TBMM'ye sunulan HSYK Kanunu ile bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi ile paralel yapının yargıda oluşturduğu tahribat ortadan kaldırılacak. Hakim ve savcıların haksız bir şekilde bozulan sillerine af getiren teklif, sınavı kazandığı halde paralel yapının engellemesi ile mesleğe alınamayan hakim ve savcı adaylarına itiraz hakkı getiriyor. Hakim ve savcıların özlük haklarının iyileştirme öngören teklifte ayrıca, dinleme, arama, el koyma, avukatların soruşturma dosyası incelemesi ve adli yıl açılış töreni gibi konularda değişiklik yeralıyor. İşte AK Parti milletvekillerinin sunduğu yasa metnindeki önemli satır başları:
Yargıtay Kanunu'nun 36. maddesine göre tetkik hakimler, meslekte en az beş yılını fiilen doldurmuş adli yargı hakim ve Cumhuriyet savcıları arasından Birinci Başkanlık Kurulu'nun görüşü alınarak yetkili Kurul tarafından atanıyordu. Ancak teklifle, tetkik hakimlerin atanmasına ilişkin değişikliğe gidildi. Bundan böyle tetkik hakimlerinin atanması Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) verilecek.
14 Şubat 2005 ile 1 Eylül 2013 arasında hakim ve savcılara, işlemleri dolayısıyla verilen 'uyarma', 'aylıktan kesme', 'kınama' ve 'kademe ilerlemesini durdurma' cezaları affedilecek. Derece yükselmesini durdurma ve kanunda nitelenen bazı durumlar dışında yer değiştirme cezası alanlar için kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içerisinde HSYK Genel Kurulu'na başvuru imkanı tanınıyor. Disiplin cezaları affedilenlerin sicil dosyalarındaki bu disiplin cezalarına dair kayıtlar, ilgililerin müracaatı aranmaksızın hükümsüz kalacak ve dosyalarından çıkarılacak.
Avukatların dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek alması, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek ise savcının istemi üzerine hakim kararıyla bu yetkisi kısıtlanabilecek. Yakalanan kişinin veya şüphelinin ifadesini içeren tutanak ile bilirkişi raporları ve diğer adli işlemlere ilişkin tutanaklar hakkında ise kısıtlama uygulanmayacak. Avukat, iddianamenin mahkeme tarafından kabul edildiği tarihten itibaren dosya içeriğini ve delilleri inceleyebilecek.
Avukatların hakim ve savcı olabilmeleri için mesleklerinde fiilen en az 5 yıl çalışmış olması gerekiyordu. Teklifle, 5 yıllık fiili çalışma süresi kısaltılıyor. Mesleğinde 2 yıl fiilen çalışmış avukatlar, hakimlik ve savcılık adaylığı sınavına girebilecek. Ayrıca hakim ve savcı adaylığı için yapılan yazılı sınavda başarılı olduğu halde HSYK tarafından mesleğe kabul edilmeyenler, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 60 gün içinde, mesleğe kabul edilmeleri talebiyle Kurul'un ilgili dairesine başvurabilecek.
Meclis'te görüşülen teklifle, Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun 116. maddesinde yeralan şüpheli veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri ve ona ait diğer yerlerin aranmasında 'somut delillere dayalı kuvvetli şüphe' kriteri 'makul şüphe' şeklinde değiştirilecek. Teklifte, dinleme ve teknik takip uygulamalarıyla ilgili yeni düzenlemeler bulunuyor. Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturmalarda, telefon dinleme tedbirine ağır ceza mahkemeleri yerine artık sulh ceza hakimlikleri veya yargılamayı yapan mahkemeler karar verebilecek. Şüpheli veya sanığın telefonunun dinlenmesi, soruşturma aşamasında hakimin, kovuşturmada ise mahkemenin kararına istinaden yapılabilecek. Kararda, yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısının tespitine imkan veren kodu ve tedbirin süresi belirtilecek. CMY'de telefon dinleme için sayılan suçlara, devletin güvenliğine karşı suçlar ile anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlar da eklenecek.
TCK 106. maddesine göre 'tehdit' suçu, 6 aydan 2 yıla kadar hapisle cezalandırılıyor. Ancak yasa, mal varlığına kast eden tehdit suçunda, bu cezanın 6 aya kadar uygulanacağına hükmediyordu. Teklifle bu ayrım kaldırılıyor. Bundan böyle bir kişiyi vücut dokunulmazlığı ya da mal varlığına zararla tehdit eden sanıklara, 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezası verilecek.
TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülmesine başlanan ancak muhalefetin itirazlarıyla görüşmeye ara verilen kanun teklifinin yasalaşmasıyla birlikte yargı üyelerinin maaşları arttırılacak. En düşük hakim-savcı maaşı 3 bin 986 liradan 5 bin 141 liraya, 7 bin 310 lira alan birinci sınıf hakim savcı maaşları 8 bin 465 liraya, 7 bin 670 lira alan Yargıtay ve Danıştay üyeleri maaşları da 8 bin 825 liraya yükselecek. Hukuk Fakültesi mezunu olmayan Danıştay üyelerine sınavsız 'hukuk okuma' imkanı getiren düzenleme ayrıca silah sahibi olan hakim ve savcılara da 'vergi muafiyeti' getiriyor.
Devletin güvenliğine karşı ve anayasal düzene karşı suçlarda, 'gizli soruşturmacı görevlendirme ve teknik araçla izleme' mümkün olabilecek. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarda cumhuriyet savcısı soruşturma için soruşturmanın yapıldığı yerdeki sulh ceza hâkiminden de karar alabilecek.
Meclis'e sunulan kanun teklifi, Adalet Bakanlığı Yurtdışı Teşkilatı'nın kurulmasını da öngörüyor. Bu teklifle, Adalet Bakanlığı teşkilatı, merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı kuruluşlarından meydana gelecek. Yurtdışı teşkilatlarında yeralan Adalet Müşavirliği kadrolarına, hakimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az 5 yıl görev yapmış yargı mensuplarının arasından atama yapılacak. Yurtdışı sürekli görev süresi ise 3 yıl olacak. Bu süre hizmetin gerektirdiği hallerde Bakan'ın onayıyla 1 yıla kadar uzatılabilecek. Misyon şefleri, adalet müşavirlerinin sicil amiri olmayacak. Halihazırda yurtdışı büyükelçilikleri bünyesinde faaliyet gösteren Adalet Müşavirlikleri, teklifin yasalaşmasıyla birlikte bağımsız bir kurum olarak faaliyet gösterecek. Bir nevi 'Adalet Konsolosluğu' olacak yurtdışı teşkilat, öncelikle müşavirliklerin bulunduğu ABD, Almanya, Fransa, İsviçre, Belçika, Hollanda gibi ülkelerde kurulacak. Teşkilat, bulunduğu ülke ile Türkiye arasında adli, hukuki ve cezai işlemler için işbirliği görevini yerine getirecek.
