KOKU İLE İLETİŞİM
Sissel Tolaas, bir koku tasarımcısı. 1961 doğumlu Tolaas, 2004 yılında koku ve iletişim araştırmaları üzerine The Re_Search Lab''ı kuruyor. Bu laboratuvar Uluslararası Aroma ve Koku Kuruluşu tarafından da destekleniyor. Tolaas Berlin''de kurduğu bu koku laboratuvarında kokuları hem bilimsel olarak hem de duyusal olarak incelemeyi sürdürüyor. Koku üzerine farklı projeler geliştiren sanatçı, çeşitli müzelerde, bienallerde ve hatta koku sektörünü bir araya getiren fuarlarda bu projelerini sergiliyor. Bu projeleriyle Tolaas, disiplinler arasındaki sınırlara meydan okurken bir yandan da entelektüel ve ticari girişimler arasındaki farkları bulanıklaştırıyor. Bizleri de koku üzerine düşünmeye, konuşmaya zorluyor.
KOKU DİLİ YARATMAK İSTİYORUM
2. İstanbul Tasarım Bienali için bir süredir araştırmalar yapan Tolaas, çalışma alanını biraz daha genişleterek İstanbul kokularını da projesine dahil ediyor. Birçok kez İstanbul'a gelip giden Tolaas, Ağustos ayında İstanbul sokaklarında bir sürü kokuyu topluyor. Toplama işlemi ise şu üç prosedürle işliyor: Koku coğrafyası ve haritalamayı barındıran ''analog analiz'', organik kokuları toplamak ve sentezlemek üzere parfüm sektöründe kullanılan ileri bir teknoloji vasıtasıyla molekül toplamayı içeren ''kimyasal analiz'' ve öznel koku deneyiminin ve algısının kaydedilmesini sağlayan ''gövde analizi''. Tolaas, ''Normalde kokular hakkında düşünmeyiz, onları göz ardı ederiz ama kokular hakkında konuşmayı sürdürdüğünüz zaman insanlar etrafını koklamaya başlıyorlar. Koku üzerine bir dil yaratmak istiyorum en büyük dileğim bu'' diyor.
Kapasite sınırlarınızı zorlayacak
Tolaas, NASALO adının verdiği koku sözlüğü ile kokuları görsel veya somut metaforlar üzerinden anlatma geleneğini kırmak istiyor. Tolaas, kokular üzerine DOCASA (kebap ve parfüm) ve CASCA (metal araba parçaları ile ter karışımı) gibi hayli somut koku tariflerinden, FREEIS (boş vakit) ve BMAI (albeni, büyüleyicilik, cazibe, çekicilik) gibi kavramsal ifadelere uzanan yepyeni bir kelime dağarcığı ortaya çıkarıyor. Tolaas''ın İstanbul gibi mekana özgü araştırması ise içinde bulunduğumuz şehrin ''duyumsal'' özelliklerini zihnimizde canlandırıyor. ''Burnum gözlerimden daha ileri seviyede ve hiçbir şey kötü kokmaz. Buna neden olan düşüncelerdir'' diyen Tolaas''ın yöntemi, kokunun geleceğini sorguluyor ve kokuların dili ile kapasite sınırlarımızı zorluyor. Tolaas''ın bu projesi hepimizin aklına Patrick Süskind''in Perfume isimli romanından uyarlanan Perfume: The Story of a Murderer filmini getiriyor.