Yirminci yüzyılın son çeyreği dünyanın daha eşitlikçi, adil ve özgür olabileceğinin yüksek sesle dile getirildiği bir dönemdi. Bu umutları dile getiren fikirler, önceki dönemlerden farklı bir şekilde, üzerinde anlaşılmış temsil ve iktidar çerçevesinin dışına çıkılarak biçimlendiriliyordu. Yine bu dönemde Immanuel Wallerstein modern sosyal değişimlerin bir dünya-sistemi bağlamında tarihsel bir perspektif ile anlaşılabileceğini ileri sürerek ulus-devleti analiz birimi olmaktan çıkardı ve akademi çevrelerinde de büyük ses getiren dünya-sistemleri analizini geliştirdi. Wallerstein, “insan doğar, büyür, ölür” metaforundan hareketle sonsuz sermaye birikimine dayalı tarihsel ve toplumsal bir sistem olan kapitalizmin bir uygarlık olarak 16. Yüzyılda Batı Avrupa’da doğduğunu, ileri doğru bir yapı biçiminde yayılarak geliştiğini ve bütün dünyayı tedricen tahakkümü/hegemonyası altına aldığı ABD evresinde de kendi iç çelişkilerinden dolayı sonlanacağına inanıyordu. Mamafih, 90’ların başında Sovyet Bloğunun dağılması, umutların yerini belirsizliğe ve şüpheciliğe bıraktığı gibi güncel dünyayı kendi öznel kategorileriyle muhakeme eden Wallerstein’ın kapitalizme karşı bir hareket oluşturma gayreti de sekteye uğradı. Yaşanılan hayal kırıklığı ve getirilen eleştiriler Wallerstein’ı savunmaya itse de, kapitalizmin bir dünya-sistemi olarak sonunun yaklaştığını her fırsatta belirtmiş, bunu da kapitalist dünya-ekonomisinin merkez güçleri olan ABD, AB ve Japonya arasındaki rekabet/çatışma süreçlerine dayandırmıştı.
Soğuk Savaşın bitmesiyle Samuel P. Huntington ise 21. yüzyıl dünyasının küresel politikalarını ideolojinin ve ekonominin değil, medeniyetler arasındaki mücadelenin belirleyeceğini ileri sürmüştü. Bu teze göre çağdaş uluslararası sistemin kurulmasından bu yana prensler, milli devletler ve ideolojiler arasındaki kavgalar Batı medeniyetinin kendi içindeki mücadeleleriydi. Yeni dünyada ise milletlerarası siyaset, ilk defa Batı dışına çıkarak medeniyetler arasındaki mücadele halini alıyordu. Artık Avrupa sömürgeciliği bitmiş, ABD hegemonyası ise zayıflamaktadır. Bunun yanı sıra diğer medeniyetler de yerli dilleri, inançları, kurumları ve kadim adetleri ile kendilerini yeniden ortaya koyarken Batı kültürünü de aşındırmaktadırlar. Huntington’a göre insan hakları, kişisel özgürlükler, demokrasi, serbest piyasa gibi yegâne kaynağı Batı olan ve diğerleri tarafından da aşındırılan bu değerlerin korunarak geleceğe taşınması için Batı’nın kendi içinde birliği sağlaması mühim bir meseledir. Batı’nın kendini sürekli olarak bir şeyin karşıtı olarak tanımladığını hatırlarsak, “medeniyetler çatışması” teziyle medeniyetlerin Batılı ve Batılı olmayanlar olarak konumlandırılmasının bir anlamda da Batı’nın Soğuk Savaş sonrası politikalarına meşru zemin hazırlama kaygısı olduğunu görürüz
Kant’ın zamanında sermaye sabit ve yerleşik olarak görülüyordu. Dolayısıyla “dünya yurttaşlığı” vurgusu ya da Fichte’de dile geldiği şekliyle bütün yeryüzünü vatan olarak bütün insanları da milleti olarak görmenin olumsuz bir tarafı yoktu ve dönemin milliyetçiliklerine bir denge siyaseti de güdüyordu. Dahası bu vurgu, Yahudi-Hıristiyan geleneğinde olumlu bir ahlaki değeri olan yersizlik ile de örtüşüyordu. Günümüzde ise Kant’a dönüş, neoliberal politikalar eşliğinde yeni kozmopolit burjuvaziye ve muazzam sermaye dolaşımı ile de kitlesel köklü yerinden edilmelere meşru bir zemin sunmaktadır. Bu olumsuzluklar karşısında kitlelerin de gündelik hayata dair derinden hissedilen güvensizlik ve endişeleri “zamanın ruhu”na uyumlu hale getirilerek sisteme kanalize ediliyordu. Bir başka deyişle, zamanın ruhunu belirleyen egemen medeniyetin kavramlarıydı ve küresel medeniyet de, ulusunu “dünya yurttaşlığı” kavramı üzerinden tahayyül ederek farklılıklara saygı adı altında farksızlaştırma politikalarını da hayata geçirebiliyordu. Yıldırım’ın deyişiyle artık küresel medeniyet bir Avrupalı ile Sudanlıyı eşitleyebiliyordu.
İşte bu farksızlık hali üzerine yoğunlaşan Yıldırım, -geliştirdiği yeni ve bütünlüklü bakış açısıyla- içine girmeye zorlandığımız yer hakkında yeterince donanımlı bir şekilde kaleme aldığı “Zamanın Ruhuna Karşı”da bir irade beyanında bulunarak, küresel medeniyetin Müslümanların biricikliğine en büyük tehdidi oluşturduğunu gözler önüne seriyor. Kendilerine iktisadi manada bir çıkış yolu bulamayan günümüz insanının “maaşlı burjuva olma” halinin yerine Yıldırım, küresel medeniyetin saldırılarına karşı imanda, amelde, ahlakta cedele girmeden, hesap kitap yapmadan İslam’a, Allah’a tam bir teslimiyet sahibi olmayı öneriyor; çünkü küresel medeniyet ancak bu yolla küfre yer tanınmayarak geriletilebilir.
