Hem siyaseten hem de ekonomik açıdan içeride ve dışarıda çok hareketli ve sıcak bir yılın sonuna geldik.
Aslında 2014 yılına çok kötü başlamadık; Umutluyduk.
Ancak beklenmeyen gelişmeler evdeki hesabı bozdu.
Halk tabiriyle evdeki hesap çarşıya uymadı.
Bir yandan işsizliğin 3.5 yıl sonra tekrar çift haneli rakamlara dönmesi diğer yandan enflasyonun temel gıda maddelerinde yüzde 10’un üzerine çıkması moralleri bozdu.
Bir çok firma maliyet artışı bahanesiyle ürünlerine yaptıkları gizli zamlarla enflasyonu körükledi.
***
Hükümet yılbaşında ücret zammına enflasyon farkını ilave etse de sabit gelirlinin mağduriyeti sürecek.
Çünkü sabit gelirli vatandaşlar için önemli olan temel gıda maddelerindeki fiyat artış oranı, hükümetin her ay başında açıkladığı aylık enflasyon oranını geçmiş durumda.
Sıkıntı burada.
***
Peki bu artan enflasyon sabit gelirli vatandaşların gelirlerini eritmeye devam edecek mi?
Etmeyecek gibi görünüyor.
Neden?
Ham petrol fiyatları düşüyor.
Bu düşüşün vatandaşa faydası ne?
Faydası şu: Ham petrol fiyatları düştükçe akaryakıt fiyatları yani benzin, mazot, gaz, fuel oil fiyatları azalacak.
Bu fiyatlar düştükçe de şirketlerin maliyetleri düşecek.
Yani önce şirketler rahatlayacak.
Daha sonra ürün maliyetleri azaldığı için üründeki zam oranı da düşecek.
***
Ulaşım sektöründe akaryakıt fiyatlarının inmesiyle şimdiden bir rahatlama oldu gibi.
Türkiye’de, 95 oktan benzinin litre fiyatı 29 ay öncesine gerilerken en yüksek fiyata ulaştığı 20 Haziran 2014’ten bu yana 55 litrelik depoyu doldurmanın maliyeti 45 lira ucuzladı.
Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın söylemesine bakarsak, daha da ucuzlayacak.
2015 yılı itibarıyla petrol varil fiyatları, ortalama 75 dolar seviyesinde olursa cari açığa olumlu katkısı 12 milyar dolar civarında olacak.
Bunun, maliyet enflasyonunu da aşağı çekerek, enflasyona 1,5 puan civarında etkisi olacak.
***
Başka neler ucuzlayacak
Müjdeyi Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis verdi.
Kasım ayında çeltik (pirinç) hasadı bitti ve çeltik fiyatları inişe geçti. Yılsonuna kadar pirinç fiyatları düşüşü, en az yüzde 10’un üzerinde gerçekleşecek.
Türkiye’de pirinç tüketimi yıllık 650 bin ton civarındaymış.
Reis’e göre, 2014 yılı çeltik hasadından bu talebin yaklaşık yüzde 70’i gerçekleşti, geri kalan yüzde 30 geçen yıldan kalan devir stokları ve ithal edilen pirinç ile karşılanacak.
Bu yıl buğday, kırmızı mercimek ve pirinç iç tüketiminde endişeye gerek olmadığının altını çizen Mehmet Reis’e göre, don ve kuraklık nedeniyle verim kaybı yaşayan buğday, kırmızı mercimek ve pirinçte, yeni mahsul ürün piyasada yer almaya başlayıncaya kadar, stoklar yeterli.
Kasım ve Aralık ayında yağan yağmurlarla, çiftçiyi 2015’te daha bereketli bir yıl bekliyor.
Enseyi karartmaya gerek yok.
Kemerleri sıkarak, umuda yolculuğa devam.
Alışveriş Merkezleri “Pazar günü kapatılsın” tartışması 30 yıl önce olması gereken bir tartışmaydı.
Bugün hala aynı şeyi savunmak abesle iştigal etmekten başka bir şey değil.
AVM’ler 30 yıl içinde değişti, gelişti, çarşı kültürünün yerini aldı.
AVM’leri kapatmayı düşünmek yerine sokaklara kadar giren dev sermayeli marketleri ve mahalle bakkalını yaşatmak için alınacak önlemleri tartışmak gerekiyor.
Esnafın AVM konusundaki talepleri çok doğru değil. Ancak kentsel dönüşüme olan tepkilerinde haklılık payı yüksek.
Siteler insanları birbirlerine yabancılaştırıyor, yalnızlaştırıyor, mahalle bakkalını da yok ediyor.
Esnaf, kentsel dönüşümle yeni oluşturulacak semt ve mahallelerde sosyal beklentileri karşılayan, değişik gelir grubundan insanların kaynaşacağı, semt sakinleri ile esnafın iç içe olduğu bir şehirleşmenin hedeflenmesini istiyor.
Çok gecikmeden ciddiye alınacak bir öneri.
