|

Nükleer zirvede İstanbul esintisi

İran ile '5 artı 1' ülkeleri, nükleer müzakere için İstanbul'da bir kez daha masaya oturdu. Dünyanın gözünü çevirdiği zirvedeki havayı ABD ve Rusya'nın açıklamaları yansıttı. İki ülke zirvenin olumlu geçtiğini açıkladı. ABD'nin ikili görüşme teklifi için İran temsilcisi Celili'yi Davutoğlu ikna etti. 10 saat süren zirvenin devamı Bağdat'ta.

Aslıhan A. Karataş
00:00 - 15/04/2012 Pazar
Güncelleme: 03:15 - 15/04/2012 Pazar
Yeni Şafak
Nükleer zirvede İstanbul esintisi
Nükleer zirvede İstanbul esintisi

BM Güvenlik Konseyi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya'nın oluşturduğu "5 artı 1" ülkeleriyle İran, 15 ay sonra bir kez daha İstanbul'da nükleer müzakere için masaya oturdu. Lütfi Kırdar Kongre Merkezi'ndeki görüşmeleri, P5+1 ülkeleri adına AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton yürüttü. İran'ı ise Said Celili temsil etti. İran'ı yüzde 20 saflığa kadar zenginleştirilmiş uranyum üretmeye yönelik çalışmalarından vazgeçirmeyi hedefleyen zirve 10 saat sürdü. ABD ve Rusya, Dışişleri Bakanı Davutoğlu'nun aracılık yaptığı zirvenin olumlu geçtiğini açıkladı.

DAVUTOĞLU ARACI OLDU

Saat 11:00'de başlayan ilk oturumun sonunda ABD heyeti, İran'a ikili görüşme talebinde bulundu. İran'ın Nükleer Başmüzakerecisi Said Celili, ABD'nin bu talebine cevap vermeden önce Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'yla görüştü. Celili, daha sonra ABD'li heyetin, ikili görüşme teklifini kabul etti. ABD nükleer müzakerelerin "olumlu" bir havada geçtiğini açıkladı. Benzer bir açıklamada Rusya'dan geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un yardımcısı, "İstanbul'daki nükleer müzakere oldukça iyi geçiyor" dedi.

OLUMLU ATMOSFERDE GEÇTi

Ashton'ın sözcüsü Michael Mann da İran'la nükleer müzakerelerde son sözlerin söylenmeyeceğini, bir süreci başlatmak için temel atmayı umduklarını söyledi. Nükleer müzakereler konusunda daha önce ortaya konulan şartların hala geçerli olduğunu vurgulayan Mann, görüşmelerde atmosferin çok pozitif olduğunu kaydetti. Mann, "Eğer İran, uluslararası toplumu, programın tamamıyla barışçı amaçlar için uygulandığı ve taahhütlerine uyacağı konusunda tatmin edebilirse böylece görüşmeler sona erebilir" dedi.

YAN ODA DiPLOMASiSi

Toplu müzakereler, AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ile İran Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi Sekreteri ve Nükleer Başmüzakereci Said Celili başkanlığında gerçekleştirildi. Ashton ile Celili'nin başkanlığındaki müzakerelere diğer ülkelerden üst düzey bürokratlar katıldı. Müzakerelere katılmayan Davutoğlu, kendine tahsis edilen bir bölümde çalışmalarını sürdürdü.

BARIŞÇI KULLANIMA ViZE

Görüşmelerin ardından Ashton ve Celili basın toplantısı yaptı. İran'la nükleer müzakerelerin, 'yapıcı ve yararlı', 'bir süre önce İran'la yapılan mektup teatisinin ruhuna uygun' olduğunu belirten Ashton, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması çerçevesinde yüklenilen bütün yükümlülüklerin İran tarafından yerine getirilmesi gerektiğini söyledi. İran'ın da, nükleer enerjinin barışçıl yollarda kullanılmasına ilişkin hakkına saygı duyma konularında mutabık kalındığını ifade eden Ashton, 'Bundan sonra 23 Mayıs'ta Bağdat'ta yeniden toplanacağız, ancak temsilcilerimiz ondan önce bir araya gelecekler' dedi.

CELiLi: iLERiYE DÖNÜK ADIM

Celili de müzakere görüşmelerini 'başarılı' olarak değerlendirdi. Müzakereler sonucunda üzerinde mutabık kalınan noktaların önemli olduğunu İfade eden Celili, 23 Mayıs'ta Bağdat'ta yapılacak bir sonraki turda ele alınmasının söz konusu olduğunu belirtti. Celili, 'Bugün yaptığımız çalışmalara baktığımda, işbirliğine dayalı yaklaşım çerçevesinde başarılı bir görüşme yaptığımızı düşünüyorum. İleriye doğru bir adım attık ve bu süreçte bugüne kadar geldiğimiz noktayı temel alarak ileriye doğru devam ettiğimizde bundan sonraki görüşme turunda da başarılı olabileceğimizi umuyorum' dedi.

Avrupa Birliği'nin aldığı karara göre, 1 Temmuz 2012 itibarıyla tüm AB ülkelerinin İran'dan petrol alımını kesin olarak durdurması bekleniyor. İran yönetiminin uygulamaya misillemede bulunmasıyla birlikte gerilimin tırmanmasından endişe ediliyor. Ayrıca ABD yönetimi ve İsrail, İran'a askeri müdahale seçeneğini halen masada tutuyor. Bu nedenle İstanbul'da gerçekleştirilen ve devamı Bağdat'ta yapılacak müzakereler büyük önem taşıyor.


Türkiye gerginliği azaltma çabasında

ABD'nin desteğiyle 55 yıl önce nükleer çalışmalara başlayan İran, 1990'lardan itibaren nükleer programını Rusya'nın kontrollü desteğiyle sürdürdü. Batı kamuoyunun İran'ın nükleer çalışmalarıyla ilgili endişeleri 2000'lerin başında hızla artmaya başladı. Gerginliğin artması, askeri müdahale seçeneklerinin tartışılması üzerine Türkiye sürece daha fazla müdahil oldu. Türkiye-Brezilya-İran görüşmelerine öncülük eden Ankara, "arabuluculuk" rolü üstlendi. Toplantılara ev sahipliği yapan Türkiye, müzakere masasında bulunmuyor. Ancak ev sahibi Türkiye adına zirveye katılan Davutoğlu, gün boyunca her iki taraftan da yetkililerle görüşerek, çözüm çabalarına katkıda bulundu. Ocak 2011'de İstanbul'da yapılan görüşmede taraflar uzlaşamamıştı.


'twitter'dan teşekkür

Dışişleri Bakanı Davutoğlu, taraflar arasındaki ikili görüşmeler öncesi, AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ve İran Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi Sekreteri ve Nükleer Başmüzakereci Said Celili ile ayrı ayrı buluştu. Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, 'Dün taraflarla yaptığımız ikili görüşmelerde altyapısını hazırladığımız olumlu ortamın sürdüğü anlaşılıyor' bilgisini verdi. Davutoğlu zirvenin ardından sosyal paylaşım sitesi 'twiter'daki hesabında taraflara yapıcı yaklaşımından dolayı teşekkür etti.



12 yıl önce