Aşkabat'tan Türkiye'ye bakmak

 
Türkmenistan'ı gördükten sonra, Demirel'in etrafında "yalakalık" halkası oluşturan "resmi Çankaya yazarları"nın haleti ruhiyesi daha iyi anlaşılıyor.

Yimpaş'ın mağazalar zincirinin en önemli halkalarından birini oluşturan Aşkabat mağazasının açılışı için Türkmenistan'dayız. Türkmenistan, Sovyetler'in bitişiyle birlikte kurulmuş genç bir Türk cumhuriyeti. Türkmenistan'ın sempatik başkanı Türkmenbaşı ise, "iki devlet bir millet" anlayışıyla Türkiye ile aynı safta duran dost bir lider. Bu dostluk daha çok, bölgede ülkesinin güvenliği ve bekası adına ilişkileri kapsıyor.

Çünkü, Sovyet diktatörlüğünün tarihsiz ve umutsuz bıraktığı Türkmen halkı şimdilerde kendi ayaklarının üzerinde durma mücadelesi veriyor. Henüz yürünecek çok yolları, tarihe ve geleceğe sorulacak çok soruları var. Aşkabat'taki görkemli "üç ayak" kulesinden, 21. yüzyılın global dünyasına uzanabilecek bir demokrasi umudu şimdilik görünmüyor.

Türkmenistan, Orta Asya'dan Türkiye'ye, Türkiye'den Avrupa'ya uzanan "strateji hattı"nın önemli merkezlerinden birisi. Dolayısıyla, Türkiye için de gerek stratejik, gerekse ekonomik bakımdan büyük bir önem taşıyor.

Ancak Türkiye, bu önemi henüz yeterince anlayabilmiş değil. Zira Türkiye, "Mavi Akım" Projesi'yle sadece Türkmen dostluğunu zedelemekle kalmıyor, aynı zamanda Hazar petrollerinin geleceğini de tehlikeye atıyor.

Türkiye, Orta Asya'nın ve Kafkaslar'ın hem ekonomik, hem de siyasal bakımdan modern dünya ile bütünleşmesini sağlayacak önemli bir kavşak noktasında bulunuyor. Oysa Türkiye, adeta bu tarihsel misyonunu reddederek, kendi yapısal sorunlarını aşmada ve çözmede şaşılası bir yeteneksizlik sergiliyor.

Türkiye'yi yönetenler, Türk cumhuriyetlerinin önüne yeni ufuklar açarak onları özgür dünyanın "ortak değerleri"yle buluşturması gerekirken, büyük bir aymazlıkla Türkiye'yi Orta Asya ülkelerinin kurtulmaya çalıştığı otoriter yönetimlere benzetmeye çalışıyorlar. İşte bu yüzden, Türkiye'nin rotası değişim ve demokrasi rüzgarlarına göre değil, "rutin dışı"nın cazibesine göre ayarlanıyor.

Türkiye'yi çağdaş dünyanın dışında tutmak isteyen bazı güçler, ısrarla ve inatla bizi 21. yüzyılda da Demirel'e mahkum olduğumuza ikna etmeye çalışıyorlar.

Türkmenistan'ı gördükten sonra, Demirel'in etrafında "yalakalık" halkası oluşturan "resmi Çankaya yazarları"nın haleti ruhiyesi daha iyi anlaşılıyor.

Türkmenistan tam onlara göre. Buralarda insan hakları gibi, demokratik kriterler gibi, özgürlükler gibi zahmet ve sorumluluk gerektiren konularla uğraşmaları gerekmiyor. Gazetelerindeki köşelerinde ve televizyonlarda, "Halk, Vatan Türkmenbaşı" sloganını tekrarlayarak mesleklerinin en parlak temsilcisi olabilirler. Tıpkı Türkiye'de Demirel'e övgüler dizerek birinci sınıf bir gazeteci olmak gibi.

Türkiye'nin içinde yer aldığı sorunlu coğrafyada, Demirel'i "ortak manevi lider" olarak lanse ederek yeniden seçilmesinde ısrar edenleri de yadırgamamak gerekiyor. Zira Demirel, Türkmenbaşı'yla da, Aliyev'le de, Nazarbayev'le de, İslam Kerimov'la da aynı vizyonu ve yönetim mantalitesini paylaşıyor. Hepsi de Demirel gibi ülkelerinin başında ömür boyu kalmakta kararlılar.

Hepsi de Demirel gibi hukukun üstünlüğünden çok, "rutin dışı"nın bir devlet geleneği olduğuna inanıyorlar.

Demirel'in "manevi liderliği" nereye kadar sürer bilinmez ama, 21. yüzyılın ilk çeyreğinde Kafkaslar'da ve Orta Asya'da büyük değişimlerin olacağı muhakkak. Muhtemeldir ki, bu bölgede önümüzdeki on yıl sonunda Demirel'in "dostları"nın esamesi bile okunmayacak.