İhaleye katılımda yeterlik kuralları 4734 Sayılı Yasa'nın 10. maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmektedir. Maddede yer alan teknik ve mali yeterlik koşulları, idarelerin, yüklenicilerce hizmetin tam ve sağlıklı bir şekilde yerine getirilebilmesi için gerekli olduğunu düşündüğü asgari standartlardır. İsteklilerin ya da yüklenicilerin bu niteliklere sahip olması onların kamu yatırımını şartnamelerde öngörülen ve taahhüde bağlanan şekilde yerine getirme yeteneklerinin mevcut olduğu anlamına gelmektedir. Daha önce yasanın bu maddesinin uygulanmasına dair düzenlemelerin kurul tarafından çıkarılan yönetmeliklerle yapıldığını ancak, yönetmeliklerde özellikle yapım işlerine ilişkin iş deneyim belgelerini düzenleyecek mercilerde özel sektöre yapılan işlerle kamuya yapılan işlerde farklı uygulamalara yol açan düzenlemeler getirilmiş olduğunu, bazı durumlar ise hiç düzenleme yapılmadığı için tereddütlerin yaşandığını belirtmiştik.

Bu hususlardan birisi de özellikle yapım işlerinde iş deneyim belgelerinin düzenlenebilmesi için işi yapanla iş sahipleri arasında noter onaylı bir sözleşme düzenlenmiş olması zorunluluğudur. Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği'nin belge için başvuruları düzenleyen 52. maddesinde "İş deneyim belgesi talebinde bulunanlar, yaptıkları işi veya görevi tevsik amacıyla, dilekçelerine aşağıda sayılan belgeleri de ekleyerek belge vermeye yetkili kurum veya kuruluşa başvururlar.

b) Özel sektöre taahhütte bulunan yükleniciler için; noter onaylı inşaat sözleşmesi…" denilerek iş deneyim belgelerinin düzenlenebilmesi için belgeyi düzenleyecek yetkili mercie noter tastikli sözleşmenin sunulması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Yine iş deneyim belgelerinin verilmesini düzenleyen 54. maddede "İş deneyim belgesi, ilgilinin … talepleri halinde, iş sahibi idare veya ilgili belediye veya valilik tarafından aşağıdaki esaslar dahilinde verilir.

a) Yükleniciler:

2) Yurtiçinde veya yurt dışında özel sektöre taahhüt edilen işler için;

İş bitirme belgesi; gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine ait yapım işini noter tasdikli sözleşme ile taahhütte bulunarak bitirenlere … ilgili belediye veya valilik tarafından düzenlenir ve verilir." denilmiştir.

Her iki düzenlemeden de çıkan sonuç yapım işlerinde iş deneyim belgesi düzenlenebilmesi için noter onaylı bir sözleşmenin mutlaka gerekli olmasıdır. Bu zorunluluk bir yandan 52. madde mucibince belgeyi düzenlettirmek ve kullanmak isteyen yüklenicilere, diğer yandan 54. madde ile belgeyi düzenleyecek olan idare yetkilileri için getirilmiştir.

Ancak işi gerçekleştiren yüklenici aynı zamanda işin sahibi olduğu hallerde sorun yaşanmaktadır. Özellikle yapım sektöründe ve kamuoyunda yap-sat şeklinde ifade edilen faaliyetler nasıl iş deneyimi olarak belgelendirileceği yada inşaat firmalarının kendi işletme ve kullanımları için gerçekleştirdikleri hastane, okul, fabrika, iş merkezi yada benzeri nitelikteki yapım işlerini hangi yolla iş deneyimine tedavül edecekleri belirsizdir. Ortada hem fiilen hem de gerekli olan ruhsatlara bağlanmak suretiyle yasal olarak gerçekleştirilmiş bir yapım işi vardır. Ancak yapılan iş firmanın bizatihi kendisine ait olduğundan, yani işi yapanla yaptıran aynı kişi olduğundan işin herhangi bir şekilde sözleşmeye bağlanması mümkün olamamıştır. Her sözleşmede en az iki tarafın olması gerekir. Fakat bu gibi durumlarda sadece tek bir taraf olması sözleşme düzenlenmesini hem gereksiz, hem de hukuken ve fiilen imkansız hale getirmektedir. İş sahipleri kendi gerçekleştirdikleri ve belgelendirmek istedikleri herhangi bir iş için 52. madde gereğince yetkili belediye yada Bayındırlık müdürlüklerine işin noter onaylı sözleşmesini sunamamakta, yetkili idareler ise 54. maddenin amir hükmü sonucu noter onaylı sözleşme bulunmadığından yapılan iş için bunu tevsik edici bir iş deneyim belgesi düzenleyememektedir. Kaldı ki, bir çok durumda gerçekleştirilen işin gerek imar koşullarına gerekse imalat esnasında bilim, teknik ve fen kurallarına uygunluk konusunda aynı idarelerce denetim ve ruhsatlandırma işlemleri yürütülmektedir. İdareler kendileri tarafından inşaat ve iskan ruhsatına bağladıkları bir işin gerçekleştiğine dair iş deneyimini belgeye bağlayamamaktadır.

Bu gibi sözleşme bağıtlanması mümkün olmayan durumlarda yasanın 10. maddesinde geçen "sözleşme bedeli" ifadesinin şekli anlamda sözleşme olarak değerlendirilmeyip işin fiilen gerçekleşmesi, yasal olarak gerekli izinlere bağlanmış olması ve sözleşme bedeli olarak idarelerce daha önceden belirlenen "yapı yaklaşık maliyet" değerlerinin anlaşılmasının daha doğru olacağını düşünmekteyim. Bir hakkın kullanımının ancak sarih bir şekilde ve yasayla sınırlandırılabileceği yolundaki genel hukuk prensibini göz önüne alarak "Yasada açıkça ön görülmediği" gerekçesiyle bir kısım insanların ekonomik faaliyet hakkının ortadan kaldırılamayacağı kanaatindeyim.

BİLAL KARACA

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan