Beslenme bozukluklarının; hamilelik, doğum ve yaşlılığa kadar olan yaşam süresince, tüm dünya insanlarını ilgilendiren sorunlardan olduğunu dile getiren Gölgeleyen, “Batılı ülkelerde kentlerde yaşayan alkoliklerde rastlanan beslenme sorunlarının yanı sıra, Güneydoğu Asya ve Afrika ülkelerinde olduğu gibi kıtlık, aşırı yoksulluk ya da mideyi ilgilendiren büyük operasyonlar, anoreksi gibi psikiyatrik kökenli yeme bozuklukları ve bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak da beslenme problemleri ile karşılaşılmaktadır” dedi.
Acıbadem Eskişehir Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Derya Gölgeleyen, “Beslenme bozuklukları sinir sistemini genellikle yaygın ve simetrik olarak etkilerler. Bundan sorumlu tutulan hastalıkların çoğu vitaminlerin yetersizlikleri ile ilişkili olduğu gibi, vitaminlerin tedavide aşırı miktarda kullanımları da tehlikelidir. Bilinçsizce ve aşırı tüketilen vitaminler vücuda zarar verebilir” diye belirtti.
Dr. Gölgeleyen, vitaminlerin eksik ya da fazla alınması durumunda verecekleri zararları şöyle anlattı:
“Özellikle A, D, B6 vitaminlerin aşırı tüketimi ile ilgili klinik tablolar net olarak tanımlanmıştır. A vitamini aşırılığı; karotenden zengin hayvansal gıdaların tüketimi veya A vitamininin cilt hastalıklarının tedavisinde kullanımında ortaya çıkabilir. Böylesi bir durum Psödotümör Serebri Senromu adı verilen ve baş ağrısı, bulantı, göz sinirlerinde şişme ve görme kaybıyla sonuçlanabilen kafa içi basınç artışına neden olmaktadır. Premenstruel Sendrom adı verilen adet öncesi görülen yakınmaların tedavisi amacıyla, B6 vitamininin uygunsuz miktarda kullanımı ise; kol ve bacak uç kısımlarında duyu kaybı, dengesizlik ve reflekslerde azalma ile kendini gösteren duyusal nöropatiye yol açmaktadır. Magnezyumun aşırı miktarda kullanılması da merkezi sinir sistemini baskılayarak, konfüzyon, uyku hali, yaygın kas güçsüzlüğü ve solunum yetmezliğine yol açabilir. Ekstremite reflekslerinde kayıp, magnezyum yüksekliğinin erken bulgularındandır."
D vitamini eksikliğinin kas ve iskelet sistemini etkilediği bilindiğini aktaran Nöroloji Uzman Dr. Gölgeleyen, bunun beslenme yetersizliği sonucu olabileceği gibi, fenitoin ve karbamazepin gibi epilepsi ilaçlarının uzun süreli kullanımı sonucu da ortaya çıkabileceğini söyledi. E vitamininin bir antioksidan olmakla birlikte, eksikliğinin ekstremitelerde koordinasyon bozukluğu, denge kaybı, konuşma bozukluğu, bacaklarda kuvvetsizlik ve reflekslerde azalma gibi şikâyetlere yol açtığını belirten Dr. Gölgeleyen elektrofizyolojik incelemelerde (EMG), E vitamini tedavisi sonrası düzelme gösteren birtakım değişikliklere rastlanıldığını ifade etti.
Nöroloji Uzmanı Dr. Derya Gölgeleyen, B12 vitamin yetersizliğinde karşılaşılabilecek durumları ise şöyle özetledi:
“Çok iyi bilinen ve B12 vitaminin yetersizliği ile karakterize pernisyöz anemi adı verilen tabloya, barsak paraziti, çölyak hastalığı, kronik gastrit, aşırı vejeteryan diyet, mide kanseri ve geçirilmiş mide operasyonlarından sonra rastlanılmaktadır. Klinik olarak ekstremitelerde karıncalanma, uyuşma, dengesizlik hissi, unutkanlık, depresyon daha ileri aşamalarda görme alanı defektleri, bacaklarda kuvvet kaybı ve idrar kusurları ortaya çıkmaktadır. Nörolojik bulgular ile giden B12 vitamin yetmezliği olan hastalarda tedavi enjeksiyon formlar ile derhal yapılmalıdır."
Dr. Gölgeleyen, B1 vitamini eksikliğinde yaşananları da şöyle aktardı: “Zengin nörolojik bulgular ile seyreden ve eksikliği en iyi tanımlanmış vitaminlerden biri de B1 vitamini (tiamin) dir. Gelişmiş ülkelerde alkol diyetteki gıdanın yerini alarak tiamin eksikliğine neden olmaktadır. Tiamin yetersizliği aynı zamanda diyaliz uygulanan hastalarda, gebeliğin aşırı bulantı kusmalarında, kemoterapi ajanlarını kullanan kişilerde ve obezite için yapılan mide operasyonlarından sonra da izlenmektedir. Tiamin yetmezliği, göz sinirlerinin tutulumu ve denge bozukluğundan bilinç durumu değişikliklerine kadar geniş bir yelpazede bulgu vermektedir. Kronik evrede yeni bilgilerin hafızada tutulmasında defekt ve hafıza problemleri eklenir. Çeşitli böbrek hastalıklarında ya da ilaç kullanımına ikincil olarak gelişen kan mineral düzeylerindeki anormallikler, bulantı, kusma, baş dönmesi, bilinç bulanıklığı ve nöbet gelişimine yol açabilir. Bu şikâyetler ile acil servise başvuran hastalarda mutlaka kan mineral düzeylerine bakılmalı ve ilaç kullanımı sorgulanmalıdır. Nörolojik problemleri olan hastalarda basit bir kan tetkiki ile bu vitamin ve mineral düzeylerinde ki anormallikler tespit edilerek, gereksiz ve yüksek maliyetli tetkiklerin yapılması engellenebilir.”
