Dünyada artan fiyat artışları, Kovid-19 salgınının sebep olduğu arz daralması nedeniyle arızi bir durum olduğu gibi öngörülse de
artan fiyat artışları küresel enflasyon için önemli bir sorun olduğu görülüyor.
Bu nedenle, küresel enflasyonun yaşandığı yeni bir döneme giriyoruz.
KÜRESEL ENFLASYONU TETİKLEYEN HUSUSLAR
Küresel enflasyonu tetikleyen en önemli hususlar nelerdir diye baktığımızda bir çok faktörün öne çıktığını görüyoruz.
Birinci husus, başta Kovid-19 nedeniyle ekonomilerde meydana gelen daralmanın neden olduğu olumsuz durumları bertaraf etmek için
merkez bankalarının piyasalara enjekte ettikleri paralar ve maliye politikası tarafında da hükümetlerin verdikleri destekler ile artan talep artışıdır.
Bununla beraber, genişletici para ve maliye politikaları ekonomilerin toparlanmasına yardımcı olduğu gibi emtia piyasalarında da spekülatif alımlar nedeniyle emtia fiyatlarında da artışlara neden oldu.
İkinci husus,
Kovid-19 salgını gıda tedarik zincirini bozdu.
Hem tedarik zincirinde kırılma hem de deniz ulaşım maliyetlerinde meydana gelen artışlar gıda fiyatlarını çok arttırdı. Bugün
gıda fiyatlarındaki artışlar bir çok ülkenin en önemli sorunu ve enflasyonu yukarı iten en önemli faktör haline geldi.
Üçüncü önemli husus,
enerji fiyatlarıdır
. Enerji girdisinin üretim
içindeki payı nedeniyle
enerji fiyatlarında meydana gelen yüksek artışlar bir çok ürünün fiyatında önemli miktarda artışa neden oldu.
Dördüncü husus ise, Kovid-19 nedeniyle meydana gelen
tedarik sıkıntısını fırsat bilerek fiyatları arttırma konusunda hiçbir fırsatı kaçırmayan spekülatörler.
DÜNYADA ENFLASYON ORANLARI
Dünya’da önemli birkaç ülkeye baktığımızda enflasyon oranlarında önemli farklılıklar var.
ABD’de en son
açıklanan enflasyon oranı yüzde 6.2, iken Brezilya’da 10.92 ve Arjantin’de yüzde 52.1
olarak gerçekleşmiş.
Avrupa kıtasında enflasyon oranları düşük olsa da
Avrupa Birliği’nde yüzde 3.2, Almanya’da yüzde 4.5, İngiltere’de yüzde 3.1 ve Türkiye’de ise yüzde 19.8,
seviyelerinde gerçekleşmiş. Asya kıtasında bulunan ülkelere bakıldığında Çin’de enflasyon yüzde 1.5, Hindistan’da yüzde 4.48 ve Güney Kore’de ise yüzde 3.2 seviyelerinde.
ENFLASYONU DÜŞÜRMENİN GEREKLİLİĞİ VE MALİYETİ
Enflasyonu düşürmek ya da kontrol altın almak için başta da para politikasına yani merkez bankalarına önemli iş düşüyor. ABD’de enflasyonun Ekim ayında yıllık bazda yüzde 6.2 ile 31 yılın en
yüksek seviyelerine yükselmesi para politikası açısından atılacak adımlar yani olası faiz artırımı kararı hem ABD hem de küresel piyasalar için kritik öneme sahip.
Dolayısıyla, ülkelerin enflasyonu kontrol altına almak için faiz artırımına gitme zorunlulukları ve
Kovid-19 sonrası ekonomilerde başlayan toparlanma ihtiyaçları nedeniyle de faiz ve enflasyon arasında bir tercihe zorlanacakları da ortada.
Diğer yandan, küresel piyasaların belirleyicisi olan
FED’in Aralık ayında varlık alımlarını azaltmaya başlayacağı ve faiz artırma dönemi olarak beklenilen 2022 yılın ortasında da varlık alımlarını tamamen sonlandıracağı beklentiler arasında.
Bu nedenle, FED’in varlık alımlarını azaltması ve olası faiz arttırma politikası ABD için enflasyonu kontrol altına alma açısından önemli.
Bu politikaların bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde faiz, kur ve enflasyon döngüsü açısından da bir maliyet oluşturacağını öngörmek gerekiyor.
Bu da para politikasında ve merkez bankaları açısından yeni ve zorlu bir dönemi işaret ediyor.
#ABD
#FED
#Kovid-19
#Enflasyon
2 yıl önce
Küresel enflasyon sorunu
Kotar beşi, kurtar başı
Gayyâ kuyusu
Cemaat'in benzersiz gazetecilik faaliyeti
G.Saray bildiğimiz gibi
“Almanlar et başında”
