Türkiye artık 16 gün sonra yapılacak milletvekili genel seçimlerine kilitlendi. Özellikle kararsız seçmenin partisini belirleyeceği süreç olarak adlandırılan bu sürede AK Parti'nin İstanbul'da yaptığı milyonluk miting ön plana çıktı. Geçtiğimiz hafta yayınladığı araştırmada AK Parti'yi yüzde 45,6, HDP'yi ise yüzde 9,5 olarak açıklayan Denge Araştırma Başkanı Hasan Basri Yıldız, vatandaşların son düzlükte güçlü partilerden ve istikrardan yana tavır alacağını belirterek, “HDP'nin barajı aşacağı, Türkiye'nin tekrar koalisyonlara döneceği endişesi AK Parti tabanını konsolide etti ve sokağa döktü" dedi.
İstanbul mitingleri çok önemli, AK Parti geleneksel olarak İstanbul'da kurulmuş, örgütlenmiş bir hareket. İstanbul aynı zamanda Anadolu'nun özeti. Anadolu'dan İstanbul'a gelenler sekülerleşmemiş, daha muhafazakar olmuşlardır. Bunun da sosyolojik yansıması olarak Milli Görüş, İstanbul'da örgütlenmiş buradan Anadolu'ya yayılmıştır. Buradan yükselen bir sestir AK Parti. İstanbul hep belirleyici olmuştur.
Seçimlerin 3 raunttan oluştuğu kanaatindeyim. Birinci raunt, hazırlık safhası, aday listelerinin YSK'ya verildiği ve seçim beyannamelerinin kamuoyuna duyurulduğu, tartışıldığı bölüm. Bu Nisan ayını kapsıyordu. AK Parti'nin Nisan'da kısmi düşme yaşadığını gördük.
Yüzde 47'yken, 45'lere düştü. Bizim ankete göre yüzde 2, başka anketlere göre daha çok düştü. HDP ve MHP'de yükseliş gördük. Ancak AK Parti'deki yüzde 2'lik düşüşü sadece Nisan'daki gelişmelere bağlamak yanlış. Biraz filmi daha geriye saralım…
AK Parti bu tartışmaları yoğun yaşadı ve rahatsızlık sokağa yansıdı. Sokağa yansımasa bugün belki başka bir durumu konuşuyor olacaktık.
Acaba ne oluyoruz, tepede bir uyumsuzluk mu var? Bunun sonu nereye varır? Parti programları açıklandığı dönem de medya desteğini alan CHP avantajıyla geçti. Tabii bu Nisan dönemiydi. Türk seçmeni rasyonel bir seçmendir, duygusal seçmen oranı azdır. Seçmen akılcıdır. Bu tartışmalardan çıkarak karar vermesi gerekiyordu. Ve Mayıs ayı bir anlamda karar verilecek aydır, seçmende rasyonel akıl öne çıkar. Döviz kurlarının düşmesiyle de beraber piyasalarda pozitif bir hava esmeye başladı.
Türk insanının ekonomi parametrelerinden biri de döviz kurlarıdır. Diğerleri faiz, işsizlik, enflasyondur. Medya dolardaki aşırı yükseliş üzerine, “dolar rayından çıktı, AK Parti öncesi kriz geliyor" algısı yarattı. Mayıs'ta dolar frenlendi, kur düştü. Seçmendeki duygusallık da yerini rasyonaliteye bıraktı. Bu önemli. Türk seçmeninin karakteridir; başlangıçta ideolojik küçük partiler etkili olur. Fakat seçimler yaklaştıkça insanlar akılcı düşünür ve istikrar öne çıkar. AK Parti'nin oyları yüzde 45'ten 45,6'ya çıktı. HDP oyları 10,2'den 9,5'e geriledi.
Tayyip Bey'in yüksek karizması var. Tartışılmaz… Kitlesel hayranları var, adımını attığı her yerde insanların kendisine hayran olduğunu görüyoruz. Heyecan uyandıran, her zaman kitleleri arkasına toplayabilen karizmaya sahip. Bugün AK Parti, Tayyip Bey'den koptu, yollar ayrıştı gibi bir algı oluşsa zaten dağılır.
Aslında Mayıs ayında mitinglerin de başlamasıyla AK Parti seçmenindeki boşluk giderilmeye başlandı. İstanbul mitingi bunun kırılma noktasıdır, bana göre… AK Parti, bundan sonra artan bir ivmeyle yukarı çıkacaktır.
Hedefi yüzde 35. Program açıklanmadan önce CHP'nin oyları bir önceki seçimlerin de altına, yüzde 24'edüşmüştü. İlerleyen süreçte yükseldi. Şimdi iktidar olamıyor ama genel başkanlığını garanti etti gibi bir pozisyon var. Eğer CHP yüzde 26'nın üzerine binde bir puan çıksa bile genel başkanlığını korur gibi…
Anketlerdeki gibi yüzde 27 çıkarsa genel başkanlığı garanti altında. Evet, rakiplerini yok etti ve genel başkanlığını garanti altına aldı.
Nisan ayında endişe vardı. Seçimlerin provoke edilebileceğini düşünüyorduk. Tabii bu bir varsayımdı. Bu saate kadar ciddi bir şey olmadı. Bu saatten sonra olabilecek provokasyon ise planlayanların aleyhine gelişir. Bu nedenle olmayacağı kanaatindeyim. Çünkü sosyal olayları el yordamıyla ayarlayamazsınız ve neyi nasıl tetikleyeceğini kimse kestiremez. Seçmenin en duyarlığı olduğu andayız. Her şeyden nem kapıyor. Kimse cesaret edemez diye düşünüyorum.
