Ötesi söz öküşü. Albümlerimin besmeleyle başlaması söz ola kabilinden değildir. Besmeleyle başlayan bir şey besmelenin ruhuna aykırı olmaz, olamaz. En sonunda, yani ömrümün sonunda Müslüman sanatçılara hattâ bütün insanlara dönük şöyle demiş olmayı isterim tabii: Yapacaksanız böyle yapın.
Vefa galiba. Evet vefa, aklıma ilk gelen bu… Suskun bir çocukluk dönemim oldu, hattâ bazı yıllarım nerdeyse hiç konuşmadan geçmiş. Sonrası, özellikle yetmişli yıllar can-hıraş, ama bir anlamda ifade özürlü geçmiş. Yine o yıllarda bir şey olmuş, ki Allahtan öyle olmuş; okuyan, edebiyat dergilerini izleyen, yazmaya çalışan arkadaşlarım olmuş. Onların arasında kör-topal okuyup izlemeye başlamışım. Rahat konuşan biri olamamışım hiç. Yazmak konusunda karalamanın ötesine de geçememişim. Çizdiklerimse değerli bulunmuş. Sözün özü düşünce ve edebiyat ortamları ve dergileri önemli oldu hayatımda hep. Çizgilerimi o ortamlar değerli buldular, o dergiler sayfalarını açtılar, ben onları tercih ettim, onlar da beni.
Onun dışında başka çizgiler de var. Aslında hepsi diğer çizgilerim gibi birer çizgidir sonuçta. Elbette tasnif önemlidir ama çizgiler birbirinden bağımsızdır. Yeni Şafak gazetesi ve Derin Tarih, Genç Doku, İlim İrfan, Kur'ani Hayat, İtibar, Yedi İklim, Hece dergilerinde yayınlandılar önce. Hayatın içinde hepsi bir yerlere tekabül ediyor ve kendilerince karşılıkları var bu yayın organlarının. Benim hayatımda da öyleler. Yoksa nasıl çizebilirim hepsine ayrı ayrı.
Albüm 'sarp geçit nedir bilir misin?' epigrafıyla başlıyor (Beled sûresinin on ikinci âyeti). Aslı sarp yokuş, ama geçit diye de tercüme edilmiş. Yukarda belirttiğim gibi önce Sarp Yokuş'tu, Cemal'in teklifiyle Sarp Geçit oldu.
Evet, Mekke'de inmiş bir sure. Allah, Hazreti Peygamberin akıl almaz zorluklarla boğuştuğu Mekke'ye, yani yaşadığı beldeye ve doğuranla (anneyle) doğurduğuna (yavruya) yemin ederek insanı zorluk arasında yarattığını bildiriyor. Her birimiz yaşadığımız yerden, annemizden, kendimizden ve kendi zorluklarımızdan bakmayı da denesek mesajı daha iyi anlarız diye düşünüyorum. Bir yerinde, insanın sarp yokuşu tırmanmaktan kaçındığını söylüyor Rabbimiz. Sarp yokuşu bilir misin? diye soruyor. Sonra da açıklıyor. Bir boynu çözmektir, yani insanı özgürlüğe kavuşturmak (insanlığın özgürlüğünü savunmak ve sağlamak). Açlıkta, yakını olan yetimi ve yakını olmayan yoksulu doyurmaktır. Sonra sabrı ve hayrı tavsiye edenlerden olmaktır. Güneşin altında bundan daha sarp bir yokuş olduğunu bilen var mı? Keşke hiç unutmasak.
Dönüp yarım kalan işlerimize aynı tutkuyla bakmamamız gerekiyor belki de. Burası dünya, burada işler hep yarım kalır. Çizgilerim bunu ihsas ettiriyorlarsa, geçici olmayanların, geçilmemesi gerekenlerin altını çizebiliyorsam bu memnun olunası bir durumdur benim için. Eskiler dünyayı ve ahireti şöyle de isimlendirmişler; neş'e-i ulâ, neş'e-i âhire. Hayat için neş'e demişler. İlki dünya hayatı. Tam da biz yaşarken dünya hayatı ne neş'e ama değil mi? Zalimlerin, sömürüp semirenlerin yanından baktığımızda hem de ne neş'e... Ama oradan bakmıyorsak, en azından olduğumuz yerden bakıyorsak öyle mi görünüyor ya! Zaten olmadığımız yerden nasıl bakabiliriz anlamış değilim. Ben olduğum yerden bakmaya çalıştım hep ve öyle bakmaya da devam ediyorum. Kimsenin canını sıkmak gibi lüksüm yok. Ama böyle bakmaya ve görmeye devam edeceğim. Misalen söylüyorum, dün Filistin vardı, İsrail bir ur gibi çıktı/çıkartıldı, büyüdü/büyütüldü Filistin'i nerdeyse yuttu. Ur büyümeye/büyütülmeye devam ediyor. Görmeyiverse miydim, çizmeyiverse miydim? Ve daha neler, neler... Ama tekraren söylüyorum, ben can sıkmak için çizmiyorum!
Evet, o talebe olumlu karşılık vermiş, hattâ ismi 'Portreler ve İthaflar' olabilir demiştim. Değişmeyen kuraldır, talep arzı doğurur. Ama hemen öyle bahsi geçti diye olmaz, talebin somutlaşması, bazı vesilelerin oluşması lâzım. Kadir'le başladığımız çalışma kısmet olur da (her sûreye bir makale ve bir çizgi projesi) hitama ererse çizgiler ayrıca bir albümde toplanacak.
