|

Bütün sokaklar onun atölyesi

Birkaç haftadır herkes dünyaca ünlü sokak sanatçısı ve fotoğrafçı JR’ın Balat’ta yaptığı Şehrin Kırışıklıkları projesini konuşuyor. Bütün dünyayı koca bir sanat atölyesi gibi kullanan JR’ın hiçbir sanat eğitimi almadığını öğrenince seyrine doyamadığımız projelerinin önünde saygıyla eğiliyoruz.

Yeni Şafak ve
04:00 - 31/05/2015 Sunday
Güncelleme: 20:55 - 30/05/2015 Saturday
Yeni Şafak

İstanbul'da fotoğraf çekmeye başlayan 15 yaşındaki ergen de Balat'a gidiyor, ustaların ustası fotoğrafçılar da. Bakınız JR. Dünyaca ünlü sokak sanatçısı ve fotoğrafçı JR'ın Balat'ta yaptığı Şehrin Kırışıklıkları projesi birkaç haftadır herkesin gündeminde. Allah'ı var güzel işler. JR ne mi yapmış diyenlere kısaca anlatalım: Balat semtinde yaşayan insanların fotoğraflarını çekmiş. Bunları büyük baskılar haline getirip eski metruk binaların duvarlarına yapıştırmış. Projesinin adı da Şehrin Kırışıklıkları. Fotoğraflara baktığınızda görüyorsunuz. Binaların çatlakları ve insanların kırışıklıkları birbirine karışıyor. Muazzam bir ironi. JR'ın birbirinden ufuk açıcı diğer işlerine de internet sitesinden bakabilir, “Adam yapmış arkadaş” diye şaşırabilirsiniz. Bizim için asıl şaşırtıcı olan bir diğer şeyse JR'ın herhangi bir sanat eğitimi almamış olması. Ne fotoğraf ne video ne de resim teknikleri adına bir gram eğitim almayan JR, dünyanın her yerinde sanatını icra ediyor. Küba, Fransa, Filistin, Türkiye bunlardan sadece birkaçı.



Video hikayeyi canlı tutuyor






JR'ın son filmi Les Bosquets, Portrait of a Generation işinin devamı niteliğinde ve JR'ın Montfermeil mahallesinde yaşadıklarının çeşitli ifade ve anlatım yollarıyla tekrar anımsatıyor. New York City Ballet'nin dansçıları mahallenin gençleriyle beraber sokaklarda cirit atıyor. Simgesel anlatımlarla, renkli koreografilerle farklı ve ilginç enstantaneler yakalamış JR. Projelerini neden videoya çektiği sorusuna, “Aslında bunları videoya çekmek elde kalan tek iz oluyor. Hikayeyi anlatıyor ve canlı tutuyor. Dolaysıyla belgelediğim hikayeleri müzelerde, galerilerde, festivallerde kullanabilmek benim için önemli” cevabını veriyor.



İstanbul'un titreşimi farklı


Yurt dışından gelip de İstanbul'la ilgili konuşurken övgü dolu cümleler kurmayan yoktur. JR da bu geleneğin temsilcilerinden. Ancak onun sözlerini daha samimi kılan şeyler var. JR diyor ki “Çok seyahat ediyorum ve bu kadar canlı bir şehir, insanların bu kadar iç içe ve birlikte yaşadığı bir başka şehir görmedim. Mesela bir sokakta yürürken büyük şehirlerde göremeyeceğiniz bir şey görebiliyorsunuz. Yapılar farklı ama yine de Londra Paris'e, Paris başka bir şehre benziyor. İstanbul'da farklı bir titreşim hissediyorum. Gerçekten etkileyici bir hayat var.” Ona göre olay ne Londra ne de Paris. Olay sadece İstanbul. JR galiba henüz metrobüse binmemiş.







Ajite etmiyor işaret ediyor


JR, şehrin ötekileştirdiği mahallelerde yaşayan insanlarla çalışıyor, günlük hayatta neler yaşadıklarına birebir şahitlik ediyor. Projelerini anlamlı kılan bir özellik bu. Bir şirketin veya markanın sponsorluğu arkasına sığınıp sonra kameralara “Ben burada zorluk içinde yaşayan insanların hayatlarını anlatmaya çalıştım” demiyor. İnsanlara yaklaşıyor, karışıyor, dokunuyor. Hiçbir işinde ajitasyon yapmıyor. Gerçek ve samimi olanı anlatmaya çalışıyor JR. İnsanlar onu resim yapmaları için mahallelerine çağırıyor.







Projelerimi belgeliyorum


Sokak sanatının ömrü çok kısa. Belki birkaç hafta ya da ay sonra hepsi ortadan kalkıyor. JR ise projelerini her zaman belgeliyor. Sitesinde çok fazla kısa film var çalışmalarıyla ilgili. 2010'da Cannes seçkisine giren bir de uzun metrajı var. İstanbul Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali kapsamında İstanbul'a gelen JR'ın Les Bosquets isimli filmi en az duvar resimleri kadar ilgi çekiciydi. Fransız Banliyö ayaklanmalarından ilham alan JR ilk defa belgesel ile kurguyu bir araya getiriyor.



Farklı medyaları kullanırım


Grafiti yapmaya 16 yaşında başlayan JR pek çok sanat disiplinini bir arada kullanıyor ve “Sanırım filmleri de yapıştırma yapar gibi yapıyorum. Hiçbir zaman öğrenmedim. Bir gün koreografi başka bir gün heykelcilik yapıyorum. Kendimi herhangi bir kalıba sokmam gerekmemeli. Vermek istediğim mesajı nasıl verebilirsem ona göre ilerliyorum. Bir konuyu ele alıyorum ve farklı medyalar üzerinden ilerliyorum” diyor.






#Şehrin Kırışıklıkları projesi
#JR
#Grafiti
9 years ago