Bir süreden bu yana okurlarımı “ekonomi güvenliği” kavramı ile ilgili konularda bilgilendirmeye çalışıyorum. Bu kapsamda ekonominin sadece makro ekonomik verilerle izlenmemesi gerektiğini ve “ekonomiye etki eden ekonomi dışı faktörler” konusunun da mutlaka göz önünde bulundurulmasını vurguluyorum. Bu konuda bu hafta çok önemli bir örnek gördük.
Geçtiğimiz Çarşamba akşamı Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) faiz kararını takip ettik. Karara göre Fed, 2018 Kasım ayından bu yana ilk kez faiz artışı yaparak 25 baz puanlık artışla Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) politika faizini %0,25-0,50 aralığına yükseltti.
Karar metninde her zaman olduğu gibi işsizlik, ekonomik aktivite, enflasyon ve para politikası gibi alışageldiğimiz kavramlar yer alırken bu kez bir de “savaş” kelimesi yer almış durumda. Karar metnindeki haliyle Fed, “Ukrayna’nın Rusya tarafından işgali, çok büyük insani ve ekonomik zorluklara neden oluyor. ABD ekonomisi üzerindeki etkileri oldukça belirsiz ancak yakın vadede işgal ve işgal ile ilgili olayların enflasyon ve ekonomik aktivite üzerinde ilave yukarı yönlü baskı oluşturması muhtemeldir.” diyor.
Bu ifadeler benim uzun süreden bu yana vurgulamak istediğim “ekonomiye etki eden ekonomi dışı faktörler” olgusu için nokta atışı bir örnek teşkil ediyor.
Bir önceki Fed kararı sonrası basın toplantısında sorulara cevap veren Fed Başkanı Powell, 25 baz puanlık bir faiz artışının sinyalini vermişti. Öte yandan bazı Fed üyelerinin bu faiz artışının oranını yetersiz bulduğu ve faiz artışının 50 baz puan olması gerektiğine inandığını konuşmuştuk. Tabi bu toplantı sırasında henüz Rusya-Ukrayna savaşı başlamamıştı. Rusya-Ukrayna savaşının başlaması ile beraber Fed’in ne yapacağı merak edilmişti ve bazı yorumcular savaşın ekonomiler üzerindeki etkisi nedeniyle Fed’in önceden ilan ettiği stratejisinde değişikliğe gidebileceği iddia etmişti. Oysa tam tersine Fed Başkanı Powell, kongrede yaptığı sunumda enflasyondaki gelişmeye bağlı olarak geri adım atılmayacağını söyledi.
Bugün geldiğimiz noktada St. Louis Fed Başkanı James Bullard 50 baz puanlık artış istemiş olsa da kalan 8 üyenin oyuyla 25 baz puanlık faiz artışı yapıldı ve yılın geri kalan toplantılarında 6 kez daha faiz artışı yapılacağı yönünde sinyal verildi.
Fed’in faiz kararı piyasadaki genel beklenti yönünde geldiği için bir sürpriz etkisi oluşmadı. Ancak kararla beraber Fed’in bazı önemli tahminleri olumsuz bir şekilde revize ettiğini gördük. Fed, 2022 için Aralık ayında %4 olarak açıklanan büyüme beklentisini %2,8 olarak revize etti. Ayrıca Fed’İin kararlarında mutlaka göz önünde bulundurduğu Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) indeksinde %2,6 olan önceki tahminini %4,3’e yükseltti.
Son olarak en çok merak ettiğimiz bilanço daraltma meselesine ilişkin olarak Powell şunu söyledi: “Bilançomuzu önümüzdeki toplantılardan birinde azaltmaya başlayacağız.” Özetle artık “ucuz dolar” dönemi bitiyor ve Dolar Endeksi’ndeki artış beklentisi ile beraber başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere dünyanın geri kalan ekonomilerindeki riskler giderek artıyor.
