Mayıs ayına ilişkin enflasyon rakamları TÜİK tarafından açıklandı. Malumunuz enflasyon konusunu bir süreden bu yana yakından takip ediyoruz. Diğer yandan enflasyon verisi aynı zamanda para politikasının belirlenmesinde de en önemli veri olduğu için bu alandaki her türlü veri akışı giderek daha önemli hale geliyor. Şimdi hızlıca verilere göz atalım ve ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katıldığı televizyon programındaki sözlerinin nasıl çarpıtıldığına bir bakalım.
Önemli bir kısmı tam kapanma ile geçen Mayıs ayında Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %16,69 ve aylık %0,89 artış gösterdi. Böylelikle geçen aya nispeten düşük gelen veri TÜFE’nin hız kesmesini sağlamış oldu. TÜFE’de harcama gruplarına göre en fazla artışın ulaştırma, ev eşyası ve sağlıkta olduğunu görüyoruz. Öte yandan bir süreden bu yana gündemde olan gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki yıllık artış %17,04 olurken aylık bazda bu oran %0,29 olmuş.
Sizlere daha önceki yazılarımda detaylı bir şekilde aktardığım üzere gıda enflasyonu bir süreden bu yana 18 yıllık ortalamaların üzerinde seyrediyor. Maalesef bu ay da gıda enflasyonu %0,18 artarak 18 yıllık ortalaması olan (-)%0,71’in üzerinde gerçekleşmiş durumda. Önümüzdeki aylarda gıda enflasyonun 18 yıllık ortalamaları yakınsaması TÜFE açısından oldukça önemli olacak.
Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), yıllık %38,33 ve aylık %3,92 arttı. Alt grupların detaylarına yer kısıtı nedeni ile giremeyeceğim ancak bu ay da TÜFE ile Yİ-ÜFE arasındaki makasın biraz daha açıldığını hatırlatayım. Belirli bir süre sonra TÜFE’nin Yİ-ÜFE’yi yakınsayacağına ilişkin geçmişteki tecrübelerimizden dolayı ekonomistler olarak bu makasın açılmasını istemeyiz. Ancak bazı durumlarda üretici fiyatlarındaki artışın kaçınılmaz olduğunu biliriz. Örneğin son dönemde küresel emtia fiyatlarındaki artış hız kesmeden devam ediyor. Metaller ve petroldeki artışa eklenen artan lojistik maliyetleri ile döviz kuru hareketi içerdeki maliyetleri de doğrudan etkiliyor.
Hafta içinde bir televizyon yayınında gazetecilerin sorularını cevaplayan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın enflasyon ve büyüme rakamlarına ilişkin bir soruya verdiği cevabın “Merkez Bankası’na faiz indirim talimatı” olarak lanse edildiğini gördük. Oysa Erdoğan’ın sözlerini objektif bir şekilde dinlediğinizde kendisinin Merkez Bankası’nın Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı metninde ve son Enflasyon Raporu’nda yazılı olan tespitlere atıf yaptığını görüyoruz.
Hemen bakalım. 2021’in II. Enflasyon Raporu’nun 4. Sayfasındaki “Enflasyon ve Çıktı Açığı Tahminleri” grafiğinde belirtilen dezenflasyonist sürecin başlangıç öngörüsü ile Erdoğan’ın ifade ettiği “Temmuz-Ağustos” ayları örtüşüyor. Zaten Merkez Bankası da son PPK metninde “…Nisan Enflasyon Raporu tahmin patikasındaki belirgin düşüş sağlanana kadar para politikasındaki mevcut duruş sürdürülecektir.” diyerek söz konusu grafikteki öngörülere işaret ediyor. Son PPK metninde de “…politika faizi, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edilecektir.” ifadesi yer alıyor. Yani politika faizi enflasyonun üzerinde oluşturulmaya devam edilecek ve faizlerin düşürülmesi için ön şart enflasyonun düşmesine bağlı.
Son olarak Merkez Bankası Başkan’ı Şahap Kavcıoğlu da yatırımcılarla yaptığı toplantıda şu mesajlara yer veriyor; “Nisan Enflasyon Raporu tahmin patikasındaki belirgin düşüş 3. çeyreğin sonunda veya 4. çeyreğin başı gibi olacak” ve “politika faizi güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde gerçekleşmiş ve beklenen enflasyonun üzerinde bir düzeyde tutulacak”.
Özetle her şey bu kadar açıkken “Erdoğan Temmuz-Ağustos’ta faizleri indirin talimatı verdi” demenin oldukça zorlama bir yorum olduğunu ifade etmeliyim.
