Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), imalat sanayinde faaliyet gösteren işyerlerinin mevcut fiziki kapasitelerine göre fiilen gerçekleşen kapasitelerinin izlenmesi amacıyla İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO) istatistiklerini yayınlıyor. Bununla birlikte yine TCMB imalat sanayiinde faaliyet gösteren işyerlerinin üst düzey yöneticilerinin, yakın geçmiş ve mevcut durum hakkındaki değerlendirmeleri ile geleceğe yönelik beklentilerinin izleyerek, imalat sanayiinin kısa dönemdeki eğilimlerini tespit etmek amacıyla İktisadi Yönetim İstatistikleri’ni üretiyor. Bugün her ikisine de kısaca bakacağız.
Tüm dünyada Covid-19 pandemisi ile mücadele kapsamında alınan kapatma kararlarının ekonomiler üzerindeki etkileri sürüyor. Zaman zaman pozitif ayrışsa da benzeri durumu Türkiye’de de gözlemliyoruz. Mesela 2021 Mayıs KKO verisi bir önceki aya göre 0,6 puan azalarak %75,3 seviyesinde gerçekleşirken, mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı (KKO-MA), bir önceki aya göre 1,0 puan azalarak %75,2 seviyesinde gerçekleşmiş durumda. Elbette bu durumda pandemi ile mücadele kapsamında uygulanan uzun kapatmaların da etkisi olduğu aşikâr.
2021 Mayıs İktisadi Yönelim Anketi’ne 1746 iş yeri katılmış. 1746 iş yerinin yanıtlarına göre Reel Kesim Güven Endeksi bir önceki aya göre 0,7 puan azalarak 110,3 seviyesinde gerçekleşirken mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi (RKGE-MA) bir önceki aya göre 0,3 puan azalarak 107,1 olmuş.
Diğer yandan yine TCMB’nin söz konusu anketinin sonuçlarına göre önümüzdeki 3 ay için beklenen fiyatlama davranışlarının enflasyon üzerinde baskı oluşturmaya devam edeceğini gösteriyor. Maalesef önümüzdeki 3 aylık dönem için hemen hemen tüm sektörlerde fiyatlarda bir artış olacağı yönünde bir beklenti oluşmuş durumda.
Malumunuz pandemi ile beraber tüm dünyada gıda fiyatlarının tırmanışa geçtiği bir dönem de başlamış oldu. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün gıda fiyat endeksi 11 aydır aralıksız artmaya devam ediyor. Endeksin 2013’ten bu yana en yüksek seviyeye geldiğini gördük. Küresel şeker, tahıl, bitkisel yağ, süt ürünleri ve et fiyatlarındaki artış devam ediyor.
Yurtdışında yaşanan bu artışlara ilave olarak içeride kuraklığın da etkisi ile gıda fiyatlarının arttığı bir dönemdeyiz. Yılın bu dönemlerinde enflasyonun azalmasına yönelik olarak olumlu katkı sağlayan gıda enflasyonunun bu dönemde aynı katkıyı sağlayamadığını görüyoruz. Maalesef TCMB’nin İktisadi Yönelim Anketi sonuçlarına göre; gıda ve içecek sektörlerindeki önümüzdeki 3 ay için fiyat artış beklentisi de %42 seviyesinde gerçekleşmiş durumda.
Bu hali ile baktığımızda son Para Politikası Kurulu toplantı metninde ifade edilen; “Enflasyon ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seviyeler dikkate alınarak, Nisan Enflasyon Raporu tahmin patikasındaki belirgin düşüş sağlanana kadar para politikasındaki mevcut duruş sürdürülecektir.” ifadesinin bir benzerini bir sonraki metinde de görme olasılığının arttığını değerlendirebiliriz.
