Nevruz, özellikle Ortadoğu coğrafyasında önemli bir yere sahip olan bayramlardan biri. Kürtler, Farslar ve birçok doğu halkı bu bayramda bir araya geliyor. Baharın gelişini, yeniden doğuş, yeni bir gün, doğanın canlanışını karşılayan Nevruz'un geçmişi Demirci Kawa destanına dayanıyor. Bu destana göre Demirci Kawa, zalim Dehak'ın zulmünden kurtulur ve büyük bir ateş yakılır. Bu ateş bugün de sembolik olarak yakılıyor, birlik, beraberlik ve barış mesajları bu yakılan ateşin etrafından tüm dünyaya yayılıyor. Baharın tüm tazeliği, doğanın tüm canlılığı içimize doğarken Nevruz bir kez daha birbirimize bakmayı ve kardeş olduğumuzu hatırlatıyor. Nevruz'un Kürtler ve doğu halkları için tarihsel ve kültürel önemini Kürt müzisyenlerle değerlendirdik. Onlara göre Nevruz özgürlük, birlik ve beraberliğin adı ve baharı karşılayan en güzel bayram ve gerçek bir karnaval.
“Malum, Newroz, Kürtler, Farslar ve diğer bazı doğu halkları arasında kutlanan eski bir bayram. Şair Ehmedê Xanî'nin 17. yüzyılda yazdığı Mem û Zîn gibi bazı eski kaynaklarda Kürtlerin bu bayramı şenliklerle kutladığı anlatılır. Newroz, Kürtler için bağımsızlık, özgürlük, diriliş, mutluluk bayramı. Önemli bir sembol. Türkiye'de uzun süre Kürtlerin varlığı inkar edildiğinden Newroz da yasaklanmıştı. Newroz kutlamak isteyenlere işkenceler yapıldı, tutuklandılar, cezaevlerine yollandılar. Ne yazık ki eski Newrozlar deyince bu üzücü uygulamalar aklıma geliyor. Birçok tanıdığım bu kötü günlerden kalan anılarını anlatır. Bugün o uygulamaların olmayışı elbette sevindirici. Newroz, artık adına uygun bir biçimde şenlik biçiminde kutlanabiliyor. Bu da sevindirici. Ama Kürtlerin Türkiye'de hâlâ kendi dillerinde eğitim göremediğini biliyoruz. Burnumuzun dibinde, Güney Kürdistan'da Kürtler anaokulundan üniversiteye kadar Kürtçe eğitim görürken bizde böyle olmayışı insanı üzüyor. Şahsen bu yılki Newroz'un bu tür haksızlıkların da giderilmesine vesile olmasını, özgürlük ve gerçek barışın gelmesini diliyorum.”
“Nevruz'un tarihsel kökenine inildiğinde günümüzden yaklaşık 4 bin 350 yıl gerilere dayanan bir geçmişinin olduğu görülmektedir, farklı bölgelerde ve farklı kültürlerde baharın gelişi değişik ritüellerle kutlanılmaktadır. Güneydoğu hatta Mezopotamya için önemi diğerlerinden farklılık gösterir. Yakın tarihlerdeki kutlamaları ele alırsak Doğu için Nevruz kutlamalarının çok fazla değiştiğini düşünmüyorum. Türkiye'nin politik ve demokratik durumu ile paralel bir şekilde bir nebze daha rahat kutlandığını, anlaşıldığını ve kabullenildiğini görebiliriz belki. Her Nevruz'da tabiatın insanlığa tekrar bir şans daha verdiğini, bizlerin yüreklerine de iyi niyet ve sevgi tohumları ektiğini ve sadece bu tohumları bizim besleyip büyütmemiz gerektiğini düşünüyorum. Nasıl bir tohumu toprağa düşürebiliyorsa insanların yüreğine de sevgiyi, umudu ve barışı düşürmesini, bileğine güç, aklına ışık vermesini ve nevruz ateşinin içimizde hiç sönmemesini temenni ediyorum.”
"Newroz söz konusu olunca söylenecekler hemen hemen çok yakındır birbirine. Bütün halklar için baharın gelişini yeniden doğuşu simgeler ama Kürtler için biraz daha farklıdır. Özgürlük sembolüdür onlar için. Kürtler Newrozu her yıl özgürlüğe biraz daha yaklaşan bir adım olarak kutladılar. Var oluşun, yeni dirilişlerin, sevinçlerin, umutların yeşerdiğini dile getirirler. Kürtler de başlarda Kürt olmak bile sorunken Newrozu kutlamak zaten çok sorundu. Ben ilk Newrozları hatırlıyorum da tetikçilerin önünde emniyet adı altında korunaklı alanlarda göz altıların olduğu silahların patladığı Newrozları da Kürt halkı gördü. E tabii süreç değişti. Kürtler Newrozların Newroz gibi kutlanması için savaş verdiler. Aslında bir festival, bir karnaval şeklinde artık Newroz. Her halktan her kesimden her ırktan insan geliyor artık Newroz'a. Kürtlerin yüz kişi bir araya gelme hasreti varken şimdi milyonlar bir araya geliyor. Geçmişe baktığımızda çok iyi bir yere geldik. Keşke Newrozlarda artık resmi tatil olabilse. Newrozlar aslında bir kültürü de yeşertti. Bu topraklarda farklı kültürlerin de yeşerebileceğini gösterdi. Kürtler için de Türkiye halkı için de bir umut yeşertti.”
“Newroz, Ortadoğu halkları için Kafkaslara kadar hatta belki Çin'e kadar uzanan Afrika sınırlarına kadar giden baharın ilk tohumları olarak adlandırılan bir bayram genel anlamıyla fakat Kürtler açısından baktığımız zaman Newroz'u Demirci Kawa destanıyla ele alıyoruz. Kürtler tarihsel süreç içinde aslında var olan sistemlere karşı hep bir varlık, dil, kültür mücadelesini sürdürmüştür. Dolayısıyla bugün de baktığımız zaman hala bu mücadelenin sürdüğünü görüyoruz. Kürtler açısından bir başkaldırı bayramı. Kürtlerin içerisinde yaşadığı koşullar nedeniyle böyle bir misyona dönüşmüş. Birçok yerde etkinliğe katıldım. İnsanların böyle bayramlarda çok büyük özgürlük beklentileri var. Bu beklentilerle bir araya geliyorlar. Ben Newroz'u bütün Ortadoğu halkları açısından Kürtlerin başlattığı bir özgürlük çağrısı olarak tanımlıyorum.”
“Barış için devletin büyüklüğünü göstermesi gerekiyor. Hiçbir kavga sonsuza kadar sürmez. Farklı kültürler zenginliktir. Avustralya'daki Aborjinler, Amerika'daki Kızılderililer bir zenginliktir. Türkiye'deki Kürtler de öyle. Bu yüzden zenginliklerin korunması gerektiğine inanıyorum. Barışa bu ülkede yaşayan herkesin, hepimizin ihtiyacı var.”
"Newroz baharın gelişidir, doğumdur. Yenilenmeyi ve tekrar doğuşu simgeliyor. Kürtler açısından tarihsel olarak Newroz'un farklı bir derinliği var. Aslında Kürtler de dahil bütün halkların bayramıdır. Ama Kürtler nazarında daha büyük önemi var. Nihayetinde özgürlükleri için büyük bedeller ödemiş bir halktan bahsediyoruz. Kürt halkı için Newroz haykırıştır. Halkların çığlığı olarak düşünebiliriz."
