Dün Türkiye Beyazay Derneği’nin 8 Mart Dünya Kadınlar Günü etkinlikleri kapsamında düzenlediği bir programdaydım. İç savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan ve şimdi Başakşehir’de yaşayan Suriyeli kadınların katılımıyla gerçekleşen yemekte, onların sessiz acılarına tanık oldum. Bu vesileyle “savaşın mağdur kadınları konusunda ne kadar duyarlıyız” sorusunu gündeme getirmek istiyorum. Birçoğu Türkçe öğrenmiş ya da aşina olmuş, acılarını, kaybettikleri yakınlarının özlemlerini kalplerine gömerek yeni bir hayat kurmaya çalışıyorlar. Kendi aralarında dayanışma yapsalar da bizler bu ağın içinde ne kadar yer alıyoruz? Kaçımız onları yabancı gibi görmeden sorunlarını dinliyor, el uzatıyor? Bu konuda çalışan kadın dernekleri olduğunu biliyorum ancak sayıları yetersiz. Sadece dernekler içinde değil bireysel olarak da yapabileceğimiz çok şey olmalı. Yalnız Suriyeli kadınlara değil elbette. Savaşın mağduru tüm kadınlarla dayanışma insanlık görevimiz. Türkiye’den onlara uzatılan dost ellere ihtiyaçları var. Kimi artık komşumuz, kimi kamplarda yaşıyor, kimiyse terk edilmiş harabelere sığınmış ya da istismarcıların elinde... Bu vesileyle Türkiye’deki Suriyeli kadınlara ilişkin bazı verileri sizinle paylaşmak istiyorum:
Türkiye’de 2 milyon Suriyelinin 250 bini 10 ilde kurulmuş çadır ve konteyner kentlerde yaşıyor. Bunların yarısına yakını geride bıraktıkları evlerinin, şehirlerinin, köylerinin artık harabe olduğunu söylüyor. Yani dönecek yerleri kalmamış durumda.
10 ilde 25 barınma merkezinde kalan Suriyelilerin tüm ihtiyaçları Afad tarafından organize edilerek karşılanıyor. Ancak bunların sayısı 250 bin civarında.
Türkiye’nin bu konudaki toplam insani yardımı 5,2 milyar ABD dolarını aşarken uluslararası yardım yalnızca 300 milyon ABD doları.
Afad tarafından kimlik belgesi ile kayıt altına alınan Suriyeli sayısı, 1 milyon 629 bini buldu.
Suriyeli kadınların yüzde 23,7’si 18-59 yaş aralığındaki yetişkin kadınlardan oluşuyor. Kamp içindeki ve kamp dışındaki kadınların yarıya yakını, çalışma çağı olarak nitelenen 19-54 yaş grubunda yer alıyor.
Suriyeli kadınların yüzde 64’ü eğitim durumlarını ilkokul, okuryazar veya okuryazar değil olarak belirtmişler.
Suriyeli kadınların yüzde 87’sinin gelir getirecek bir mesleği bulunmuyor. Yüzde 35’i iç savas nedeniyle en az bir yakınını kaybettiğini, yüzde 28’i ise en az bir yakınının yaralandığını söylüyor.
Yarısından fazlası, kendisinin veya aile bireylerinin psikolojik desteğe ihtiyacı olduğunu ifade etmiş. Kamp içinde yaşayan misafirlerin yarıya yakını hanesinde uyku bozukluğu yaşayan çocuk olduğunu ifade etmis.
“Önümüzdeki 7 gün için yeterli yiyeceğe ya da yiyecek temin edebilecek paraya sahip misiniz?” sorusuna kadınların yüzde 78’i hayır cevabını vermis.
Kadınlar Günü, kuru kutlamaların ötesinde kadınlar arasında dayanışmayı güçlendirmedikçe ne işe yarar ki?
- Kadın haklarında, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında her ülkenin kat edeceği mesafeler var. Avrupa’nın dahi. Almanya borsaya kayıtlı 108 işletmenin denetim kurullarında daha fazla kadının olmasını sağlamak üzere bir yasa çıkardı. Bu yasaya göre şu anda %5 olan kadın oranı %30 olacak. Geri kalan 500 işletmeye de esnek düzenleme denilen bir uygulama getiriliyor. Bu yasa ne kadar uygulamaya geçer bilinmez ama şimdiden “Böyle olamaaaz” diyen sesler yükselmeye başlamış durumda.
- Amerika’da bir otomobil üretim şirketinin başına ilk defa bir kadın getirildi; Mary T. Barra, General Motors’un tepe yöneticisi olabilen ilk kadın.
- Cezayir, İslam ülkeleri arasında parlamentosunda ve hükümetinde kadınlara uzun süredir yer veren bir ülke. Ancak aile içi şiddet ciddi bir sorun. Her yıl 200 kadın bu nedenle hayatını kaybediyor. Cezayir bunu önlemek için geçtiğimiz hafta kadına karşı şiddete ağır cezalar uygulayan bir yasa çıkarttı. Yasanın bir başka maddesinde ise eşlerinin izni olmadan onların parasına el koyan erkeklere 2 yıl hapis cezası getiriliyor. İşsizliğin çok yüksek olduğu Cezayir’de yaşanan bu sorun acaba ülkemizde ne durumda. Sanırım buna ilişkin bir araştırma yapılmadı. Yaptırıp sonuçları görmeye değer bence.
