|

Başörtülü her kadın kod 333'le karşılaştı

Fotoğraf sanatçısı Gülnur Güner, teması başörtüsü yasağı olan "Kod 333, Bir Yasağa Baştan Bakmak" sergisiyle hafızalarımızı tazeliyor. Başörtülü öğrencilerin sınav kağıtlarının kenarına düşülen 333 koduyla fişlenmesinden yola çıkan Güner, "Bu ülkede başörtülü olup da sosyal hayata katılmak isteyen her kadın bir şekilde bu problemle karşılaştı" diyor.

Büşra Sönmezışık
00:00 - 25/12/2011 Pazar
Güncelleme: 22:19 - 24/12/2011 Cumartesi
Yeni Şafak
Başörtülü her kadın kod 333'le karşılaştı
Başörtülü her kadın kod 333'le karşılaştı

2007 yılında başlayan başörtü yasağı üniversite öğrencilerini ve kamusal alanda aktif olarak çalışan başörtülü kadınları bir anda toplum dışına itti. Birçok başörtülü kadın okuyabilmek ve başörtüsü yasağına direnmek için ya başörtülerinden vazgeçtiler ya da kendilerine çeşitli çözümler bularak yasağa direndiler. Bu zorunlu çözümlerden biri peruk takmak oldu. Mücadele sırasında küçümsenmeyi ve dışlanmayı göze alarak başörtülerinin üzerine taktıkları perukla tepkilerini gösterdiler. Gülnur Güner, bu sorunu yaşayanların ağızlarından dinleyerek önemli bir projeye imza attı. Güner, 1997 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Sosyoloji bölümünden mezun olmasının ardından, 2001'den bu yana fotoğrafla uğraşıyor. Ağırlıklı olarak belgesel fotoğrafları çeken Güner, bu projeye 2009 yılında başlamış ve üzerinde üç yıl uğraşmış. Kadınların fotoğraflarını çekmiş onların dertlerini dinlemiş. Fotoğrafları kültürel, dinsel, siyasal ayrımcı politikaların yaşamlar üzerindeki yıkıcı gücünü başörtülü kadın hikâyeleri aracılığı ile örnekliyor.

YASAĞA ROBOT RESİM

Sergi adını, 2007 yılında Açık Öğretim İlahiyat Fakültesi'ne kayıtlı bir öğrencinin sınav sonuç kâğıdına, sınavlara başörtüsünün üstüne peruk takarak girdiği için "Kılık Kıyafet Yasası"nı ihlal ettiği gerekçesiyle 333 işareti konulup, kendisine herhangi bir açıklama yapılmadan sınavının iptal edilmesinden alıyor. Halen belli yerlerde uygulanan başörtüsü yasağı, kadınların toplumsal hayatta donanımsız ve zayıf kalmalarına, ağır sosyal ve psikolojik sorunlar yaşamalarına neden oluyor. Gülnur Güner, fotoğrafladığı kadınların yüzlerini bir robot resimle kapatmış. Robot resim polislerin suçlu eşkâlini belirlemek için kullandıkları bir yöntem. Sanatçı bu yöntemle yasağın doğurduğu suç-suçluluk, saklanmak-yasaklanmak gibi olguların sorgulanmasını amaçlıyor.

BEN DE YASAĞA MARUZ KALDIM

Gülnur Güner, kendisi de yasağa maruz kalanlardan biri. "Bu sıkıntıları bende yaşadım. Belki öğrenciyken yaşamadım fakat çalışma hayatında, özellikle fotoğraf tecrübemde yaşadım" diyen Güner, bu ülkede başörtülü olup sosyal hayata katılmak isteyen her kadının bir şekilde bu problemle karşılaştığını söylüyor ve peruk takma fikrinin kendisine ilginç geldiğini de belirtiyor. Sanatçının fotoğraflarını tez çalışması gibi bulanlar olmuş. Sosyal konuları çalışmayı sevdiğini söyleyen Güner, bu konuyu anlatmanın zor olduğunu itiraf ediyor. "Bu konuyu anlatmak zordu. Çünkü hem çetrefilli bir meseleydi hem de bu yasağı şiddetiyle yaşayan kişilerin anlatmakta zorlandıkları bir sorundu. Politik anlamda da çok yıpratılmış bir konuydu aynı zamanda."


Sergide ağlayan insan görmeyi beklemiyordum

Gülnur Güner, sergiye olan ilgiyi ve tepkiyi şöyle ifade ediyor; "Önemli bir konuyu çalıştığımın farkındaydım ve bunun dillendirilmesinin zor olduğunun da farkındaydım fakat sergide ağlayan insanlar görmeyi beklemiyordum. O beni çok şaşırttı." Fotoğraf sergisine gelen bazı kimseler serginin bıraktığı tesirle dertlerini anlatıyorlarmış. Güner, serginin böylelikle bir çeşit rehabilitasyon işlevi gördüğünü söylüyor. Güner; "Başörtü sorununun bugün çözülmüş olduğu söyleniyor fakat ben öyle görmüyorum. Yasak bir gün tamamen ortadan kalksa dahi bu kişilerin yaşadıkları bir şey var. Onun izi hiçbir zaman silinmeyecek. İnsanlar bugün bile korkup endişeleniyorlar. Hatta her iki taraftan da suçlanıyorlar. Bunun da sorgulanmasını istiyordum." Yaptığım gerçekleri değiştiremez belki ama en azından önyargıları değiştirir. Benim bu konudaki ümidim bu." diyor. Sanatçının 34 kişiyle yaptığı görüşmelerin ses kayıtları kod333.com sitesinde yayınlanacak. Sergi 28 Aralık'a kadar Taksim Sanat Galerisi'nde.



12 yıl önce