Tasarruflar nasıl artar? | Erdal Tanas Karagöl

Dün İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi tarafından “Altın ve Dövize Dayalı Yeni Yatırım Araçları Çalıştayı” yapıldı.

Bu çalıştayda, Türkiye’nin iktisadi gelişiminde dışa bağımlılık ve tasarruf potansiyeli, finansal içermede dijitalleşme ve yeni finansal kurumlar, dövize dayalı yeni yatırım araçları ve kıymetli madenlere dayalı yeni yatırım araçları adlı oturumlar gerçekleştirildi. Bu oturumlarda

tasarruflar, tasarruflar içindeki yerli kaynaklar, dijital paralar ve dövize ve kıymetli madenlere dayalı yeni yatırım araçları

tartışıldı.

TASARRUFLARIN ÖNEMİ

Türkiye tasarruf eksikliği nedeniyle geçmişte birçok sorun yaşadı. IMF ile standby anlaşmalarının imzalanmasının, 15 defa borç ötelemesine gidilmesinin ve yaşanan pek çok ekonomik krizin nedeninin tasarruf eksikliği olduğunu söyleyebiliriz.

Bu nedenle, yatırımları artırmak, daha yüksek GSYH’ye ulaşmak ve dolayısıyla yüksek kişi başı gelire sahip olmak için yüksek tasarruflar önemli. Diğer yandan, düşük tasarrufun neden olduğu

finansal baskıları kırmak, artan ülke risk algısını düşürmek, finansal açıdan dışa bağımlılığı azaltmak ve ülkede finansal istikrarı sağlamak

için tasarruflar çok stratejik rol oynamaktadır.

TÜRKİYE’DE TASARRUF ARAÇLARI

Türkiye’de farklı tasarruf araçları bulunmaktadır. Döviz (TDH ve yastık altı), altın (yastık altı), banka mevduatları, ev, dükkân, arsa gibi gayrimenkuller, bireysel emeklilik fonları ve son olarak salgın döneminde “araba”. Diğer yandan, son dönemde dijital paralara yönelik bir eğilimin olduğunu da söylemekte fayda var.

2019 yılı tasarruf/GSYH oranı yüzde 26 seviyesinde.

Şunu da ifade etmek gerekir ki, bu tasarrufların hepsi özel kesim tasarrufu. Kamunun payı bazen sıfıra yakın bazen de negatif.

Mevcut tasarruf araçlarından, yastık altı altın ve nakit önemli bir yer tutmakta. Ekonomide

kayıt dışılığın yüzde 25-35 arasında olduğunu varsayarsak, kayıt dışı tasarrufun da bu seviyelerde olduğu tahmin edilebilir. Bu kaynağın sistem içerisine alınması hem resmi olarak tasarrufların artışı anlamına gelecek hem de ekonomide yatırımlar

için önemli bir yerli kaynağa sahip olunacaktır.

DİĞER ÜLKELERDE TASARRUF NE KADAR?

Dünya Bankasının gelir gruplarına dayanarak yaptığı sınıflamaya göre Türkiye’nin içinde bulunduğu Orta-Yüksek Gelir grubundan daha düşük tasarruf oranlarına sahip olduğu görülüyor.

Bu grup içerisinde bulunan Çin’in tasarruf-GSYH oranı yüzde 47 seviyelerinde iken Türkiye’nin 2019 rakamı ise yüzde 26 seviyelerinde.

Ayrıca, Türkiye’nin gelişmekte olan ülkeler içindeki yüksek-orta gelirli ülkelerden ve Asya’daki gelişmekte olan ülkelerden halen düşük tasarruf oranlarına sahip olduğu görülmektedir.

TASARRUFLAR NASIL ARTAR?

Hanehalkı tasarruflarının artırılmasına yardımcı olacak

önemli bir husus gelirin artmasıdır.

Gelir düzeyinin artırılması için katma değeri ve teknolojik seviyesi yüksek ürünlerin üretiminin artması, ithalata olan bağımlılığın azaltılması ve işgücü niteliğinin ve verimliliğin artırılması öne çıkan önemli hususlar. Yani gerçekleşen tasarruflar ne kadar önemliyse bu tasarrufların hangi yatırımlara gittiği de bir o kadar önemli hale geliyor.

Diğer yandan tasarrufların artırılması için hanehalklarının kullanabileceği faizli veya faizsiz mali araçların sayısının artması, hanehalklarının finansal okuryazarlığının artırılması ve kayıt dışılığın azaltılması öne çıkan diğer politikalar.

Şunu da açıklamakta fayda var. Tasarrufları artırmak için uygulanan politikaların tasarrufu ve tasarruf eden kişilerin sayısını yeterince arttırmadığını da görüyoruz.

Türkiye’de nüfusun yaklaşık yüzde 20’si ancak tasarruf ediyorsa, esas olarak kalan yüzde 80’in de tasarruflara katkı yapması konusunda

politikalar geliştirmek lazım.

Dolaysıyla, ekonomide tasarruf artışı için birçok adıma ve uzun bir zamana ihtiyaç var. Ancak, tasarruf açığı nedeniyle mevcut tasarrufların verimli yatırımlara aktarılmasının daha önemli hale geldiğini de unutmamak lazım.

#Tasarruf

#Sabahattin Zaim Üniversitesi

#IMF

#GSYH

#Döviz

#Ekonomi

#Dünya Bankası

15 Temmuz

Kudüs: Bir şehrin hikayesi

Ramazan

Seçim

Spor

Borsa