|

Marquez'in adımlarıyla bogota

Yeni Şafak
04:00 - 24/05/2015 Pazar
Güncelleme: 00:24 - 24/05/2015 Pazar
Yeni Şafak
ADNAN ÖZER


Que motivo a Bogata?" Girişte pasaport kontrolü yapan polisin sorusu bu; Bogota'ya ziyaretin sebebini soruyor. 'Fernando Gonzalez'in “Viaje a pie" adlı kitabını bulmak için' desem o genç kadın görevlinin yüzü ne şekil alacaktı kim bilir... Demedim tabii. “Kitap fuarı için geldim" dedim. Corferias'ta kalacaktım, falanca otelde... Garcia Marquez'in bu şehirdeki yaşantısını, onun mekanları üzerinden biraz olsun solumaya çalışmak da vardı. Esaslı sebep buydu aslında ama sıradışı bir filozof olan Fernando Gonzalez'in o kitabını da ancak burada bulacaktım. İspanya'da, Arjantin'de bulamayınca ona ancak yerinde kavuşacağımı düşünüyordum. Sanki Timbuctu elyazmalarından, yerinde görmek gerekir. “Kitap için gezmek" başlığını da atıyorum kafamda. Fazla mı romantik..? Olsun.



ADRESLER ŞEHRİN MERKEZİNDE


Yıllar önce Lizbon'da “Fernando Pessoa'nın Adımlarıyla Lizbon" başlığı konulmuş, neredeyse bir kitap hacmindeki broşürü edinmiştim. Lizbon Belediyesi yayını olan broşürde, Pessoa'nın bu şehirdeki yaşamı, kronolojik olarak oturduğu evler ve takıldığı tüm mekanlar üzerinden haritalandırılmıştı. Meraklısı çıkar da burada bir Pessoa turu atayım derse elinde esaslı bir rehber olacaktı. Bogota'da Garcia Marquez hakkında böyle bir yayın bulamadım. O zaman iş başa düşüyordu: Marquez'in adımlarıyla Bogota turu. Bu nasıl olacak..?! Bogota kuruluşundan başlayarak (6 Ağustos 1538 Endülüslü kaşif Gonzalo Jimenez de Quesada tarafından kuruldu. Önce Santa Fe de Bacata, sonra Santa Fe de Bogota ismini aldı. Şimdilerde Bogota.) güneyden kuzeye doğru yayılıp gitmiş büyük bir şehir, gezmesi günler sürer. Ama büyük yazarın birkaç aylığına ikamet ettiği oldukça kuzeydeki Usaquen semtini saymazsak -bu Usaquen zengin turistlerin alış veriş ettiği bir yermiş- işimiz o kadar da zor değil. (Aslında yaşantısı itibariyle Marquez'in peşinden gitmek insana saç baş yoldurur, uzun öğrencilik yıllarında bir orda bir burda, gazetecilik dönemi ha keza, hele tam zamanlı yazar olduktan sonrası tam bir çekirge hareketliliği... Biyografisini yazanlara selam olsun.) Marquez aralıklarla burada yaşamış ve neyse ki adresler hep şehrin merkezinde toplanıyor. Öyleyse bir turlayalım.



TREN GARINDAN GİRİŞ


Garcia Marquez'in şehre ilk girişi güney-doğu tarafındaki tarihi tren garından oldu. Tarih 1943'ün Ocak ayı içinde bir gün. Akşamüstü saat 4 sularında. O zaman 16 yaşında (o, her ne kadar 1928 doğumlu olduğunu söylese de ağabeyi bu tarihin 1927 olduğunda ısrarlıdır). Burada bir burs kazanıp liseyi okumaktı amacı. Orada yaşayan akrabalarından biri onu alıp şehrin merkezindeki bir eve götürdü. Şehrin merkezi... aslında eski şehir: Candelaria. Bu ev Jimenez Quesada Bulvarı'na yakınmış. Daha da yakınlaştıralım; 11 cadde. Marquez'in birkaç gün sonra burs sınavı için gün alacağı Eğitim Bakanlığı binası da burada bulunuyor. Sınav da buradaki San Bartolome Yüksek Okulu'nda yapılır, 10. caddenin altı. Marquez sınavı kazanır kazanmasına ama Bogota'da değil, onun 50 km. kuzeyindeki Zipaquira kasabasındaki Erkek Milli Lisesi'nde yatılı okuyacaktır. Bogota'daki ilk dönemi aynı yılın 8 Mart'ına kadar sürer.



