Balıkesir’in Gönen ilçesinde kadınların ekonomik yaşama katkı sağlaması için Oya Pazarı kuruluyor. Her Salı günü sabah saat 5 itibariyle Pazar alanına gelmeye başlayan kadınlar, birbirinden güzel oyaları satarak para kazanıyor. 30 yıldır el emeği göz nuru oyaları işlediğini anlatan Saniye Köken, “Her renk oyayı ellerimiz işliyoruz. Mahallemizde yapılan günlerde birbirimize oya örnekleri veriyoruz. Önemli olan herkesin bir parça para kazanıyor olması” diye açıklıyor.
24 yaşında dul kaldığını anlatan Saniye Köken, “30 yıldır işlediğim el emeği göz nuru oyalarımla çocuklarımı büyüttüm. Oğullarım askere, kızlarım kocaya gitti. Üç tane de gelin aldım. Oya yaparak ayakta kaldım hayatımın geri kalanını da oya yapıp satarak kazanacağım” diyor. Gönen’in maharetli kadınlarının oya yaparak geçimini sağladığını belirten Köken, “Türkiye’nin dört bir yanından çeyiz için oya almak isteyen kişiler müşterimiz oluyor. Pek çok gencin çeyizinde bizim oyalarımız var” diyor. Oya tezgâhında her bütçeye uygun ürünler yer alıyor. Saniye Köken’in bize gösterdiği fiskos masasının fiyatı bin TL olarak belirlenirken, 30 TL’ye iğne oyası yatak odası takımları da mevcut. Çember ve namaz başörtüleri eğer tek taraflı oyalanmışsa 20-25 TL, tamamı oyalanmışsa 70-75 TL arasında satılıyor.
1960’lı yıllarda roman kadınları evlerden topladıkları oyaları Salı günleri açılan Gönen Pazarı’nda satmaya başlamışlar. Kaplıcalara gelen banyocular da bu oyalara müşteri olmuş. İş büyüyünce Gönenli hanımlar, yaptıkları işleri kendileri satmaya başlamışlar. Böylece ortaya, dünyada benzeri olmayan dev bir oya pazarı çıkmış. Bu işi yapan toptancılar da oluşmuş. Salı günleri pazara gelen kadınlardan topladıkları oyaları dükkanlarında toptan ya da perakende olarak satıyorlar. Kaplıcalara gelen Avrupalılar, kucak dolusu oya alıyorlar. Yunanistan’dan, Makendonya’dan, Bulgaristan’dan gelen turistik eşya tacirleri, ülkelerinde turistlere satmak amacıyla torbalar dolusu oya alıp götürüyorlar.
Salı sabahları saat 5 sularında Oya Pazarı’nın yolunu tutan Gönenli kadınlar, pazarın girişinde uzun kuyruklar oluşturuyor. Saat 9 civarı bereket duasının okunmasıyla satışa başlayan kadınların ellerinde renk renk, desen desen oyalar sahiplerini bekliyor. Pazara gelen her kadının olduğu yere çökerek ellerini semaya kaldırdığı dua ritüeli ise görülmeye değer. Her kadın, Allah’tan o günün helal kazancını canı gönülden istiyor. Ve aslında her kadın, evine helal kazanç götürmenin derdiyle akşama kadar Pazar boyunca aşağı yukarı koşturup duruyor.
