Hafta başında benim de iki farklı özel ihtisas komisyonunda katkıda bulunduğum Türkiye’nin 11. Kalkınma Planı Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu. Peki yeni plan neler getiriyor?
Türkiye hem yakın coğrafyasındaki gelişmelerin hem de küresel olayların etkisi altında yeni bir plan yaptı. Gelişmekte olan bir ekonomi olarak Türkiye’nin bazı eksiklikleri olduğu aşikar. Bu gayet normal bir durum. Ama diğer pek çok gelişmekte olan ülkeden Türkiye’nin ayrıldığı pek çok farklılık da var. Mesela son 5 yıl Türkiye’nin başına gelenler başka bir ülkenin başına gelseydi bırakın bir plan yapmayı acaba mevcut sistemini koruyabilir miydi, açıkçası çok emin değilim. Ancak Türkiye’nin bu kadar çok risk ve sıkıntı içerisinde kat ettiği mesafe gerçekten takdire şayan.
Tüm sıkıntılara rağmen Türkiye yeni Kalkınma Planı’nda 2023 için 1 trilyon 80 milyar Dolar Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) hedefi belirledi. İşsizliği tek haneye düşürmeyi planlarken 2023’e kadar olan sürede ek olarak 4,3 milyon istihdam oluşturmayı planlıyor. Bunun yanı sıra ihracat hedefini 226,6 milyar Dolar olarak belirlerken cari açığın milli gelire oranını %0,9’a düşürmeyi planlıyor. Turizm gelirlerini 65 milyar Dolara çıkarmayı hedefleyip sanayinin GSYİH içindeki payını yüzde 24,2’e çıkarmayı planladı. Bunun için de sanayisinin yıllık büyümesini yüzde 5,7 olarak hesapladı.
Öte yandan hukukun üstünlüğü, güçlü demokrasi ve sürekli geliştirilen temel hak ve hürriyetler planın üç taşıyıcı sütununu oluşturuyor. Planın beş temel ekseni ise; “rekabetçi üretim ve verimlilik”, “istikrarlı ve güçlü ekonomi”, “nitelikli insan ve güçlü toplum”, “yaşanabilir şehirler ve sürdürülebilir çevre” ile “hukuk devleti, demokratikleşme ve iyi yönetişim”.
Planda ısrarla mali disiplinden vazgeçilmeyeceği vurgulanıyor. Bununla birlikte ihracatın daha ön plana alındığını görüyoruz. Ar-ge harcamaların milli gelirdeki payının artırılması hedeflenirken “üretkenlik ve verimlilik” artışı konusuna oldukça fazla önem verilmiş. Dönem sonunda Ar-Ge harcamalarının GSYH’ye oranı yüzde 1,8’e çıkarılacak.
Karasal yük taşımacılığında hem maliyetleri azaltacak hem de güvenliği artıracak şekilde demiryolunun payının yükseltilmesi hedefleniyor. Üretim bölgelerine özel yatırımlar planlanırken mevcut hatların fiziki şartlarının iyileştirilmesi gündeme alınmış durumda. Böylelikle karasal yük taşımacılığında demir yolunun payı yüzde 5,15’ten yüzde 10’a çıkarılmış olacak.
Planın TBMM’ye sunulması ile beraber bazı tartışmalar gündeme geldi. Örneğin plandaki hedeflerin bir kısmı geçmişte koyulmuş hedeflere göre aşağı yönlü revize edilmiş durumda. Ancak bu durum tamamen normal. Zira ne dünya ne de makro ekonomik koşullar sabit değil. Planları ve hedefleri zamanın ruhuna göre uyarlıyor olmanın nesi yanlış olabilir? Elbette kusursuz plan yoktur ve aynı anda herkesi memnun etmek mümkün değildir. Ancak eleştiri yaparken yıkıcı olmak ve günün şartlarını göz önüne almamak çok da iyi niyetli bir yaklaşım değil.
