Kuzey Afrika kaynaklı toz taşınımı nedeniyle birçok şehirde görüş mesafesi düştü, hava kalitesi azaldı. Özellikle İç Ege, Akdeniz, İç Anadolu, Batı ve Orta Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun batısında toz taşınımı etkisini sürdürüyor. Uzmanlar, özellikle akciğer ve astım rahatsızlıkları olan hassas grupların bu konuda dikkatli olması istendi. Toz taşınımı nedir, zararları neler?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı verilerine göre, toz bulutunun görüldüğü yerlerde atmosferin hava kalitesini etkileyen partikül madde oranları arttı.
Dünya Sağlık Örgütünün metreküp başına 50 mikrogram olarak belirlediği partikül madde sınır değeri, İstanbul Üsküdar, Malatya, Edirne Keşan ve Çanakkale Çan'da 100-150 mikrogram olan "hassas" değerlere ulaştı. Toz taşınımından etkilenen kentler arasındaki İzmir'de de görüş mesafesi düştü. Bazı vatandaşların maske taktığı görüldü.
Uzmanlar, özellikle akciğer ve astım rahatsızlıkları olan hassas grupların bu konuda dikkatli olması istendi. Peki Toz taşınımı nedir, zararları neler?
TOZ TAŞINIMI NEDİR?
Toz taşınımı, yalnızca yerden alınan tozun rüzgarın etkisiyle atmosfere taşınması değil, aynı zamanda çöl tozlarının taşıdığı önemli bir ekosistem faktörüdür. Mineral toz partikülleri, özellikle çöllerden kalkanlar, atmosferin üst tabakalarına ulaşırken uzun mesafeler kat edebilirler. Bu toz parçacıklarının bazıları, kaynak alanlarına yakın bölgelerde çökerken, diğerleri binlerce kilometre yol alarak farklı coğrafyalara kadar ulaşabilirler.
Dünya üzerindeki en önemli toz kaynakları arasında Sahra Çölü ( Afrika ), Arabistan Yarımadası, Gobi ve Taklamakan Çölleri (Asya), Güney Amerika ve Avustralya'daki çöller bulunmaktadır. Bu tozların taşınımı, hem yerel hava kalitesini etkiler hem de uzak bölgelerin ekolojisini etkileyebilir.
TOZ TAŞINIMI ZARARLARI NELER?
Prof. Dr. Doğan Yaşar, meteorolojik verilere göre, hafta sonu Sahra Çölü'nden Türkiye'ye toz taşınımı beklendiğini söyledi. Maske uyarısı yapan Prof. Dr. Yaşar, hafta sonu beklenen yağmurla araçların üzerinin de çamur olabileceğini belirtti. Yaşar ayrıca, 'Biz o tozu gözle görmüyoruz, soluyoruz.
O tozun içindeki minicik partiküllerle magnezyumdan kalsiyuma kadar birçok elementin fazlalığı, sağlık sorunlarına yol açabiliyor.' ifadelerini kullandı. Solunum yolu ve kalp rahatsızlığı bulunanlar ile yaşlı ve çocuklar, toz taşınımından en fazla etkilenen kesimdir.
Afrika’da yapılan çalışmalar, çocuklarda görülen menenjit vakaları ile toz fırtınaları arasında önemi bir bağ olduğunu göstermiştir. Toz fırtınaları, hava ve deniz ulaşımını da olumsuz yönde etkilemektedir. Toz kaynak alanlarına yakın bölgelerde, fırtınaların yaşandığı dönemlerde havaalanları kapatılmakta, karayolu ulaşımında ise büyük sorunlar yaşanmaktadır.
Türkiye, Orta Doğu ve Afrika kaynaklı çöl tozlarından etkilenmektedir. Ülkemize olan toz taşınımı, Basra alçak basınç merkezinin daha etkili olduğu İlkbahar, sonbahar ve yaz aylarında daha yoğun gerçekleşmektedir.