AK Parti'nin bu seçimde birkaç sınavı var. Biri kendi seçmenini sandığa götürebilmesidir. Nereden bakarsak bakalım yüzde 15 oranında sandığa gitmeyen seçmen kitlesi olacaktır. AK Parti için önemli olan kararsız seçmenini motive etmesi ve sandığa taşıyabilmesidir. AK Parti için birinci sınav budur. Bir heyecan dalgası gerekiyor. İstanbul mitingi bu açıdan önemliydi. Miting başarılı geçmiştir. 1 milyonun üzerindeki kitle aslında AK Parti'nin tabanda diri olduğunu ispatlamıştır. Bu sinerji bütün Anadolu'ya yayılmıştır.
AK Parti, İstanbul'da bir miting geleneği oluşturdu. 1 milyon insanı meydanlara toplayabiliyor. O insanlar sıcağın altında 5 saat bekledi. 1 milyondan fazla kişinin toplanmasının nedenlerinden biri de yaşanan tartışmalardı. HDP'nin barajı aşacağı, Türkiye'nin tekrar koalisyonlara döneceği endişesi AK Parti tabanını konsolide etti ve sokağa döktü.
Başbakan'ın tespitleri bunu tetikledi. “CHP, MHP, HDP ve paralel yapıyı dörtlü koalisyon" dedi. “Evet, bu dörtlü birleşerek Türkiye'de iktidar olabilir" düşüncesi AK Parti seçmenini harekete geçirdi. Başbakan, akademisyen olması hasebiyle TV ve salon konuşmalarında başarılıydı. İlk dönemlerde salon performansı mitinglere yansımıyordu. Fakat gittikçe temposunun yükseldiğini görüyoruz, gözlemliyoruz ve meydanlardan da hissediyoruz. İstanbul'da bir saate yakın konuştu. Neredeyse nefes almadı ve heyecanı da tempoyu da hiç düşürmedi. Zaman geçtikçe Davutoğlu meydanlara, meydanlar Davutoğlu'na angaje olmaya başladı. Davutoğlu'nun siyaset dili her gün biraz daha güçleniyor ve gün geçtikçe tempoyu yükseltiyor. Tempoyu yükseltmesiyle AK Parti oylarında da yükseliş trendi gözlüyoruz. Bu çok önemli…
HDP'deki kırılma Taksim, Kudüs ve Diyanet ile başladı. Müslümanların kutsalıyla Demirtaş'ın söylemleri arasında bir çelişki doğdu. Muhafazakar Kürtler şunu gördü; Kudüs Demirtaş'ın literatüründe farklı anlamlar ifade ediyor. Marksist söylemin ağırlıkta olduğunu anladı. Ve bir ayrışma oldu. Kırılma noktası oldu. Ve HDP'de düşme başladı. Seçim yaklaştıkça güçlü partiler yükselir. Sağ seçmenin AK Parti, sol seçmenin CHP'de toplanacağını düşünüyorum.
CHP bu vaadi iyi kullandı. Ben önümüzdeki günlerde Başbakan'dan emeklilere yönelik bir açıklama, müjde bekliyorum. Farkındaysanız her şey 10 milyon emekli üzerinde düğümlendi. Bu seçimin kilit noktalarından biri emekliler ve HDP'nin barajı aşıp aşmayacağı olacak.
Uzun süredir silahlar sustu. Süreci bu aşamaya getiren, terörü durduran AK Parti'nin bu seçimlerde açılımın meyvelerini yemesi gerekiyordu. Fakat milliyetçi oyları kaybeder miyim ikileminde kalınca boşluk oluştu. Önümüzdeki günlerde açığı telafi etmesi gerekiyor. Aynı anda hem milliyetçilerin hem Kürtlerin oylarını kazanmak zor. Öncelik hayati mesele olan Kürt meselesini halletmek olmalıydı. Bu halledilse, kaybettiğiniz milliyetçi oylar size döner. AK Parti'nin açılım politikaları olmazsa belki Güneydoğu Türkiye'den ayrışacaktı. Eleştiriyor olsalar da AK Parti'nin Güneydoğu'da olmasına MHP ile CHP'nin de ihtiyacı var. Onlar da biliyor ki AK Parti olmazsa Fırat'ın ötesine geçme şansları yok.
Seçilmek için değil de bölgedeki AK parti oylarını azaltmak için aday olduğunu düşünüyorum. Zaten kendi aday olmasına rağmen HDP'ye oy istiyor. Pensilvanya'nın yüksek bir oyu olsa 30 Mart'ta ya da 10 Ağustos'ta görürdük. Pensilvanya aslında siyasetin üstünde bir yük. Dörtlü koalisyon denilen partiler üzerine yüktür. İşbirliği yapan sorun yaşar. Diyarbakır Belediye Başkanı Gültan Kışanak'ın verdiği Ekrem Dumanlı ile verdiği fotoğraf da HDP aleyhinedir.
Paralel yapının bir beklentisi var; AK Parti'nin kaybetmesi. AK Parti iktidarını kaybederse onlar kendilerini kazanmış olarak görecek. Ama CHP'nin yanında dursa sosyal demokratları, HDP'nin yanında durursa KCK operasyonları yüzünden Kürtleri, MHP'ye yaklaşırsa partinin tabanındaki ülkücüleri rahatsız eder..
Bu AK Parti'den en az 2 puan almaları demektir. Bu mümkün değil. Bizim anketlerde yüzde 2,5 üzerine hiç çıkmadı.
Yakın zamanda tüm Türkiye'nin gün boyu karanlıkta olması ilginçtir. Hükümetin sabotaj ihtimaline karşı tedbirini alması gerekir.
