ABD, Küba'yı 'teröre destek veren ülkeler' listesinden çıkardığını açıkladı.
Başkan Barack Obama'nın geçtiğimiz aylarda, ABD Kongresi'ne , Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılması için yazdığı mektup olumlu sonuç verdi. ABD Dışişleri Bakanlığı, bugün Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarıldığını açıkladı. Küba, İspanya'da ETA'ya bağlı BASK ayrılıkçılarına ve Kolombiyalı Farc isyancılarına destek verdiği gerekçesiyle, 1982 yılında terörü destekleyen ülkeler listesine alınmıştı. Yeni gelişme ile birlikte, 50 yılı aşkın süredir ABD ambargosu altında yaşayan Küba ve ABD, karşılıklı olarak büyükelçilikler açabilecek.
ABD yönetiminin Küba'yı teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarması, yaklaşık yarım asır önce kesintiye uğrayan iki ülke arasındaki ilişkilerin yeniden normale döndürülmesi amacıyla başlatılan süreçte şu ana kadar atılmış en önemli adım oldu.
ABD'nin Havana yönetimine ilişkin bu adımının, ilişkilerin normalleşmesi sürecinde Küba'nın kilit taleplerinden biri olduğu gözönüne alındığında, halen müzakereleri devam eden, iki ülke başkentlerinde karşılıklı olarak büyükelçiliklerin yakın zamanda açılması sürecine de yeni ivme kazandırabileceği yorumları yapılıyor.
ABD ve Küba arasındaki ilişkiler, 1959'da Fidel Castro'nun Washington'ın destek verdiği Fulgencio Batista rejimini devirerek iktidara gelmesinin ardından bozulmaya başlamıştı. ABD'nin Küba'ya ticari ambargo uygulama kararı alması üzerine iki ülke ilişkileri, 1961'de kesilmişti. ABD, 1982 yılında da Küba'yı, İspanya'da ETA'ya bağlı Bask ayrılıkçılarına ve Kolombiya'daki ayrılıkçı örgüt FARC'a destek verdiği gerekçesiyle terörizme destek veren ülkeler listesine dahil etmişti.
İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 50 yılı aşkın süredir donmuş haldeyken, geçen yıl sonunda ABD Başkanı Barack Obama ve Küba Devlet Başkanı Raul Castro karşılıklı birer açıklama yaparak Washington-Havana hattındaki ilişkilerin yeniden tesis edilmesi kararı aldıklarını duyurdu.
Bu tarihi kararın ardından iki ülke heyetleri, karşılıklı başkentlerde ekonomik ve diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesine yönelik görüşmelere başlarken, görüşmelerin dördüncü turu geçen hafta Washington'da düzenlendi.
ABD tarafı, ilişkilerin normalleşmesi sürecinde ilk adımı yeni yılın ilk aylarında atarak bazı seyahat ve mali alanlardaki yaptırımları gevşetse de, taraflar arasında bu sürecin ilerlemesinin önündeki en büyük zorluklardan birinin, Küba'nın “terörü destekleyen ülkeler" listesine tutulmaya devam etmesi olduğu yorumları yapılıyordu.
Başkan Obama, ilişkilerin düzeltilmesine yönelik yıl sonundaki açıklaması sonrasında Dışişleri Bakanı John Kerry'ye, Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinde olmasına ilişkin derhal bir gözden geçirme çalışması başlatması ve Küba'nın uluslararası terörizme desteği konusunda 6 ay içerisinde kendisine bir rapor sunması talimatı verirken, Kerry de 8 Nisan 2015'te bu gözden geçirme çalışmasını tamamlayarak, Obama'ya Küba'nın listeden çıkarılmasını tavsiye ettiğini belirtti.
Kerry, o gün yaptığı açıklamada 1982 yılından bu yana koşulların değiştiğini belirterek, "Yarı küremiz ve dünya, 33 yıl öncesine göre bugün çok farklı. Küba hükümetinden aldığımız teyit edici güvenceler ve yasal standartlar dahil olmak üzere, ortadaki gerçeklere uygun olarak vardığımız karar, Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmasının zamanı geldiği şeklinde" ifadelerini kullandı.
Bu gelişmelerin yaşandığı günlerde Obama, Panama'da düzenlenen Amerika Devletleri Zirvesi'nde Küba lideri Raul Castro ile zirve kapsamında, iki ülke devlet başkanları arasında 50 yılı aşkın süredir bir ilk niteliği taşıyan tarihi bir görüşme yaptı. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest'ın, Başkan Obama'nın görev süresi sona ermeden Küba'yı ziyaret etmek istediği şeklindeki açıklaması da yönetimin ABD ile Küba arasındaki köprüleri yeniden kurma arzusunun bir diğer göstergesiydi.
