Merkez Bankası, geçen hafta yaptığı bir açıklama ile bundan böyle yeni bir anketi kamuoyu ile paylaşacağı haberini verdi. Söz konusu anket üçer aylık dönemler itibariyle yapılan "Banka Kredileri Eğilim Anketi". Anket bir yıldır deneme mahiyetinde yapılmaktaydı. Bir yıllık verilerin oluşmuş olmasından hareketle bundan böyle anketin geçmişle karşılaştırılabilir bir niteliği olacağı için kamuoyunca yakından takip edilecektir.

Anket, Türk finans sektörünün kredi arzında % 80'ini ifade eden 17 banka üzerinden gerçekleştirilmiş. Toplam 21 sorunun yer aldığı ankette, ilk 7 soru kurumsal nitelikli kredileri konu edinirken, 13 soru da bireysel kredilere yoğunlaşıyor. Son soru da genel gidişat hakkında söz konusu bankaların yorumlarını almaya yönelik.

Sorular, kurumsal ve bireysel kredilerde son üç ayda oluşan talebi, kredi verme koşul ve kurallarını ve kredi standartlarını sorguluyor, bu alanlarda yaşanan faktörleri değerlendiriyor. Ardından söz konusu alanlarda farklı kredi tür ve vadelerine göre gelecek üç ayın tahminleri isteniyor. Soruların cevapları da bankaların söz konusu faaliyetlerdeki piyasa paylarına göre ağırlıklandırılmış.

Şüphesiz ki, verilen cevaplarla ardından gelen uygulama arasında farklılıklar olacaktır. Mesela, Merkez Bankası'nın yaptığı yoruma göre 2005 yılı ikinci çeyreği için bankaların tamamı kurumsal kredi standartlarında bir değişikliğe gitmeyeceklerini söylemişken, bu dönemde söz konusu standartlarda belli bir gevşemenin olduğu gözlemlenmiştir. Bankalar bu gevşemenin içinde bulunduğumuz dönemde sıkılaştırılacağını düşünüyor. Kurumsal kredilerde özellikle KOBİ'lere verilen kredilerde daha rahat koşullarda finansman imkânının oluşmaya devam edeceği de gözlemleniyor. Bu gevşemede en önemli etkenin de bankaların birbirleriyle rekabeti ve bankaların elindeki likidite imkânlarının artması olduğu anlaşılıyor.

Bankalar, yılın ikinci yarısında artan rekabet baskısıyla kurumsal kredilerden alınan faiz marjlarını da azaltma yoluna gitmişler, ancak bunu kısmen aracılık gelirleri ile dengelemeye çalışmışlar. Yine bu çerçevede vade koşullarının da gevşetildiğini görmekteyiz.

İşin ilginci, yine yılın ikinci yarısında, kurumsal kredilerde talebin beklenenin hayli üzerinde gerçekleştiği, özellikle artması beklenen KOBİ'lerin kredi talebinin beklenenin hayli üzerinde olduğu anlaşılıyor. Ancak artan kredi talebi içinde büyük şirketlerin de oldukça önemli bir yer tuttuğunun, talebin ağırlıklı olarak uzun vadeye yoğunlaşmak istediğinin, bununla birlikte kısa vadede de ciddi bir artışın olduğunun altını çizmeliyiz. Bankalar, kredi talebindeki bu artışın ardında özellikle artan sabit yatırımlarının ve işletme sermayesi gereksinimlerinin olduğu kanaatindeler.

Kredi talebindeki artışın sadece kurumsal ile sınırlı kalmadığını da görmekteyiz. Başta konut olmak üzere bireysel kredilere yönelik talebin de bu dönemde beklentilerin hayli üzerinde gerçekleştiği anlaşılıyor. Bankalar, kredi talebindeki artışın içinde bulunduğumuz üçüncü çeyrekte de devam edeceğine inanıyor. Bireysel kredilere yönelik talepteki artışın özellikle konut, taşıt ve dayanıklı tüketim mallarına ilişkin gelecek beklentilerine ve tüketici güvenine dayandığı görüşü hâkim.

Yine artan kredi talebine rağmen bireysel kredilerde faiz marjlarının gerilediği ve vadelerin uzadığı anlaşılmakta. Artan rekabetin, bireysel kredilerde daha riskli kredilerin de dikkate alınmasını ve kredilerin teminat yapılarındaki gevşemeyi de beraberinde getirmiş olduğu görülüyor.

Merkez Bankası'nın bu anketi, finans piyasalarını etkisi altına alan rüzgârı bir nebze somutlaştırarak ortaya koyması açısından kayda değer. Banka kredilerinin seyrini önceden görebilmek önemli, zira kredi talebi ve koşullarındaki gelişmeler ekonominin reel sektöründeki gelişmelere büyük ölçüde paralel bir süreç izler. Sözgelimi, bu yılın ilk çeyreğine ait bankacıların kredi talebine yönelik beklentileri, gerçekleşmelerin hayli üstünde kalmış. Nitekim ilk çeyrek büyüme de, hatırlanacağı gibi, beklentilerin altında kalmıştı.

Bakalım bu anket, gelecek dönemlerde nelere işaret edecek?

MELİKŞAH UTKU

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan