|

Kürtçe öğrenme oyunu

TRT 6’te geçtiğimiz Eylül ayında başlayan ve haftada altı gün yayınlanan ‘Listika Peyvan’ (Kelime Oyunu) büyük ilgi görüyor. Okuma yazma bilmediği halde yarışmadan birincilikle ayrılanlar da var Ardahanlı Mustafa Amca ya da ABD’li Joseph gibi sonradan Kürtçe’yi öğrenip finale yükselenler de...

Yeni Şafak
04:00 - 16/11/2014 Pazar
Güncelleme: 19:50 - 15/11/2014 Cumartesi
Yeni Şafak

Kürtçe  kelime dağarcığını geliştirmek isteyenlerin bugünlerde ortak adresi TRT 6’te yayınlanan ‘Listika Peyvan’ yarışma programı. ‘Listika Peyvan’ Türkçe yayınlanan ‘Kelime Oyunu’nun Kürtçe versiyonu diyebiliriz. Zaten programın sunucusu Masum Elmas da bundan dört yıl önce ‘Kelime Oyunu’nu seyrederken ‘ah bunun niye Kürtçe versiyonunu yapmıyoruz?’ diye içinden geçirdiğini söylüyor ve programın ortaya çıkış hikayesini şöyle anlatıyor: “Bu fikir paylaştığım diğer arkadaşlarımı da  heyecanlandırdı ve bir ay içinde yarışmanın Türkçe olarak çekildiği stüdyoda Kürtçe formatın deneme çekimlerini yaptık. Ancak TV kanalları tarafından olumlu bir cevap maalesef alamadık. Nihayet BRBR Medya’nın dinamik yapımcılığı ve cesur adımlarıyla proje yeniden ele alındı.”


KÜRTÇE DİLİNE  KATKI

Proğram başladıktan sonra oldukça yoğun ilgi görmüş. Hemen hemen her ilden başvuru yapıldığını dile getiren Elmas, “Yeni nesil Kürtlerin dillerine ve kültürlerine dair merakları ve araştırma-öğrenme isteği oldukça heyecan verici. Bu gözlemi bu yarışmaya katılım gösteren insanlar üzerinden rahatlıkla yapabiliyoruz. Lisans ve lisansüstü eğitim gören yarışmacılar yanında toplumun diğer kesimlerinden de meraklı ve entelektüel ilgi, programın niteliğine büyük katkı sunuyor. Sadece genç kesimler tarafından değil orta yaş ve üstü insanlar da yarışmaya ilgi gösteriyorlar tabi. Hatta okuma yazma bilmedikleri için yarışmaya başvurmayanlar olduğunu görünce sadece Kürtçe bilmelerinin katılım için yeterli olduğunu kendilerine ilettik. Böylelikle, okuma yazma oranının ileri yaş grupları bazında Kürtlerde çok daha düşük seviyelerde olduğunu göz önünde bulundurarak Kürtçeyi sadece sözlü olarak bilen insanlara da bu yarışmada yer verdik. Bu şekilde katılım sağlayan yetişkinlerin sahip oldukları sözlü dil bilgisinin, halk kültürünün izleyicilere aktarılmasını sağlamaya çalışıyoruz” diye anlatıyor.

ABD’Lİ DE BAŞVURDU

Haftanın altı günü (pazar hariç) yayınlanan programa ana dili Kürtçe olmayan yarışmacılar da katılıyor.  Öyle ki önümüzdeki haftalarda yayınlanacak bölümlerde iki farklı isim var. Program sunucusu Elmas şunları söylüyor:” Şu ana kadar Ana dili Kürtçe olmayan iki yarışmacımız oldu. Ardahanlı Mustafa Amca ile Amerikalı Joseph… Mustafa Amca, çocukluğundan itibaren Kürtlerin içinde kalmış ve çocukluğunu, gençliğini Kürtçe konuşulan çevrelerde geçirmiş. Kürtler arasından sıyrılıp bölüm birincisi oldu. Amerikalı Joseph var bir de. Joseph, Türkiye’nin farklı il ve ilçelerinde yaşamış, Türkiye kültürünü iyi bilen bir yabancı ülke vatandaşı. Bırakın yabancı olanı Kürtçeyi onun kadar akıcı konuşan çok az Kürt vardır diye düşünüyorum.  Çok başarılı bir yarışma çıkardı ve gün birincisi oldu.” 

Ana dilde konuşamamanın özgüvensizliği var

Gelgelelim yarışmaya katılanların başarılı olup olmama durumuna. Masum Elmas’a göre  yıllarca Kürtçe konuştuğu için itilip kakılmış hakkında yasal işlemler yapılmış insanların bu defa üstelik devletin kanalında Kürtçe konuşmasının Kürtçe bir kelimeyi bildiği için ödüllendirilmesi bu insanların yeniden özgüvenlerini kazanması açısından çok önemli. Yarışma programında bu sendromu üzerinden atamayan çok sayıda yarışmacı olduğunu dile getiren Elmas şunları anlatıyor:”Yakın tarihe kadar, türlü türlü politikalarla saygınlığı elinden alınmaya çalışılan Kürt dilinin bugün bir devlet kanalının ana dili olması arasındaki tuhaf fark yarışmacılar üzerinde bir sendrom şeklinde dışa vuruyor bazen. Yarışmacının, gördüğü ve gerçek hayatında çok iyi bildiği harfleri, kelimeleri, heceleri yarışma esnasında bilememesi bu sendromun en açık göstergesidir diye düşünüyorum. Bir cümle olarak “Kürtlerin devlet kanalında Kürtçe konuşması” dahi bazı insanlar için hala hayal ile gerçek arasında bir yerde duruyor. Dolayısıyla tembelleşmiş ya da tembelleştirilmiş bir dilde yapılan bir yarışma için, “Başarı kriterleri neler olur, ne olmalı?” sorusu çıkıyor önümüze. Yarışmacının kadın, erkek ya da akademisyen olması puan nezdinde bir başarı unsurunu etkileyen unsurlar olabiliyor ama düşük puan alanların “başarısız” değil de “bastırılmış” olarak değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu yüzden “ana diline dair zayıflığı, eksikliği, yoksulluğu ifşa edilmiş” psikolojisini “bunun suçlusu ben değilim” iç-savunmasıyla soruları dinleyip cevaplamaya çalışan insanları “başarılı/az başarılı/başarısız” kategorilerine ayırmak gerçekten de zor. “

ZEYNEP CERAN
#kürtçe
#anadilde eğitim
#Listika Peyvan
9 yıl önce