Süreçteki en önemli aşamalardan biri de Obama'nın 14 Nisan'da, Küba'nın son 6 ay içerisinde uluslararası terörizme herhangi bir destek sağlamadığı ve gelecekte de uluslararası terör eylemlerini desteklemeyeceği yönünde güvenceler verdiğinin tasdiki de dahil olmak üzere, yönetimin Küba'yı teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarma kararı hakkında yasa gereğince Kongre'ye bildirimde bulunduğunu açıklamasıydı.
Amerikan kanunları gereği, ABD başkanının bir ülkenin listeden çıkarılması önerisinin yürürlüğe girebilmesi için 45 gün önceden Kongre'ye ilgili gerekçeli rapor ve tasdik yazısının sunulması ve bu süre içerisinde de Kongre'den kararı engellemeye dönük bir hamlenin gelmemesi gerekiyor. Sürenin bugün dolması ve Kongre'den de bu sürede bir ses çıkmamasıyla, ABD Dışişleri Bakanlığı bugün, "Dışişleri Bakanı (Kerry), bugünden (29 Mayıs 2015) itibaren geçerli olmak üzere Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılması yönünde nihai kararını verdi" şeklindeki tarihi açıklamasını yaptı.
ABD, teröre destek veren ülkeler listesine aldığı ülkelere dört ana kategoride yaptırım uyguluyor. Bunlar; bu ülkelerin ABD'nin yardımlardan mahrum kalması, bu ülkelere savunmaya yönelik ihracat ve satış yasağı getirilmesi, çift kullanımlı teçhizatların ihracatı üzerinde belirli kontrollerin uygulanması ve muhtelif finansal ve diğer türden kısıtlamalar.
Küba'nın listeden çıkarılmasından sonra listede şu anda İran, Sudan ve Suriye kaldı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Küba'yı teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarmalarının, bu ülkeye uyguladıkları ambargonun kalktığı anlamına gelmediğini bildirdi.
Bakanlık sözcülerinden Jeff Rathke, günlük basın brifinginde bir soru üzerine, ABD'nin Küba'yı terör listesinden çıkarmasının önemli bir adım olduğunu, ancak yasal açıdan bakıldığında ambargonun ayrı bir nitelik taşıdığını belirterek, "Dolayısıyla açıkça ortaya koymak gerekirse teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmış olmak ambargoyu kaldırmaz" dedi.
Rathke, Küba'ya yıllardır uygulanan diğer kısıtlamalar ve yaptırımların bulunduğuna işaret ederek, bunların bazılarının teröre destek veren ülkeler listesiyle alakası olmadığını kaydetti.
Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest da Küba'nın listeden çıkarılmasının, ABD ile Küba arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi sürecindeki konulardan sadece biri olduğuna işaret ederek, "Daha çözülmesi gereken meseleler var" ifadesini kullandı.
Earnest, iki ülke heyetlerinin geçen hafta Washington'da yaptığı 4'üncü tur görüşmelerde önemli ilerleme sağlandığını kaydederken, herhangi bir spesifik duyuruya dair bir takvim veremeyeceğini ancak iki ülkede karşılıklı büyükelçiliklerin açılmasının süreçte bundan sonraki kilometre taşları arasında bulunduğunu dile getirdi.
ABD'nin Küba'yı terör listesinden çıkarma kararı Kongre ve parti çevrelerinde yankı bulurken, özellikle Cumhuriyetçiler karara sert tepki gösterdi.
Temsilciler Meclisi Başkanı Cumhuriyetçi John Boehner, Obama yönetiminin, "Castro rejimine karşılığında hiçbir şey almadan önemli bir siyasi kazanım verdiğini" savundu. Konuyla ilgili yazılı açıklama yapan Boehner, "Komünist diktatörlük, içerideki baskı ortamı ve insan hakları ihlallerinin üzerine gideceği yönünde hiçbir güvence sunmadı" ifadesini kullandı.
ABD'de 2016 başkanlık seçimleri için Cumhuriyetçi Parti'den aday adayı olması beklenen eski Florida Valisi Jeb Bush da Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmasını "hata" olarak niteleyerek, bu adımın, "Obama'nın, ABD'nin hasımlarıyla yüzleşmek yerine onlara teslim olmaya daha fazla ilgi duyduğunun bir diğer kanıtı olduğunu" öne sürdü.
Temsilciler Meclisi'nde Demokrat Azınlık Lideri Nancy Pelosi ise yönetimin kararını "Amerikalı işletmeler ve girişimciler için yeni fırsatlar yaratma ve aile bağlarını güçlendirmede ileriye dönük kritik bir adım" sözleriyle överek, Dışişleri Bakanlığının, "modası geçmiş ve çağdışı bir stratejinin yükünü ortadan kaldırdığı" görüşünü dile getirdi.
