İstanbul Türklerin Avrupa’ya, Kazan Rusların Asya’ya açılma kapısı oldu. Avrasya ekseninde Türkiye ve Rusya iki vazgeçilmez ülkedir. Türkiye’nin Avrupa’ya, Rusya’nın Asya’ya genişlemesinde Karadeniz en önemli rekabet alanını oluşturdu. Türkler ve Ruslar Karadeniz çevrenizde güç kazanmak için, yüzyıllar boyunca birbirleriyle hem yarıştılar, hem savaştılar. Karadeniz beş yüzyıla yakın bir zaman diliminde, “Türk Gölü”ne dönüştü.

*

Sovyetler Birliği’nin dağılması ve Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla, Karadeniz kapalı bir deniz olmaktan çıktı, bütün dünyaya açık bir deniz haline geldi. Karadeniz Avrasya eksenindeki ülkeleri, Boğazlar ve nehirlerle, Akdeniz, Azak, Baltık, Kuzey ve Hazar denizlerine bağlayan, Avrasya ekseninin en önemli iç denizidir. Türkiye başının üstünde Karadeniz, ayaklarının altında Akdeniz ile iki kıtanın ve iki denizin en stratejik ülkesidir.

*

Türkiye, Rusya, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan ve Gürcistan Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerdir. Ancak Karadeniz’in kıyı ülkelerini aşan bir stratejik ve kültürel etkinlik coğrafyası vardır. Bu yüzden, Halford Mackinder’in “Kara”, Alfred Thayer Mahan’ın “Deniz” ve Hanry Sckakilan’ın “Hava” egemenlik ve denetim stratejilerinde, Karadeniz de Akdeniz kadar önemlidir. Türkiye ve Rusya, Avrasya’da anahtarı Karadeniz olan iki kilit ülkedir.

*

Türkiye’nin öncülüğünde Özal’ın gayretiyle, Rusya, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan, Yunanistan, Azerbaycan, Arnavutluk, Gürcistan, Sırbistan ve Moldova arasında gerçekleştirilen, “Karadeniz Ekonomik İşbirliği” projesi, cephelerdeki savaşları, pazarlardaki yarışlara dönüştürecek. Doğal gaz ve petrol boru hatları, bölge ülkeleri arasındaki siyasal sınırları ortadan kaldırdı. Geçen yüzyılın ülkeleri birbirine bağlayan demiryolları yerine, yeni yüzyılda boru hatları geçti. Avrasya barışının en büyük güvencesi boru hatlarıdır.

*

Kültürel işbirliğinin olduğu ülkelerde, ekonomik işbirliği, ekonomik işbirliğinin olduğu ülkelerde de kültürel işbirliği vardır. Ülkeler arasındaki ilişkilerde, kültür ekonominin yolunu aydınlatır. Ekonomi kültürün peşinden gider. Nasıl ayçiçeği yüzünü hep güneşe çevirirse, ekonomi de, yüzünü hep kültüre çevirir. Ekonominin gözü sürekli kültürün üzerindedir. Kültür ekonominin gözü sürekli kültürün üzerindedir. Kültür ekonominin olduğu kadar insanın da, vicdanıdır. Vicdan ekonomide adaletin terazisidir. Terazi sağlıklı kültürün, dengeli ekonominin simgesidir.

Kirli mülkiyete savaş açan Nuri Pakdil’in vurguladığı gibi: “Türkiye’deki insan vicdanlı olabilirse, Rusya’daki insan da vicdanlı olabilir, Çin’deki, İsveç’teki de, Cezayir’de, Kamboçya’daki de.” Vicdan insanın özü ve özetidir. İnsanı insan yapan vicdanıdır.

*

Her yerde ve her zamanda, bütün insanların saygı duyduğu ve sevgiyle bağlandığı değerler, dünya barışını koruyan silahsız güçlerdir.

*

Vicdan dünyada insanları birbirine bağlayan en sağlam zincirdir.

*

İnsanlık bütün vicdanların toplamıdır.

*

Ortak vicdan yanlışta birleşmez.

*

Vicdansız hiçbir şey olmaz.

*

Vicdansız ekonomi hiç olmaz.