PATLAMA VE İLK BULUŞMA


Kimi hafta sonları Bogota'ya inen Marquez için, yine Candelaria'daki Yedinci cadde 16. sokak önemlidir. Önemlidir çünkü El Espectador'da çalışan Gonzalo Gonzalez'le burada tanışır. El Espectador onun edebi kariyerinin başlangıcı olan gazetedir. 1943 sonunda Sucre'ye dönüşle ilk Bogota dönemi son bulur. İkinci dönemin başı için tarih 25 Şubat 1947 olarak verilir. Buradaki Kolombiya Ulusal Üniversitesi'nde hukuk okuyacaktır. Bu sefer Jimenez de Quesada'nın köşesinde bir pansiyonda kaldı. Buralarda turlarken bir not düşüyor aklıma: O günlerinde parasızlıktan karnını daha çok çikolata ve arepa (mısır ekmeği) ile doyururmuş. Ben arepa ile yetindim, doğrusu arepa-çikolata kompinizasyonunu içim çekmedi.



SON DURAK: KÜLTÜR MERKEZİ


Fidel ve Marquez'in yolları ilk kez 1947'nin 9 Nisan öğleni, Jimenez Quesada ile 14. sokak arasında 14-55 no'lu binanın önünde meydana gelen patlamada kesişir. 9. Pan Amerikan Konferansı'na katılmak için Küba'dan öğrenci lideri olarak Bogota'ya gelmiş olan Fidel, olayın acısıyla çıkan protestoları yönlendirmeye çalışır. Bu iki dostun ilk buluşmalarıdır, tabii birbirlerinden habersiz olarak. 14-55 no'lu binayı bulamadım ama çok yakınlarında olduğunu bilerek o olayı, Marquez'le Fidel'in yaşadıkları dehşeti düşündüm. Bogota'daki Garcia Marquez turunu Candelaria 11. cadde 5 no'lu adreste Gabriel Garcia Marquez Kültür Merkezi'nde bitirelim. Oranın kafe'sinde dinlendikten sonra 30-40 metre yukarısındaki Botero Müzesi'nden başlayarak başka tarz bir geziye çıkabilirsiniz...



Fernando Gonzalez Ochoa (1895-1964)


Kolombiyalı felsefeci, yazar, diplomat ve avukat. Felsefi denemeleriyle XX. yüzyıl Kolombiya edebiyatını etkilemiştir. Viaje a pie-Yürüyerek Seyahat adlı gezi kitabı ünlü Nadaist akımın esinlendiği en önemli kaynaklardan biri olarak bilinir.



MARQUEZ'İN BOGOTA'DAKİ BİRKAÇ OLAYI


*31 Aralık 1944'de Javier Garces adıyla ilk şiirini yayınlaması.


*1945: Zipaquira Kitap Fuarı'ndaki etkinliklerde isminin görünmesi.


*1947 Temmuzunda Kafka'nın Dönüşüm'ünü okuması. Şairden hikayeciye dönüşmesi.


*Aynı yıl Eylül'de “La tercera resignacion - Üçüncü Feragat”, El Espectador'da yayınlanır. 1947'de Eduardo Zalamea Borda onun için ilk eleştiriyi yazar; Kolombiya edebiyatının en ümit vaad eden yazarı ilan eder.


*1955: Kayıp Gemici röportajı.


*1 Mayıs 1966: Yüz Yıllık Yalnızlığın ilk bölümü El Espectador'da yayınlanır.


*1967. Teatro Colon'da onun metinlerinden yapılan bir tiyatro oyunun galası vardır, kravatsız olduğu için içeri alınmaz.






#Que motivo a Bogata
#Garcia Marquez
#Fernando Pessoa
#Fernando Gonzalez
9 yıl önce