Erol Büyükburç’a hakkımızı helal etmeme hakkımız var mı?

Post modern dünyada dinin toplumsal yapılanması, medya etkisi ve medya vaizlerinin şovmen performansı göstermesi ile birlikte, kes yapıştır bir kompozisyon ortaya çıkardığı için, haram ve helal konusunda kafalar bir hayli karışık. Haram ve helal konusundaki kafa karışıklığının en çarpıcı göstergelerine, cenaze namazlarında hakkını helal etmek/ etmemek bahsi üzerinden tanık oluyoruz .

Bu konuda şimdilik iki örneğimiz var, fakat medya bu kadar altını çizerek haberleştirmeye devam ederse, bir vesile ile şöhret olmak isteyenler “hakkımı helal etmiyorum” protestosu yapmaya devam edecektir.

Karşılaştığımız ilk örnek Çolpan İlhan’ın cenazesi sırasında idi. Hatırlayacaksınız, Çolpan İlhan’ın cenazesinde atölyesinde çalışanlardan biri çıktı ve ben hakkımı helal etmiyorum dedi. İmam helal etmesi üzerine ısrar etti. Helal etmenin faziletlerinden bahsetti.

Çolpan İlhan’ın cenazesi sonrasında İmam Efendi hakkını helal etmeyen işçiyi ikna etmeye çalışmak kadar, aynı zamanda varislerine de merhumenin ahiret hayatında huzur bulması için hakkını alamayan işçi ile helalleşmek üzere çaba sarf etmeleri gerektiği konusunda ikna edici bir konuşma yapması gerekiyordu, ki muhtemelen yapmıştır.

Yani kamuoyu olarak bu konuda bizi ilgilendiren bir durum yoktu.

Neden mi?

Ölümün açmış olduğu yarayı bu tür haberler cenaze yakınları için biraz daha derinleştiriyor; kitleler içinse ölümün bir duyarlılık bahsi içinde ele alınması imkanını imha etmiş oluyoruz.

Çolpan İlhan’ın cenaze töreni sırasında yaşananlar tarihte her zaman bir başka örneğini bulabileceğimiz bir sahne. Nitekim fıkıh kitapları böyle bir durum karşısında cenaze sahibinin yapabilecekleri hakkında uzun uzun bilgi veriyor. Ölenin arkasından şahıs ya da şahıslar ortaya çıkarak şu şu sebeplerden dolayı hakkını helal etmediğini söyleyebilir, varisleri de helalleşmek için İmam Efendinin aracılığı ile hakkedilmeyen haklar için kefaret ödemeyi göze alırlar ya da almazlar.

Dinimiz bizi hakkını helal etmenin erdemi konusunda uyarır.

Diğer taraftan kul hakkı ile huzura çıkmanın ahiret hayatının en zor safhası olduğu konusunda da uyarıcı bilgiler verir.

Helallik isteme bahsi hassas bir bahistir.

Helallik isteme bahsi duyarlılık bahsidir ve ölümden ibret almayı, bağışlayıcı olmayı temrin ettirir.

Fakat Erol Büyükburç’un cenaze töreninde ortaya çıkan iki kişinin “hakkımı helal etmedim" diye bağırması, cenazeye katılanların bu duruma tepki vermesi, tepki verenlerin cenazeye katılanlar tarafından dakikalarca kovalanması olayı bir ilk.

Bizim açımızdan üzerinde durmamız gereken sorular şunlar:

Hakkımı helal etmiyorum diyenlerin bunu demeye hakkı var mıdır?

Hakkımı helal etmiyorum diyenlerin nasıl helalleşeceklerine dair zihinlerinden bir soru, bir şüphe geçmiş midir?

Hakkını helal etmeyenler, hangi hak ihlalinden bahsediyor?

Söz konusu kişilerin iddiası şu: “Hakkımızı helal etmiyoruz çünkü Erol Büyükburç, Türk halkının kültürünü yozlaştırdı.”

Kafa karışıklığına dikkatinizi çekmek isterim.

Cenaze törenini ruhaniyetinden çıkararak eylem koymaya çalışanlar -ki cenaze yakınları şov yapma diye bağırıyordu- hak helal etme bahsinin bireye dair bir şey olduğunu gözden kaçırıyor.

Bireyin bireyden alacağı helallik hakkını; bireyin kamu adına öteki bireyden talep etmesi gereken bir şeye dönüştürerek “kahramanlaşmak” istiyor.

Eylem şöyle olsaydı: “Bu kişiye hakkımı helal etmiyorum falan şarkısı ile benim imanımı ifsat etti..." Bu durumda bireyin bireyden alacağı hak meselesinin nasıl ödenebileceğini tartışmakla birlikte, kişinin kendi imanından sorumlu oluşuna dikkat kesilecektik.

Oysa vuku bulmuş eylemi adalet üzerinden tartışmamız gerekiyor.

Eylemi yapanların bu eylemi yapmaya hakkı var mıdır?

Sorunun cevabı, siyasi, sosyal ve dini açıdan farklı farklı cevaplandırılacaktır.

Oysa ben tek cevap vermenin mümkün olduğunu düşünüyorum. Her dinde ölüme saygı vardır. Her ölüm bize kendi sonlu halimizi hatırlatandır.

Ölen kim olursa olsun yaşayana düşen şey derin bir sükuttur.

#erol büyükburç

#çolpan ilhan

#cenaze

#hak

#helal