Avusturyalı çocuk doktoru Hans Asperger 1944 yılında zihinsel yeti olarak geri olmadıkları halde sosyal iletişim becerilerinde ciddi sorun yaşayan ve sıra dışı ilgi alanlarıyla hemen dikkat çeken bir grup çocuk tanımladı. İlk defa Asperger tarafından tanımlanan bu hastalık ancak 50 yıl sonra bilimsel literatürde yer alabildi ve hastalığa Asperger Sendromu/Bozukluğu adı verildi.
Bu gecikmenin en büyük nedeni, hastalığın Otizm ile benzer belirtilerinin bulunmasıdır. Oysa Otistik Bozukluk ile arasında belirtiler ve hastalığın gidişi açısından önemli farklar vardır. 6 ay önce yayınlanan bilimsel sınıflama sisteminde hastalığın adı “Toplumsal İletişim Beceri Bozukluğu” olmuştur. Adı ne olursa olsun tıp dünyasına Hans Aspergerin tanıttığı bu hastalık çocuk psikiyatrisi pratiğinde önemini koruyacaktır.
Asperger Sendromunun belirtileri erken yaşta başlasa da, bu yaşlarda teşhisi zordur. Otizmin aksine konuşma gecikmesi olmayabilir. Çocuğun ilk yaşlarda çevreye karşı olan ilgisi ve uyarılara olan tepkisi otizmden daha iyi gibidir. Yaş büyüdükçe konuşma daha da gelişir. Ancak konuşmada monotonluk, tekdüzelik ve tekrarlar hakimdir. İçerik ise sınırlı ve zaman zaman gereğinden fazla abartılıdır. Yaşından daha büyük bir kişi edasıyla konuşan çocuğun, konuşmasına genellikle duyguları eşlik etmez. Konuşurken jest ve mimiklerin kullanılmasında ve karşısndaki kişinin jest ve mimiklerini yorumlamakta sorun vardır.
Bu çocukların zekâ düzeyleri çoğunlukla normal ya da normalin üzerindedir. Ancak akademik başarıları genellikle zekâları düzeyinde olmaz. Bazı alanlarda öğrenme zorluğu yaşayabilirler.
Bu durum okul başarılarını etkiler ve akademik hayatta zorluk yaşarlar. Bilişsel olarak kendi ilgi alanlarında ise hayrete düşüren performans sergileyebilirler.
Özel ilgi alanları müzikten dil öğrenmeye, edebiyattan siyasete kadar geniş çeşitlilik gösterebilir. Müzik alanında özel yetisi ile enstrüman çalmayı çok kolay öğrenebilir, besteler yapabilir. Resime yeteneği olanlar, sıradışı güzel resim ve karikatürler çizebilir. Haritalara ilgisi olan bir çocuk adeta onları ezberler. Matematik yetisi olan bir çocuk sayılarla çok kolay oynayabilir ve şaşıracağınız işlemleri zihniden yapabilir. Tarihe ilgili bir çocuk tarihdeki en detay konuları kitabı ezberlemişçesine iyi bilebilir. Bu örnekleri hayli çoğaltabiliriz. Ancak bu durum sadece çocuğun ilgi duyduğu alana yönelik çaba göstermesi ile izah edilemez. Bu çocukların bazı alanlarda sıra dışı, üstün becerileri de vardır.
Maalesef bazen bu beceri ve kısıtlı ilgi alanları, çocuğun çevresi tarafından tam olarak kavranamaz. Çocuğa rehberlik yapıp yönlendirmek yerine, aile ve eğitimciler derslerindeki başarısızlığı bahane ederek, onu ilgi alanından uzaklaştırmaya çalışırlar. Oysa yapılması gereken bu ilgi alanının çocuğun yaşamında anlamlı ve yararlı hale gelecek hale gelmesine katkı sağlamak olmalıdır.
Asperger Senrdomlu çocukların en önemli sorunu ise yalnızlıktır. Bazen çocuk yalnız olmayı tercih eder. Ancak bir kısmı aslında sosyal olma çabası içindedir. Kendi ritüellerine sıkıca bağlı olmaları ve duruma göre vaziyet alma yani “esneyebilme” becerilerindeki sorun sosyal iletişimlerini bozar. Arkadaşları ise, espri yeteneği olmayan, yaptığı şakalar saçma ve anlamsız olan, şakadan anlayamayan, empati noktasında sorunu olan, tekrarlayan anlamsız hareket ve sözleri olan birine fazla tahammül edemez ve onu gruptan dışlarlar. Genellikle arkadaşları tarafından “garip, tuhaf, ilginç” olarak tanımlanırlar.
Yaşam boyu süren bu hastalık genetik geçişlidir. Nedenleri biyolojiktir, yani anne-baba tutum hataları bu hastalığa neden olmaz. Bu çocuklar ya otizm tanısı alırlar ya da “bir tuhaf, garip bir çocuk, tembel, zekaca geri, asosyal, utangaç, sorumsuz, akıl hastası “ gibi tanımlamalarla sosyal hayatın içinde yoğun baskı görürler. Yaş ilerledikçe özellikle ergenlik döneminde bu çocukların zorlukları artar. Asperger Sendromunun tedavisinde temel amaç çocuk ve ailenin yaşam kalitesini artırmak, çocuğun sosyal yaşamla barışık, mutlu bir yaşam sürmelerini sağlamaktır.
