Zihinsel gelişimi normal olan bir çocuğun dışkı ve idrar kontrol becerisini 4 ya da en geç 5 yaşına kadar kazanması gerekir. Tuvalet eğitimi, özellikle de çocuğa dışkı kontrol becerisini öğretmek oldukça sabır isteyen bir iştir.
Bazı çocuklar tuvalet eğitimi almamak için direnir, anneyi çok uğraştırırlar. Sabırsız, titiz ve kuralcı anneler bu durumla baş etmek adına hoş olmayan, kendilerinin de benimsemediği davranışlar sergilerler. Oysa tuvalet eğitiminin uzun sürmesi sürpriz değildir. Annelerin aceleci davranmaları çocuğun öğrenme direncini artırmaktan başka işe yaramaz. Çocuk, annenin bütün dikkatinin tuvalet eğitimi üzerine olduğunu öğrenirse, var olan durumu anneye karşı bir silah olarak kullanmaya başlar.
Her çocuk için tuvalet eğitimine başlama yaşı değişmekle birlikte, 2 yaş civarı eğitime başlamak için uygun bir zamandır. Bazı özel durumlar, başlama yaşının ötelenmesine neden olabilir. Örneğin konuşma gecikmesi, öğrenme sorunu ya da aşırı hareketliliği olan çocuklarda eğitime geç başlanabilir. Ayrıca herhangi bir psikiyatrik bozukluğu olan çocuklarda da, eğitim sürecinin hastalık tedavisini olumsuz etkileyeceği düşünülür ise tuvalet eğitimi ötelenebilir.
Tuvalet eğitiminde uygulanan yöntem, eğitim veren kişinin tutumu ve kişilik özellikleri, sürecin sağlıklı yönetilmesinde önemli belirleyicilerdir. Bazı anneler çocuklarına çok kısa sürede eğitim verdiklerinden dolayı övünürler. Oysa sürenin kısa olması, bu sürecin çocuk ruh sağlığı açısından sorunsuz geçtiği anlamına gelmez. Eğitime başlama yaşı iyi belirlenmelidir. Çocuğun kendiliğinden “çişim geldi” demesi en önemli hazır olma belirtisidir. Ya da sizin oturağa oturtma talebinizi çocuğun hemen kabul etmesi, iyi bir haberdir.
Öncelikle çocuğun idrar ve dışkısını, nereye yapacağını bilmesi gerekir. Artık bezi dışında bir yere yapması gerektiği, sakin bir şekilde ve sabırla çocuğa anlatılmalıdır. Çocuğun tuvaletini yapacağı oturak da iyi seçilmelidir. Alafranga tuvaletlerin üzerine konulan çocuk aparatları bu eğitime başlamak için uygun değildir. Çünkü çocuk bu aparatın üzerinde rahat oturamaz. Ayrıca çocuk çıkardığı dışkı ya da idrarı görmek ister. Klozet, işleyişi bakımından buna uygun değildir. Sifonun çekilmesi ile ortaya çıkan yüksek volümlü ses ve pisliğin içeri çekilmesi çocukta korku duygusu oluşturabilir.
Çocuk tuvalet eğitimi alırken rahat olduğu kadar ferah bir ortamda olmalıdır. Dar, loş ışıklı mekanlarda çocuğun kaygısı artar. Alışma döneminde oturak, ev içinde rahatça dolaştırılabilmelidir. Annelerin burada gösterdiği titiz yaklaşım, eğitimi sevimsiz bir hale getirir ve direnci artırır. Çocuk oturakta otururken, onunla oynamak, eline bir oyuncak vermek ya da bir şeker ile oturmasını teşvik etmek alışma sürecine çok katkı sağlayacaktır. Çocuk oturağa oturduğu halde idrar veya dışkısını tutabilir. Böyle bir durumda yaklaşık 10-15 dakika beklenir. İdrar veya dışkısını yapmasa dahi, oturmayı başarması eğitim için önemli bir adımdır. Yapmadı diye çocuğa kızmak, sürekli “hadi yap” diyerek baskı kurmak yerine, yapması konusunda cesaretlendirici sözler söylemek ve sonunda bir ödül önermek doğru yaklaşım olacaktır.
Bazen çocuklar dışkısını tutar ve yalnız bezine yapmak isterler. Böyle bir durumda çocuğun oturağa oturması ve dışkısını oraya yapması teşvik edilmelidir. Ancak çocuk yoğun direnç gösteriyorsa, bezine yapmasına da izin verilebilir. Çünkü bilinçli olarak dışkısını tutan bir çocuk, bir süre sonra kabız olacak ve dışkısı ancak belli müdahalelerle (lavman-fitil) dışarı çıkarılacaktır. Bu müdahalelerin verdiği acı, çocuğun dışkısını daha da tutmasına neden olup kısır bir döngü oluşmasına neden olur.
Tuvalet eğitimine başladıktan sonraki süreç, yani çocuğun tamamen temiz olması zaman alabilir. Eğitim bazen 6 ay-1 yıl kadar dahi sürebilir. Bu dönemde çocuğa verilen her türlü ceza, eğitimin tamamlanmasını geciktirir. Bu eğitimi tamamlamış çocuklarda dahi zaman zaman kazalara rastlanabilir. Özellikle 4-5 yaşına kadar bu tür kazaların olması doğaldır. Bazı psikolojik etkilere bağlı da kaçırmalar oluşabilir.
Dört yaşından sonra çocuğun dışkısını istemsiz ya da istekli olarak altına kaçırmasına “enkoprezis” diyoruz. Enkoprezis farklı psikolojik nedenleri olabilen bir hastalıktır ve tedavi edilmelidir. Çocuğun 5 yaşından sonra gündüz uyanık ya da gece uykuda iken idrarını kaçırmasına ise “enürezis” diyoruz. Haftada 2 den fazla idrar kaçırma bir hastalık olarak kabul edilir ve tedavi edilmelidir.
#enkoprezis
#tuvalet eğitimi
#çocuk eğitimi
9 yıl önce
Çocuklarda Tuvalet Eğitimi
X’e kısıtlama an meselesi
Musevî bir yasadan Kızıl Düve miti üretmek
Sosyal çürüme yazıları 2: Her türden bağımlılıklar cumhuriyeti
Bir bu eksikti...
IBAN veren esnafın katli vacip mi?
