Yeşilay denince aklınıza ne gelir? Geçtiğimiz haftalarda çalışmalarıyla ön plana çıkan Yeşilay üzerine düşünürken ilkokulda yakamıza taktığımız Yeşilay kolu rozetinden başkası gelmedi. Bunda tabi yaşı Cumhuriyet''ten eski Yeşilay''ın pasif bir şekilde geçirdiği yılların katkısı büyük. Fakat son 2 yılda Yeşilay''a tabiri caizse bir haller oldu. Bilim Kurulu denetiminde geçekleştirilen projeler, açılan sergiler, basımı yapılan ve dağıtılan kitapçıklar derken dünden bugüne Yeşilay algısı toplumda oldukça farklı bir noktaya geldi. 1919 yılında devrin Şeyhülislamı Haydarizâde İbrahim Efendi, Dr. Mazhar Osman, Bediüzzaman Said Nursi ve bazı arkadaşları toplantılar yaparak; o zamanın ve daha çok 1.Dünya Savaşı''ndan sonra yabancılar tarafından ülkede yaygınlaştırılmaya çalışılan alkol ve uyuşturucu salgınına karşı ''Alkol ve Uyuşturucu Maddelerle Mücadele Teşkilatı'' kurulmuştu. Sonrasında ise 5 Mart 1920''de, merkezi İstanbul''da olmak üzere Hilal-i Ahdar adı ile resmen kurulan cemiyetin ilk kurucuları 12 kişiydi. Hilal-i Ahdar olan Cemiyet ismi, Yeşil Hilal, daha sonra Yeşilay olarak değiştirilmiş. Yeşilay Cemiyeti''nin ilk binası Eminönü''nde olmuş, sonrasında Cemiyetin 2. Başkanlığını yapan Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay''ın ofisinde çalışmalarına devam etmişti. Son olarak da Cağaloğlu''nda adını verdiği Yeşilay İş Hanı''nda uzun yıllar kalmaya karar kılmıştı.
Artık Yeşilay yeni logosuyla yeni binasında. Sepetçiler Kasrı''nda hizmet veren Yeşilay''ın genel merkezinde şu anda kırkın üzerinde kişi harıl harıl çalışıyor. Yeni projeler üzerine kafa yoruyorlar. Bu arada kamuoyunda tanınıp, farklı fonlardan aldıkları desteklerle önemli adımlar atıyorlar. Türkiye Yeşilay Cemiyeti, bugün ülke sathına yayılmış gönüllüleri ve teşkilatı ile tüzüğünde belirtilen amaçlar doğrultusunda insanları her türlü zararlı alışkanlık ve bağımlılıktan korumak, gençlik ve topluma daha sağlıklı ve üretken hale getirmek için gayretlerini ve mücadelesini sürdürüyor. Yeşilay şu anda 5 temel başlık üzerinden çalışmalarına devam ediyor. Tütün, alkol, madde, kumar ve teknoloji bağımlılığıyla mücadelede gerekli farklı argümanları kullanan Yeşilay''da bu dönüşümün mimarlarından biri Prof. Dr. İhsan Karaman. Yeşilay Genel Başkanı Karaman, üzeri tozlu bir cevheri ortaya çıkardıklarını söylüyor: ''Gördük ki ciddi bir atalet oluşmuş, yapı hareket edemiyor. O yapıyla hareket de edemezdi zaten. Hem maddi kaynak hem de genel merkezde çalışma birimleri, proje üretecek mutfak yok. Sakal-ı şerif gibi bohçalar içinde saklanmış ama böyle olunca asıl amacını gerçekleştiremiyor. Biz bu mirasın temsilcileri olarak makus tarihi yenmeye karar verdik ve büyük ölçüde de başardık.''
Karaman''la arşiv fotoğrafları arasında gezinirken, geçen süreci değerlendiriyoruz. Genel Başkan ''Tarihçesine bakıyoruz, önceleri çok aktif olan Yeşilay zaman içerisinde silinir olmuş. Evet Yeşilay şerefli bir maziye sahip ve hep var fakat halk nazarında bilinirliği ve etkisi giderek azaldı. Biz son birkaç yıldır canlanma çabaları olan Yeşilay''ı devraldık. Gördük ki aslında ülkemizde çok önemli 2 ay var Kızılay ve Yeşilay. Kızılay almış başını gitmiş, marka olmuş uluslararası alanda. Peki Yeşilay? İkisi de asırlık. İçinde bulunduğumuz çağda madem bu bir sivil toplum kuruluşudur dedik ve iç yapılanma oluşturduk. Uluslararası anlamda büyük bir STK olmanız için ülkenin her ilinde teşkilatlanmanız lazım. Biz geldiğimizde 23 şubesi vardı. Şu an 67 şubesi var. Önümüzdeki yıl başına kadar 81 ilde ve İstanbul''un da 39 ilçesinde, toplamda 120 civarında şubesiyle Yeşilay ülkenin en dinamik STK''larından biri olmuş olacak.'' Yeşilay''ın yeni döneminde vizyonu da baştan çizildi. Buna göre 1920''de kurulan Yeşilay, 2020 yılında yani ikinci yüzyılına girerken ülkemizde ve bütün dünyada, öncü, marka ve rol model olacak.
