Satranç muhteşem bir oyundur. Zeka, strateji ve öngörüsü olmayan bu oyunu oynayamaz. Diplomasi ve siyaset satranç oyunuyla çok benzer. Zeka, strateji, öngörü burada da çok önemlidir. Buna bir de iletişimi eklemek lazım.
Seçime doğru giderken hem iç siyasette hem de uluslararası diplomaside kritik birkaç hamle yapıldı. Hamleler, Türkiye’nin geleceğini etkileyecek ve bölgedeki gücüne güç katacak nitelikte.
Önce diplomasi.
İslam dünyasının dört önemli ülkesi vardır. Türkiye, Suudi Arabistan, Mısır ve İran. Bu dört ülkenin maalesef şu anda birbiriyle ilişkileri çok bozuk. Bir sandalye gibi, dört ayağından birinin kırık olması halinde İslam dünyasının ayakta durması zorlaşıyor.
Mısır’da, Mursi’ye yapılan askeri darbe sanırım bu dört ülkenin ilişkilerine vurulan en önemli darbe. Türkiye’nin, Mısır ve darbeyi destekleyen Suudi Arabistan’la ilişkisi bu yüzden bozuldu. İran’ın, Suriye’deki mezhepçi politikası nedeniyle de neredeyse tüm Sünni ülkelerle ilişkileri kötüleşti. Dolayısı ile İslam dünyasının en önemli dört ülkesinin haricinde, bu dört ülkeyle birlikte hareket eden, tüm diğer ülkelerin de ilişkileri bozuk. Ancak Suudi Arabistan Kralı Abdullah’ın vefatı sonrasında iktidara gelen Kral Selman’ın yeni politika tercihleri bir anda dengeleri etkileyeceğe benziyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dünkü Suudi Arabistan, ziyareti bölgedeki tüm gözleri bu iki ülkenin ilişkilerine cevirdi. Ancak Erdoğan, bu ziyaretten önce duyulmayan başka bir girişimde bulundu aslında. Kral Abdullah henüz vefat etmemişken, kendisine bir geçmiş olsun ziyareti yapmak istedi. Bu talep Veliaht Selman’a iletildi. Selman, bu ziyaretten memnuniyet duyacaklarını, ancak bir iki gün sonra Erdoğan’ı nerede kabul edeceklerini bildireceklerini ilettiler. Ankara Kral Abdullah’ın vefat etmiş olabileceğini o zaman anladı. Gerçekten de iki gün sonra Erdoğan’ın geçmiş olsun ziyareti Cidde’ye değil, Riyad’a, taziye ziyaretine dönüştü. Cumhurbaşkanı Afrika gezisini yarıda keserek Riyad’a taziyeye gitti.
Erdoğan’ın erken jest anlamındaki hamlesi, Kral Selman’ın Sisi’ye desteğini çekerek başlattığı yeni politika değişikliği, Ortadoğu’nun en güçlü iki ülkesinin yeniden ittifak kurmasına neden oldu. Yakında Kral Selman’ın Türkiye’ye yapacağı ziyaretle ilişkilerdeki iyileşme hızlanacak.
Bu ittifak Mısır, İran, Rusya, İngiltere, Fransa ve Amerika’nın satrançtaki tüm hamlelerini yeniden gözden geçirmesine ve kurgulamasına neden olacak. İki büyük ülkenin beraberinde taşıdığı Katar, BAE, Kuveyt, Ürdün, Bahreyn ve çok sayıda Afrika ülkesi ile tüm ilişkilerin tekrar gözden geçirilmesi anlamına da geliyor. Doğal olarak satrancın orta sahasında ciddi bir değişiklik olacak.
Türkiye’nin diplomasideki bu önemli hamlesinin etkilerini önümüzdeki günlerde tüm dünya görecek. Türkiye’nin diplomasiden ekonomiye, toplumsal barıştan bölgesel barışa dengeleri etkileyecek diğer hamlesi ise çözüm sürecidir. Çözüm sürecinin başarısız olması için bazı Batı ülkeleri ve içerideki müttefiklerinin tüm aleyhte çabalarına rağmen, yeni bir sürece girildi. İmralı’nın silahlara veda anlamına gelen 10 maddelik açıklaması çok önemli bir hamle olarak satrançtaki dengeleri etkiledi. Barış süreci böylece daha hızlı ilerleme trendine girdi.
Seçime doğru giden hükümet, hem diplomasi hem de iç politikadaki bu hamleleriyle oyunda ciddi bir psikolojik üstünlük sağladı. Davutoğlu’nun bu psikolojiyle seçim meydanlarında sesi daha da gür çıkacak.
Şimdi satranç oyununun karşı cephesinden yeni bir hamle beklemeliyiz. Bu hamle, AK Parti’nin seçimdeki rakibi CHP’den gelmeyecek, çünkü Kılıçdaroğlu tavla oynayabiliyor sadece.
Türkiye’yi seçimlere kadar sıkıştırmak için uğraşan “kötülük koalisyonu” satrançtaki asıl oyuncu ve hamleyi onlardan beklemeliyiz. Benim kanaatime göre yurt dışından gelecek hamle İran merkezli olacak. Rusya/İran hattı Kandil ve derin PKK ile çözüm sürecini bozmak ve Türkiye’nin dikkatlerini Ortadoğu’ya değil tekrar içeriye çekmek isteyecektir.
İç politikada ise Merkez Bankası ve milletvekilleri adaylarının belirlenmesi üzerinden, AK Parti içinde çatlak oluşturma gayretleri arttırılacaktır. Davutoğlu/Erdoğan gerilimi suni olarak köpürtülecek ve seçimlere enerjisi tüketilmiş bir AK Parti ile girilmesi için uğraşacaklar.