Uzun yıllar atıl bir şekilde kalan, eski afişleriyle çalışmalarına devam eden Yeşilay, dünyada STK''ları denetleyip akredite ederek belge veren Kalite Yönetimi Avrupa Vakfı''na entegre oldu. 5 ayda ilk aşama belgesini alan Yeşilay, Mükemmeliyet Merkezi belgesi için 2 aşamadan daha geçecek. Türkiye''de bu kadar kısa sürede bu belgeyi alan ilk ve tek kurum olan Yeşilay''ın kalitesi böylece uluslararası arenada da tescillenmiş olacak. Karaman ''Biz bu yola baş koyduk, Yeşilay''ı dünya markası yapacağız'' diyor.
Yeşilay, bilimsel ve kanıta dayalı metotlarla çalışıyor. Karaman, bunu tüm toplumu kapsamak adına yaptıklarını söyleyip ekliyor: ''Ben inanan ve inandığını uygulayan bir insanım. Alkol ve uyuşturucu maddeden dinen de kaçınan bir insanım. Fakat siz bütün halkın böyle olmasını bekleyemezsiniz. Bağımlılık mücadelesi yapıyorsak ortaya koyduğumuz argümanlar dini ve ahlaki olamaz. Böyle olursa kapsayıcı olmaz. Mesela eskiden Yeşilay hep ''İçki bütün kötülüklerin anasıdır'' hadisini afişlerinde kullanırdı. Biz her nesle, her çağa, her kuşağa hitap etmeliyiz, bağımlılık evrensel bir problem. Biz bugün çağdaş bir STK normu içerisindeyken, halkın tamamına böyle yaklaşırsak Yeşilay biter. O zaman bize ihtiyaç kalmaz hocalarımız zaten bunu yaparlar.'' Bugün cemiyetin yaptığı bütün faaliyetler Yeşilay Bilim Kurulu''nun onayından geçerek gerçekleşiyor. Kurul, 13 kişiden oluşuyor. Her branştan uzmanlar bulunuyor içerisinde.
Değişen Yeşilay kendini değişik şekillerde gösteriyor. Anlaşması yapılan yeni bir projeyle TRT Müzik kanalında sanatçılar bir şarkı söyleyecek arkasından ''Uyuşturucu sizi öldürür, uzak durun'' diyecek. Mesajları topluma ulaştırma noktasında sanattan da faydalanan cemiyetin, geçtiğimiz günlerde açtığı dünyaca ünlü İtalyan fotoğraf sanatçısı Valerio Bispuri''nin, Latin Amerika''da uyuşturucu bağımlılarını fotoğrafladığı Paco sergisi de bu çalışmaların bir parçası.
Yeşilay''ın bu yılki en önemli projesi ise İstanbul Kalkınma Ajansı''ndan alınan fonla yapılacak olan YEDAM projesi . Yeşilay Eğitim ve Danışmanlık Merkezi ismiyle hizmet verecek olan bu yapı, son aylarda gündeme gelen bonzai ve uyuşturucudan ölümler haberlerinden sonra oluştu. YEDAM''da madde bağımlısı olan, bağımlılığa aday bireylere ve onların ailelerine eğitim ve danışmanlık hizmeti verilecek. 1 yıl içinde uygulamaya geçilecek proje için büyük bir merkez kurulacak. 7/24 online danışmanlık hizmetinin yanı sıra eğitim merkezi de olacak. Madde bağımlısı gençler abi abla modeli ile eğitilecek. Eski bağımlılar ile alttan gelenler görüştürülecek. Bunun yanı sıra seminerler ve kurslar verilecek.
Son dönemde sıkça konuluşan bonzai sentetik uyuşturucular kategorisine giriyor. Laboratuvarda kimyasal madde olarak üretilen bu maddeler, üretilirken içerisindeki bir tane kimyasal halkanın çıkarılması suretiyle mevzuatta yazılı olan yasaklı madde olmaktan çıkıveriyor. Karaman konuyla ilgili ''Bunu çok iyi bildikleri için, şimdiye kadar en az 160 farklı çeşitte sentetik uyuşturucu üretilmiş. Birini yasaklıyorsunuz öbürü çıkıyor. Buna mevzuatta ciddi bir değişiklik yapılarak önlem alınabilir. Bonzaiden ölümler artınca şu an 7 bakanlık müşterek bir üst komisyon oluşturdular. İsmi Bağımlılıkla Mücadele Üst Kurulu. Bakanlıkların müsteşarlarından oluşan bu üst kurula Yeşilay''ı da davet ettiler. Ankara''da toplantılar yapıldı. Uyuşturucuyla mücadele eylem planı hazırlanıyor'' diyor.
